साँझ डुबे पश्चिम घाम, फर्की सके पूर्व ।
मलाई भने अँध्यारै छ, कस्तो रैछ कर्म ।।
कस्तो थियो जन्म मेरो, कस्तो तिम्रो कर्म ।
जन्म तिमी दियौ आमा, कसले लेख्यो कर्म ।।१।।

आमा तिमी आँसु पिइ, छाती मलाई पिलाई ।
हर पल तिमी मर्यौं, तर मलाई जिलाई ।।
सुत्ने तिम्रो दैला ठेला,सुते म तिम्रो काख ।
सासू रिस तिमी खायौ, तिम्रो माया पाए म लाख ।।२।।

बाबा थिए होलान् प्रदेश मेरा, आमा तिमी घरमा ।
छोडे होलान् आमा भनी, तिमीलाई उनकै भरमा ।।
सुत्केरीको पिडा सही, तिमी गर्ने मेलापात ।
देब्रे कोखा दाहिने कोख, सधैँ मलाई आफ्नै साथ ।।३।।

बुहारी हुँदा आमा तिमीलाई, नन्द आमाजू ले डस्दा ।
पेटमा बसी खेल्थे म, आँसु तिम्रा खस्दा ।।
भगवानको आत्मा भन्छन्,बच्चा हुँदा पेटमा ।
नौ महीना लाग्दा पनि, हिलो गर्ने खेतमा ।।४।।

भगवानको पूजा गर्ने, उनकै वाणी सुन्दैनन् ।
सुत्केरीको पीडा सहने, अरूको पिडा बुझ्दैनन् ।।
तिमीलाई तड्पाइ रहने, छैनन् आज धर्तीमा ।
म त जवान भइ सकेँ, आमा तिम्रै अर्तिमा ।।५।।

जति तिमीलाई डसे पनि, साथ त केही लगेनन् ।
मर्ने बेला सम्झे होलान्, माफी पनि मागेनन् ।।
आमा यो त संसार को, कहिले नमिट्ने रुल हो ।
द:खमा पनि सुख दिने, अमाहरूको असुल हो ।।६।।

अन्जान थिए म सानो छँदा, को आफ्नो को पराए ।
आमा तिम्रो रिसमा, मलाई टाढा बनाए ।।
सुत्केरीको कलिलो ज्यान, खानु चिसो टर्रो ।
बिना ओछ्यान सुत्नु पर्दा, कस्तो पर्यो गाह्रो ।।७।।

त्यही दूध को भरमा मेरो, रगत सिँचाइ भयो ।
त्यो बेलाको दु:ख पिडा, आज सामुन्ने आयो ।।
जे पाएनी दियौ मलाइ, भोकै आफू बसेर ।
हर पल म हाँस्थे होला, तिम्रो आँसु सहेर ।।८।।

कस्तो थियो अन्धविश्वास, बुहारी हेला गर्ने ।
सुत्केरी को भोको पेट, आफ्नै पेट भर्ने ।।
नसकेर होला बरै, ठुस्स कही बस्दा ।
कति बेर रून्थ्यौ तिमी, सासू आइ डस्दा ।।९।।

मेला छोडी घरमा आइ, यता उता हेर्दा ।
आफ्नो छोरा काँहा छ, खोज तलास गर्दा ।।
भरी गाग्री डिलमा ल्याइ, पानी सबै फ्याँकि ।
पानी छैन भन्दै गाली, सासू पर्ने फलाकी ।।१०।।

टन, टन दूधे छाती, छोरा रून्छ पर ।
रुँदै,रुँदै ठूलो गाग्री, पानी बोकी घर ।।
भोको पेट मनमा पिर, आँसु धेरै खस्दा ।
हरेस पनि खाइनौ तिमी, छोरो हेरी बस्दा ।।११।।

अचम्मको माया तिम्रो, अचम्मको मन त्यो ।
दु:खै दु:खमा जीवन पनि, छोरो ठूलो धन भो ।।
छोडी हिँड्नु रैछ कर्म, विदेश तिर आज ।
जीवन शोकमा बित्ने भो, सम्झनाको माझ ।।१२।।

बेलौती हो कि खनीया, म त जान्ने थिइन ।
पटुकाको टुप्पे गाँठो, खोज्न पनि छोडिन ।।
कहिले थिए राता गेडा,कहिले पहेँला हरीया ।
छोरालाई दिउला भनी, खोस्रौं कति खोरिया ।।१३।।

भन्छन् सबै काख बढ्दा, माया मर्दै जान्छ ।
जेठो सन्तान पछि, पछि, पर सर्दै जान्छ ।।
कसले भन्छ मेरो सामु माया तिम्रो कम छ ।
आज छोरो प्रदेश पस्दा, आँसु उसकै नाम छ ।।१४।।

साँच्चै भन्छन् संसार ले, कुरा हो यो साँचो ।
प्रदेश पुगि बस्दा पनि, आमा को नै खाँचो ।।
बुकी फुल फुल्दा यहाँ, छेउमा गइ बस्दा ।
आमा तिम्रो याद आउँछ, भुइमा आँसु खस्दा ।।१५।।

चस्स, चस्स घोच्छ मुटु, आमा तिमिलाई सम्झी ।
मनको कुरा ओठमा आइ, बसी दिन्छ अल्झी ।।
सपनीमा कहिले काँही, तिम्रै निसान आउँछ ।
टाउको मेरो छाम्दै आशीर्वाद, दिएको भान हुन्छ ।।१६।।

