विश्वभरि नै तहसनहस पारेको कोरोनाको महामारीले यहाँ पनि अछुतो राख्ने कुरा भएन। यस्तै त्रास र आतंकका बीच पनि हाम्रो अफिस चलिरहेको थियो। तर अब कम्पनीले भिसा सकिएको मान्छेलाई काम नदिने भनेर मैले पाउनुपर्ने सबै हिसाबकिताब क्लियर गरिसकेको थियो। अब हामि फ्लाईट हुने दिनको प्रतिक्षामा दिनहुँ समाचारमा आज यतिजना संक्रिमित र यति हजार जनाको मृत्यु भयो भन्ने समाचार सुनेर झनै आतंकित हुनु हाम्रो दिनचर्या भएको थियो। कोठाबाट प्रायः बाहिर निस्कदैनथ्यौ कोरोना सर्ने डर जो थियो।यसरि एक एक गर्दै संसार भरि नै कोरोनाको उपचार गर्ने डाक्टर हरु धमाधम मर्न थालेको खबर हरु आउन थाले। अर्को तर्फ़ विदेशमा रहेका हरेक देशका नागरिक हरु कोराना लागेकै अवस्थामा भएपनि मरे पनि आफ्नै देश आफ्नै माटोमा मर्ने भनेर धमाधम प्लेन चार्टर गरेर स्वदेश फर्कन थाले जसको परिणाम स्वरूप प्लेन चलाउने पाइलट र अरु स्टाफ हरु समेत कोरोनाका रोगि भए र धमाधम मर्न थाले। जसले गर्दा संसार भरिका प्लेन हरु चलाउने पाइलट नै भएनन् र सबै प्लेन एयरपोर्टमै ग्राउण्डेड अवस्थामा रहे। एकातिर बिरामीको उपचार गर्ने डाक्टर हरु नै धमाधम मर्न थालेपछि बाँकी रहेका बिरामी हरुको बाँच्ने आशा हराउंदै गएको त थियो नै त्यसै माथि अर्को तर्फ़ विदेशमा रहेका विभिन्न देशका नागरिक हरु पनि प्लेन नै नचल्ने भएपछी अब बाँच्ने र स्वदेश फर्कने आश मार्न थाले र झनै आतंकित बन्न थाले।स्थिति यस्तो हुन लाग्यो कि आफ्नै आँखा अगाडी पनि धमाधम मान्छे मर्न थाले। शरीरमा भएको रोग संग लड्न सक्ने तागत पनि वरिपरि देखिने गरेको भयावह मृत्युले बिस्तारै क्षीण बनाउंदै लगेको थियो । रोगले भन्दा पनि यत्तिकै मरिने डरले मान्छेहरु कमजोर हुँदै गईरहेका थिए। एक किसिमले मान्छेहरु आफ्नो ज्यान बाहेक अरु केहि कुराको पर्वाह गर्न छाडीसकेका थिए। ठिक यहि समस्याले हामीलाई पिरोल्न थाल्यो अनि हामि बाँकी रहेका पाँच जना नेपाली साथीहरु वर्षौं लागेपनि पैदल हिंडेरै देश फर्कने सल्लाह गर्यौं र कुरा पनि मिल्यो। अनि पछाडी बोक्न मिल्ने ठुलो झोलामा आफुले लगाउने र चाहिने कपडा अनि दिनहुँ प्रयोगमा आउने अरु सानातिना समान सहित प्याक गरेर म पनि तैयार भए। कपडा भने मैले कुनैपनि छाडिन चाहे त्यो गर्मीका हुन् या जाडोका। किनकि हामि वर्षौं लागेपनि गन्तव्यमा नपुगिन्जेल हिंडीरहने अठोट गरेका थियौं त्यसैले वर्षभरी कहिले जाडो र कहिले गर्मि सिजन हुन्थ्यो र सबै कपडाको जरुरत पर्थ्यो। साथमा कम्पनि बाट पाएको केहि पैसा, मोबाइल ,पानीको बोतल,एक एक ओटा चम्चा र हलुका खालको प्लेट समेत।

अनि हामि हिंड्न सुरु गर्यौं। गर्मि चढीसकेकोले धेरै हिंड्न सकिने कुरा भएन।सुरु सुरुमा अनकन्टार मरुभूमि र चर्को घाम भएकोले दुइ चार किलोमिटर हिंड्दै आराम गर्दै पानि पिउंदै फेरी हिँडथ्यौं। यसरि नै केहि हप्ता हिंडे पछि भने अलिअलि जंगल,पहाड नदि हरु देखिन थाले र खुशी पनि भयौं। रात पर्दा र भोक लाग्दा बाटोमा देखिने बस्तिहरुमा पसेर खाना खोज्थ्यौं तर त्यहाँ भाषाको समस्या हुन्थ्यो हामि बोल्ने भाषा उनीहरु नबुझ्ने उनीहरु बोलेको हामीले नबुझ्ने। अन्त्यमा इशाराको मदतले हामीहरु टाढा देखि आएको र खानेकुरा केहि नभएको भोकभोकै परेको भनेर बुझाउँथ्यौं अनि बल्ल उनीहरु खुशी हुँदै झर्को नमानी