Skip to content

मार्च ८सँग जोडिएको महिला आन्दोलन


आजभन्दा १०५ वर्ष अगाडि न्यु-र्योर्कमा समाजवादी विचारका केही साहसि महिलाहरूले आफूले काम गर्ने कारखाना सुधारको माग राखी गरेको हड्तालले बिजारोपण्ँ गरेको महिला दिवस अहिले विश्व भरिनै झाङिदै गएको छ । नारीवादी आन्दोलनका छालहरू बिभिन्न बेग र उचाई लिएर समय सापेक्ष आवाजका साथ उठिरहेका छन् । यो क्रम अहिले पनि जारिनै छ । विश्वभरिमा कुनै पनि त्यस्तो मुलुक वा क्षेत्र नहोला जहाँ महिलाको उपस्थिति नरहेको होस् ।

वर्षेनि मनाउदै आइरहेको “नारी दिवस” नारी आन्दोलन तथा महिला विकास सम्बन्धी अन्य अनगन्ती कदमहरूले समाजमा आमुल परिवर्तन ल्याएको छ । भ्यान्टिना टेरेस्कोभाले झन्डै पचास वर्ष अघि भेटेको अन्तरिक्ष होस या अमेलिया अर्नहार्टले एकल परिक्रमा गरेको आधा महासागरको आकाश, फ्लोरेन्स नाईटिन्गेलले मलम लगाउन आरम्भ गरेका चोटहरू हुन् या दुई दुई वटा नोवेल पुरस्कार विजेता मेरी क्युरीले मिश्रण्ँ गरेका बैज्ञानिक प्रयोगशालाहरू हुन्, विगत सय वर्षमा महिलाका यी काम र योगदानलाई सबैले मनन गर्न थालेका छन् । समाजका हरेक क्षेत्रमा नारीको सहभागीता र उचाई हेर्ने हो भने अँझै पनि महिला मुक्ति आन्दोलनको आवश्यकता नपर्ला जस्तो ठानिंदैन तर पनि महिला दिवस या नारीवादी आन्दोलन या महिलावर्गको हक र हितका लागि खोलिएका लाखौं सामाजिक संघ संस्थाहरूको औचित्य सकिएको छैन किनकि हाम्रो देशमा अँझै पनि महिला हिंसाका घटना रोकिएका छैनन् ।

१ दाइजो नल्याएको निहुमा श्रीमान तथा परिवारका अन्य सदस्यद्वारा नारीकै हत्या ।
२ सामुहिक बलत्कारको बड्दो विकृति ।
३ छोरी जन्म्याएको कारण्ँ घरबाट निकालेर छोरा जन्माउनको लागि अर्को बिहे गर्नु
४ अल्ट्रासाउन्ड गरी हेर्दा गर्भमा छोरिरहेको थाहा पाउन साथ गर्भ पतन गराइदा छोरीको संख्या कमी हुनु ।
५ छोरीको जात हुँदा घरमा स–साना भाइ बहिनी हेर्नु पर्ने र काममा सघाउनु पर्ने हुँदा स्कुलमा छात्राको संख्या न्यून हुनु ।

कुनै पनि देश होस् या ठाउँ त्यहाँको परिवेश सास्कृतिक परिपाटिका अनुसार फरक परेता पनि सबै समाचारका पीडित पात्र महिला नै रहेको पाइन्छ । विकासको हरेक क्षेत्रमा अगुवाई मानिएको आधुनिकताले बुलन्द छुन सफल अमेरिका जस्तो देशमा पनि यस्तै घटनाहरू हुने गरेको पाइन्छ । पतिद्वारा वेपत्ता सुजन पाओल या त्यसैगरी वेपत्ता पारिएकी लेसी पिटर्सन हुन् या सम्पत्तिको लोभमा परेर जघन्य हत्याको शिकार भएकी हाम्रै देशकी गीता ढकाल हुन् या कंगो या सुडानजस्ता मुलुकबाट अपहरित निरीह बालिकाहरू हुन् जसले महिलाको दुरावस्थालाई झल्काउँछन् । भारतको कलकत्ता, बम्बई, वेलायत, बैंकक, सोभियतसंघ, पोल्यान्ड लगायतका शहरमा बाध्यताबस शारिरिक व्यापारमा संलग्न युवतीहरूको व्यथाले महिला शोषण्का आकार, अनुहार र परिस्थिति फरक भएपनि सबैले महिला हुनुको कुनै न कुनै तरिकाले मूल्य चुकाएकै देखिन्छ । त्यति हुँदाहुँदै पनि त्यो समाजको आथिर्क शैक्षिक धामिर्क, न्यायिक, आदि तत्वहरूले पनि प्रभाव पारेको हुन्छ ।