झस्स भइ ब्यूँझी हेर्छु, हुन्नौ वरपर ।
फेरी आँसु खस्न थाल्छ, सम्झिएर घर ।।
दु:ख सुख यो शरीरले, पाएन कहिले पत्तो ।
शोकै शोकमा प्रदेशमै, जीवन मेरो बित्यो ।।१७।।

त्यति दु:खमा हुर्क्यायौ आमा, अमूल्य जीवन मेरो ।
अन्धविश्वासको चौ घेरोले, टुट्यो सेरोफेरो ।।
सानै बनी बस्न पनि, संसार मा छैन ।
जवान बनी आउन पनि, सुख पाइने हैन ।।१८।।

आमा तिम्रो दूधको मूल्य, कति थियो सस्तो ।
दुई चार जोर भाडा ले, बनाइ दियो यस्तो ।।
कस्तो थियो जन्म मेरो, कस्तो थियो दिन त्यो ।
विवाह गरी तिर्नु पर्ने, कति थियो रिन त्यो ।।१९।।

जन्म दिने बाबु आमा, कसले लेख्छ कर्म ।
जिन्दगी को सफरमा, कसले बुझ्छ मर्म ।।
भगवान भए संसारमा, दुख किन हुन्छ ।
सधैँ भगवान पुज्ने मान्छे, सधैँ किन रून्छ ।।२०।।

मान्छे भइ जन्म लिएँ, भगवान किन बन्ने ।
आफू सक्ने असक्तलाई, हेला किन गर्ने ।।
कर्म लेख्ने दैव रैछ, किन हुन्थ्यो सुख ।
जति सुख पाए पनि, मान्ने होइन सुख ।।२१।।

यति धेरै माया छ भनि, भन्दै म हिँडिन ।
विश्वास दिन छाती चिरी, देखाउन नि सकिन ।।
सपनै सपनामा बहकिरहें, जीवन साथी खोजी ।
ल्याइ दिए आमा तिमीलाई, आफ्नो सपना रोजि ।।२२।।

तिम्रो दुख मनमा राखि,भगवान थिए साँची ।
मेरो सपना पुरा गरेँ, विवाह बन्धन बाँधि ।।
मेरो पनि घर थियो, बाबा आमा थिए ।
आफ्नै सम्झि बिना सरम, घरमा आइ दिए ।।२३।।

कस्तो थियो दुष्ट संसार, एकै रातमा आज ।
कुरै कुराले फटाली दिए, बाबु आमाको माझ ।।
आमा मेरो जीवन भन्दा, इज्जत ठूलो रैछ ।
दाइजो को निउमा अब, सधैँ रुनु रैछ ।।२४।।

इज्जत भन्दा छोराको खुसी,तिमी ले रोजेको भए ।
दुई चार जोर दाइजो भन्दा, बुहारी रोजेको भए ।।
नौलो थियो परिवार त्यो, नौलो थियो ठाउँ त्यो ।
आमा तिमी ले बुझ्ने भए, कुरा काट्ने गाउँ को ।।२५।।

सानो तिनो गल्ती उसको, ढाक छोप गरि दिएको भए ।
जीवन भरीको छोराको साथी सम्झि दिएको भए ।।
नौलो नौलो घर थियो, असेट लाग्दा माइतको ।
नौलो थियो लोग्ने पनि, दुई चर दिनमै साइत भो ।।२६।।

माइत बाट फर्केकी रैछ, दुई दिन भाका मिची ।
यस्तो उस्तो लेख्यौ आमा, प्रदेश सम्म चिठ्ठी ।।
सासूको रूप छोडी, आमा बनेको भइ दिए ।
साना साना गल्तीहरू, सुधारी दिएको भए ।।२७।।

आज फेरी प्रदेशमा, सोकै सोकमा मैले ।
आँसु मैले पिउनु थिएन, पिर पर्दा अहिले ।।
छोराको दुख मात्रै कल्पना, गरी दिए को भए ।
आफ्नै कोखको लास सँग, भर परि दिएको भए ।।२८।।

आफ्नै छाँयाले आज, आस छोड्नु पर्ने किन ।
सबैलाई सम्झी सम्झि, मलाई रैछ रून ।।
तर आमा तिमी भने, कहिले नरूनु ।
जे हुनु सबै भयो, छैन बाँकी केही हुनु ।।२९।।

आमा तिम्रो चिठ्ठी पाए, माया मार्यौ छोरा ।
आज मेरो बेहाल भो, गर्नु गर्यौ मोरा ।।
पिर नमान आमा तिमी, एक्लै नरूनु ।
भाइ बहिनी साथै छन्, अभागी नसम्झनू ।।३०।।

बिहे गरी आमा भुल्ने, संसारको भए रीत ।
जिन्दगी नै मेटाइ दिन्छु, झूटो भए प्रीत ।।
अझै पनि सपना हरू छन्, आमा तिम्रै भरमा ।
बाँचे भने फर्कि आउला, कहिले काँही घरमा ।।३१।।

बिहे पछि जीवन हैछ, जस्तै फोहोर को थाउना ।
म त यस्तै हुँ आमा, दुई दुई दिनको पाउना ।।
पुरानो दुख सम्झी,मनमा दया आए ।
नभुलेर पिर ब्याथा, मानमा माया भए ।।३२।।

जिउँदै होली माइतै पनि, फकाइ फुलाई ल्याउनु ।
लथालिङ्ग सपना मेरा, बटुलेर राख्नु ।।
हेर्ने वाला माथि छन्, भए उनको दया ।
एक दिन फर्कि आउला आमा, आज भए बिदा ।।३३।।

- हरी प्रसाद तिवारी (साउदी अरब )