फूलको कोपिला भो फर्किन सकिन
यो मनको भावना पुरा हुन सकेन

सारा सांसर बादल भयो बादल फाट्न सकेन
यो मनको भावना यहाँ पुरा हुन सकेन

२०२१ वा बाइस सालतिरको कुरा हो । हिंउदको बेलामा सेउले पाठशालामा गाउँका समकक्षीहरू पढ्न जान्थे, म भने घरमा पितामाताबाट यसअघि नै अक्षरहरू चिनी निकै माथिका कुराहरू पढलेख गर्ने भइसकेको थिएँ । रुद्री चण्डी र अरु अरु धार्मिक कुराहरू निकै पढिसकेको थिएँ ।

म यसरी घरमै पढेर अलिक माथिल्लो तहको भइसकेको भए पनि सबै साथीहरुले पढ्ने पाठशालामा जान नपाएकोमा दिक्क मान्दोरहेछु क्यारे । अरु अरु साथीहरुका हातमा चित्रसहितको ‘ठूलो वर्णमाला’ को किताब देखेर मलाई लोभ लाग्थ्यो ।

धेरै समय बितिसक्यो आफूलाई खोज्न निस्केको तथापि पत्ता लगाउन सकिन। आफूलाई छुन्छु। छाम्छु। नाप्छु। जोख्छु। ऐनामा हेर्छु। कहिले रुन्छु। कराउँछु। चिच्याउँछु। हाँस्छु नाच्छु। गाउँछु। ईश्वर पुकार गर्छु। सुक्ष्मदृष्टि लगाउँछु। अनि प्रश्न गर्छु- “के म यही हो ? हैन भने म को हुँ ?“ तर यतिले मेरो जिज्ञासा के मेट्थ्यो। झन झन मेरो तिर्सना र भोक बढ्दै गयो र आन्तरिक यात्रामा निस्कें।

बेलाबखत प्रतिभा सम्पन्न बालबालिका भेटिन्छन्। मात्र खोज्दै जानुपर्छ, वरपर धुले बाटोमा धुलैसँग लट्पटिएका पनि हुनसक्छन्। कुटो कोदालोसँग जुद्धै गरेका पनि भेटिन्छन्। अग्रजले वातावरण मात्र दिनुपर्छ, उनीहरू देवकोटा, वाग्नर र नाइटिङगेल बन्न सक्छन्। यस्तै प्रतिभा र सोचले युक्त एक छात्रा/चेलीको कुरा आजको आलेखमा समेटेको छु।

साहित्यिक क्षेत्रमा सरोज उजाडले चिनिने व्यक्तिको वास्तविक नाम टंकप्रसाद काफ्ले हो । माता धर्मदेवी काफ्ले र पिता टीकाराम काफ्लेका सुपुत्र सरोजको जन्म साविक पिठौली गा.वि.स वार्ड नं २मा भएको थियो । पेशागत रूपमा उहाँ एक अध्यापक हुनुहुन्छ अध्यापनमा मात्र सीमिति नभएर उहाँ एक बहुमुखी प्रतिभाका धनी हुनुहुन्छ ।स्नातकोत्तर (नेपाली) शिक्षा हाँसिल गरेका सरोज उजाड एउटा होनहार युवा साहित्यकार पनि हुनुहुन्छ । काँचुली हवाई पत्रिका पाल्पामा विसं २०५४मा मुक्तक लिएर उदाएका सरोजको कविता, गजल, कथा, उपन्यास, हाइकु, मुक्तक र गीतमा पनि आफूलाई चिनाउन सफल देखिन्छन् ।

उफ! कस्तो यो सम्मोहन?

यसमा मेरो के दोष? जल्छु भन्ने जान्दा जान्दै पनि होम्मिन आउँछौ !