हाम्रो हिन्दू ग्रन्थका अनुसार महिलालाई भगवानको (देवी काली लक्ष्मी दुर्गा सरस्वती आदि) दर्जा दिन्छन ममताकी खानि मानिने नारी माथि सोषण्ँ अन्याय अत्याचार हिंसा बलत्कार बोक्सीको आरोप जस्ता अमानवीय व्यबहारहरू बारम्बार भैरहने कारण्ँ अकालमा ज्यान गुमाउनु परेको हुन्छ भने नारीका गुण्ँगान गाइने कथाहरूले हाम्रा धार्मिक ग्रन्थहरू, दन्त्यकथाहरू र यथार्थगाथाहरू भरिएका बालिंदै गएका छन् । ईतिहासका पानाहरू एकातिर विदुसी बिरङाना प्रतिमूर्ति भनेर नारीहरूको चित्रण्ँ गरिएको छ भने अर्कोतिर तिनै नारीहरूप्रतिका सोच्नै नसकिने जघन्य अपराधका परिच्छेदहरूले त्यही ईतिहास पोत्ने कोसिश गरिएको पाइन्छ |

हामी महिलाहरू युगौंदेखि पुरुषवादी समाजको थिचोमिचोमा परेका छौ अधिकार बिहीन भएर छटपटाइरहेका छौ बिभिन्न खाले हिंसा र उत्पीडितमा परेका छौ हामी किन उत्पीडनमा परेका छौ ? भन्ने कुरा महिलाहरूलाई बुझाउनु जरुरी छ ! यो पुजीवादी सस्कारले महिलालाई नंग्याउने सिंगारिक पहिरनले सजाएर एउटा कठपुतली बनाउने काम गरेको छ | दुनियामा सबैभन्दा बढी माया र विश्वास गरेका आफूलाई सुरक्षा भएको महसुस गरिएका व्यक्ति वाट झन् धेरै जघन्य अपराध भोग्न बिवस छन् नारीहरू ।

पुरुषवादी समाजले महिलालाई सधै दोस्रो दर्जाको नागरिक एक मनोरन्जनको साधन बच्चा जन्माउने मेसिन र दासीको रुपमा प्रयोग गर्दै आइरहेको छ आफ्ना कमजोरी वाट भाग्न पुरुष जाति या समाजले कहिले बोक्सीको आरोपमा, कहिले दाइजो कमी ल्याएको आरोपमा, कहिले अलि जोडले हाँसेबोलेको आरोपमा, कहिले छोरा नजन्माएको आरोपमा महिलाहरूले शारिरीक, मानसिक, नैतिक सबै प्रकारका अमानवीय व्यवहार भोग्न वाध्य बनाएका छन् । यस्ता पीडा र अवस्थाबाट उन्मुक्ति पाउन महिलाहरूले अँझै आन्दोलन सशक्त पार्नुपर्ने खाँचो छ ।

अर्काको कमजोरीको शिकार बनी युगौं बिताएका महिलाहरूले आत्मसम्मान र आत्मविश्वासको सबैभन्दा बलियो हतियार तथा आफूजस्तै अर्को महिलाको साथ पाउन सक्यो भने गर्न नसकिने केही छैन सामन्तीवाद संरचना भित्र चरम अन्याय र अत्याचारको थिचोमिचोले पिल्सिएका ती हजारौ लाखौं शोषितपीडित मुक्तिगामी महिलाहरू एक जुट हुनु जरुरी छ अधिकार मागेर पाइदैन खोसेर लिनुपर्छ आफ्नो हक अधिकार पाउनको लागि सबै नारी एक हौं । साहस र आत्मबल जुटाएर महिला माथि भैरहेका जघन्य अपराध खास गरेर यौन शोषण्ँ र बलत्कार जस्ता घिनौना विकृतिलाई रोक्न आवाज उठायौं । अन्तर्राष्ट्रिय महिला दिवसको अवसरमा सम्पूर्ण महिलाहरूप्रति हार्दिक सम्मानका साथ यही नै मेरो शुभकामना छ !

कल्पना पौडेल ‘जिज्ञासु’
गैडाकोट ४ नवलपरासी हाल इजरायल

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *