साप्पोरो (उत्तर जापानको महानगर)का सडकमा यो वर्षको पहिलो हिमपात शुरु भएको छ। पानीका थोपाहरू हिउँमा परिणत हुन्छन्, हिउँका साना डल्लाहरू पानीमा। साप्पोरोको सडकमा हिउँ त्यस्तो रोमान्टिक लाग्दैन। भन्न पर्दा यहाँको हिमपात कुलको नाम बिगार्ने नातेदारजस्तै हो।

अक्टोबर २३ तारिख। शुक्रबार।

एकछिन गेम खेल्ने हो जे-जे हुन्छ होस्
आज बाको मोबाइल हुन्छ खोसाखोस्

हिसाब गर्छु भनेर दाइले तान्नुभो
फेसबुक खोल्न काकीले कैले जान्नुभो
`वर्ल्ड कपमा कल्ले गोल् कति खाएछ ?´
फुट्बल हेर्न काकालाई मन लाएछ

सूर्यले मधुरो किरण छरेको छ । विहानको दस बजिसकेको छ । दुर्गा आधारभूत विद्यालय, जगतिपुर, जाजरकोटका ढोकाहरू खुलिसकेका छन् । कार्यालय सहयोगी घाँटी तन्काएर उत्तरतिर हेर्दा छन् । विद्यार्थीहरू चौरमा दौडधुप गर्दा छन् । शिक्षकहरू चाहिँ कार्यालयमा बसेर बाहिरफेरो नजर दौडाउँदा छन् । स्कुल छेवैको मूलबाटो भएर मानिसहरूको पातलो आवतजावत कायमै छ ।

ती आत्मा र परमात्मा त धेरै टाढाको कुरा भए । जीवनका असाध्यै सहज अनुभव समेत हाम्रा आफ्ना हुँदैनन्, ती पनि हामी दोहोर्याइरहेका हुन्छौं । यदि म एउटा गुलाफको फूल तपाईंसामु राखेर सोधूँ, के यो सुन्दर छ ? तपाईं भन्नुहुन्छ, सुन्दर छ । तर यसमा पनि थोरै विचार गरौं । यो कुरा तपाईंले स्वीकार गर्नुभएको हो कि स्वयम्ले थाहा पाउनुभएको हो ? किनकि संसारमा भिन्ना–भिन्नै जातिहरू भिन्ना–भिन्नै फूललाई सुन्दर भन्छन् । र, संसारमा भिन्ना–भिन्नै अनुहारहरू भिन्ना–भिन्नै जातमिा सुन्दर ठानिन्छन् ।

आमाले फोनमा भनेकी थिइन् आउछस् आउँदैनस्
पोहर त्यस्तै भयो अहिले छुट्टी पाउछस् पाउँदैनस्

चोकमा पिंङ्ग र हिजै घरमा जमरा राख्यौ बाबु
'बा'ले भन्दै थिए यसपाली टीका लाउछस् लाउँदैनस्

बालक च्याँ च्याँ गर्दै रुञ्चे स्वरमा रुँदै
आश बनेर सूर्य किरण जस्तो
सबको मन मनमा वास बस्न सक्ने
हिरामोतीभन्दा बहुमूल्य
घर, खेत सबको हुन्छ
संसारमा यही प्यारो
मान सम्मान सबै यही
आमाको व्यथामा पनि सुख

आँसु नै आँसुको भेल भो जिन्दगी
हर्दमै हारिने खेल भो जिन्दगी

दुर्दशा झाङ्गिए शान्त संसारमा
यातना वर्सिने जेल भो जिन्दगी

हँसिला अनुहार सबै हाँसेकै छन् भन्ने के छ
डरै डरमा जिउनेहरू बाँचेकै छन् भन्ने के छ

बिताए जसले जीवन गुलामी गरेरै बिदेशीको
छातीभित्र तिनले देश टाँसेकै छन् भन्ने के छ

दशै त अायाे, खुसिले मनाअाै।
हाैसेर हाेइन्, सहजै मनाअाै।।
मिलेर सारा, जन एक साथ।
हाँसेर रम्दै, अनि प्यार साथ।।१।।

शयौं कोसिस गर्दा पनि,
हार मात्रै हात पर्छ,
म भित्रै पो खोट छ कि ?
जन्म दिन जानेपछि,
कर्म दिन नजान्ने त्यो,
भगवानकै पो दोस छ कि ?

भयो जाडो ऐले लुगु लुगु कपायो मकनता।
सिटा मो लै खाएँ घुटु घुटु नि लेँ पेट भर ता।
भयो एकै घन्टा अलिअलि झ र्यो ताप शिरमा ।
छु ऐन्टी बायौ टीक निश दिन खाँदै मत यता।

कता शून्यको ठाउमा अड्किएको
कहाँ स्वर्गको खोजमा तड्पिएको
भयो लौ हटाऊ पुग्यो धर्म खेती
यता नै नआई कता लट्किएको ।।

कविडाँडा साहित्य समाज चितवनले हरिभक्त कटुवालको ३८सौ स्मृति दिवस सम्पन्न भएको समाचार मझेरी डट कममा अध्ययन गर्न पाएँ। रामकृष्ण पौडेल अनयासद्वारा लेखिएको यो समाचार पढ्न पाउँदा एकतिर, मेरो श्रद्धेय गुरु हरिभक्त कटुवालजी जस्को प्रेरणाले गर्दा मलाई साहित्यमा लाग्न प्रेरणा मिलेको थियो जन्म जयन्ती मनाएकोमा साह्रै हर्षित पनि भएँ अर्कोतिर नवलपुर र भरतपुर धेरै नजिक हुँदाहुँदै पनि उक्त कार्यक्रममा सहभागी हुन नपाउँदा मनमा खिन्नता पनि पलायो।

झण्डै एक लोटा पानी घुट्क्याए उनले । अनि पुर्पुरोमा हात राखेर लामो सास फेरे ।

उदयपुरको पोखरेमा बीस रोपनी जग्गामा अकबरे खुर्सानी लगाएर अगुवा कृषकमा दरिएका टंकबहादुर राउत उर्फ खोर्साने बूढा त्यहाँका जल्दाबल्दा व्यक्ति थिए । पञ्चायत जितेपछि उनको रवाफ दिन दोगुना रात चौगुणा बढ्न थालेको थियोे । पुर्ख्यौली सम्पत्ति छँदै थियोे , त्यहाँमाथि निकै चल अचल सम्पत्ति थपे उनले ।

कमल सन कोमल वदन पर
सजल मुण्डक हार हे
फुजल लट पवनसँग खेलैत
सिंह पर मैया सवार हे

एक हाथ खडग दोसर हाथ चक्र
त्रिशुल चमक कमाल हे
तीनु भूवन के संगही देखैत
नयन हुनक विशाल हे