एहि धरती पर एकेटा चान
भाइ सन नहि केउ आन

सभ्य, शुन्दर, चंचल, विवेकी
भावक गुणी, कर्मठ आ सेवी
छै राखी भाइ के बन्हबै हाथ
तरबै तिलकोर आ लगेबै पान

छाडेर आफूलाई आफ्नो दिल गयो
तिमी गएदेखि मलाई के भयो-भयो

बित्ने गर्छन रातहरू तारा गनी-गनी
फुल्न छोड्यो रहरको फूलहरू पनि
न बाँकी भोक रह्यो न त निद रहयो
तिमी गएदेखि मलाई के भयो भयो

पुगेन हिजो छातीको नाप
हुनसकिनँ लाहुरे
लुखुरे थिएँ,
वनारस गएँ, धोती लगाएँ
अनि वेद र गीता समाएँ ।

‘सिंगापुर अर्थात् लायन सिटीमा यहाँहरूलाई हार्दिक स्वागत छ ।’ आली सोलोन हाते माइकको गुञ्जनसँगै मुस्कुराइन् ।

विश्वका सत्ताइस मुलुकका मान्छेहरू बोकेको बस चाइना टाउनको छेउछाउबाट गुज्रिरहँदा उनले सबैलाई लठ्याएन्– मरिना वे, गार्डेन वे र सिंगापुर रिभर जाँदैछौँ हामी ।

सन् उन्नाईस सय उन्साठीसम्म ब्रिटिस साम्राज्य भोगेको सिंगापुरले त्रिसठ्ठीबाट गरेकोरहेछ स्वशासन । पैँसठ्ठीमा स्वाधिनता भित्र्याएको सिंगापुरका पहिलो प्रधानमन्त्री रहेछन् लि क्वान यू ।

खुट्टा उचालेर चढ्छ धुरी धुरी
हेर, हेर, हेर हाम्रो घरक‍ो सुरी !

ठ्याक्कै बाघका जस्ता लगाएर लुगा
सातो लिन खोज्छ ठड्याएर जुँगा
जिउ मर्काएर गर्छ चुरीफुरी
हेर, हेर, हेर हाम्रो घरक‍ो सुरी !

गहभरि आँसु लिदै उनले बाटो रोकेको दिन
याद छ मलाई परदेश पस्न झोला बोकेको दिन

बिदाइका हात हल्लाउँदै उनीबाट छुटेपछि
पर पुगि आँसु धारा भुइँमा पोखेको दिन

साहित्यकार तथा उपन्यासकार कृष्ण धरावासीले लेखेको चर्चित उपन्यास राधा अमेरिकाको पुस्तकालयमा उपलब्ध हुन् थालेको छ । उनले लेखेको राधा उपन्यास को अंग्रेजीमा अनुवाद गरिएको राधा अमेरिकाको मेरिल्याण्ड राज्यको एक पुस्तकालयले राख्न प्रारम्भ गरेको छ ।

हजुरबाले ठूलो काठको पिरामा
फुरुरु परेको धुलो माटो फिजाउन लाएको था’छ
सीमालीको छेस्कोले ढ्याब्रे अक्षरमा
अ, आ र क, कासम्म,
एक, दुई र दुनिअङ्क पनि
हजुरआमाले प्रत्येक बिहानीमा
पाञ्चायन पुज्दा भन्ने मन्त्र
रामायण, स्वस्थानी पढ्न लाएको था’छ

कविडाँडा साहित्य समाज, चितवनको आयोजनामा हरिभक्त कटुवालको ३८औं स्मृति दिवसको अवसरमा अनि हरिभक्त फर्किएनन् नामक वृत्तचित्र प्रदर्शन र उनका रचना पाठ सम्पन्न गरियो ।

भरतपुरमा अवस्थित होटल ग्लोवलमा आयोजित कार्यक्रममा स्रष्टाहरू सरिता तिवारी, सुरेन्द्र अस्तफल, बालकृष्ण थपलिया, सरला जोशी, चेतराज रेग्मी, रामकृष्ण अनायास र विजय विजयले उनका कविता पाठ गर्नुभएको थियो ।