खाना खुवाउँथे। खानाको पैसा तिर्न खोज्दा उनीहरु लिन मान्दैनथे र इशारामै भन्थे अब संसारमा मान्छे सबै यसरि मरेर रित्तिन लागेपछि यो अन्नपात थुपारेर पो के काम खाने मान्छे सबै कोरोनाले सखाप पार्न लागिसक्यो भन्थे। जुन पैसा कमाउन त्यत्रो मरिहत्ते गर्यौं यत्रो हजारौं किलोमिटर टाढा आयौं आज पहिलोचोटी त्यहि पैसाको कुनै महत्व नभएको देख्दा अचम्म लाग्यो। हप्तौं हिंड्दा हिंड्दा बाटोमा यस्तो ठाउँ पनि भेट्यौं करिब करिब पुरै शहर मानव रहित निर्जन स्मशान घाट जस्ता लाग्थे। अग्ला अग्ला महल हरु सबै रित्ता गाउँ बस्ति नै रित्तो। कहीं कहीं यस्तो लाग्थ्यो कि अब यो संसारमा मान्छेको नाममा हामि साथमा हिंडीरहेका पैदलयात्री हरु मात्रै छौं।जंगल हरु भने सुन्दर थिए जंगली जनावर हरु मस्त थिए उनीहरुलाई कुनै पर्वाह थिएन र मान्छेको डर पनि थिएन। बस्ति हरु नै मानव रहित भएपछी जंगली जनावर मानव बस्तिहरुमा निर्बाध घुमिरहेका देखिन्थे बरु हामि ति हिंस्रक जनावर हरुसंग डराइ डराइ बाटो काट्थ्यौ। बाटोमा पर्ने ठाउँहरु कुन देश हो र कुन ठाउँ हो भन्ने केहि थाहा हुँदैनथ्यो र पनि हिंड्ने क्रम जारि राख्थ्यौं। हिंड्दा हिंड्दा यस्तो स्थिति आयो कि कति दिन, रात, हप्ता, महिना बिते पत्तो भएन र कहाँ पुग्यौं भनेर समेत पत्तो हुन छाड्यो। खालि बिहान घाम उदाउँदा ए यतापट्टी पुर्व रहेछ र उता पट्टि पश्चिम रहेछ भन्ने थाहा हुन्थ्यो। तर अब भने हामि यस्तो अन्योल अवस्थामा आयौं कि अब कता जाने,नेपाल कता पर्छ पुर्व कि पश्चिम ? कसैलाई सोधेर पत्तो लाग्ने स्थिति पनि थिएन मोबाइल त महिनौं दिन अगाडी नै ब्याट्री डाउन भैसकेको थियो, हातको घडीले समय त देखाउथ्यो तर त्यो समयको पनि कुनै अर्थ भएन। अब यति बेला जागिर जाने यति बेला यो काम गर्ने यति बेला यहाँ पुग्नु पर्ने भन्ने योजना र दिनचर्या भए पो घडीको काम। हामीले सबैजना सल्लाह गरेर हातमा भएको घडी र मोबाइल समेत बाटोमा फालेर हिड्यौं। जुन समयको पछि लागेर हामि यो अवस्थामा आइपुगेका थियौं आज त्यहि समय हाम्रो लागि फालाफाल भएको थियो गन्तब्य नै हराएको थियो अब पुग्नुपर्ने कतै थिएन केवल खाना र नाना अनि बास बस्ने ओत भए पुग्थ्यो हामीलाई। शायद यतिका दिन सम्म हिंडीरहंदा वर्ष पनि बित्यो होला। हामीले स्वदेश पुग्ने आशा मारिसकेका थियौं त्यसैले बिस्तारै बिस्तारै आफ्नो देश,गाउँ समाज ,परिवार,श्रीमती छोराछोरी सबै बिर्सिसकेका थियौं,एक किसिमले माया मारिसकेका थियौं र केवल माया थियो त आफ्नै ज्यान कसरि बचाउने भन्ने मात्रै । अझ भन्दा खेरी अब हामीलाई ति सबै कुराको मतलब हुनै छाडिसकेको थियो। घडी र मोबाइल पहिल्यै फ्यांकिसकेका हामी सबैले सल्लाह गरेर साथमा भएको पैसा पनि फालिदियौं। अब हामीलाई त्यो पैसाको कुनै काम थिएन न कुनै घर घडेरी किन्न ,न बालबच्चा पढाउन या अरु चिजबिज जोड्न। जब हामि बाँचिन्जेल आफ्नो मुलुक नपुगिने अनुमान लगायौं अनि हामी स्वदेश पुग्नको लागि भन्दै पहिले जसरि मरी मेटेर हिंडेनौं। खाना र बासको समस्या त थिएन बस्ति हरुमा पसेर इशारा गरेर कुरा गरेपछि सबैकुरा मिल्थ्यो। तैपनि आफ्नो देश नपुगे पनि र खास गन्तब्य नभएपनि अब बाँकी जिन्दगि कहाँ बस्ने र कसरि बिताउने भन्ने निर्णय नहोइञ्जेल हामि बिस्तारै हिंडीरहन्थ्यौं। अब भने कता जाने कहाँ पुग्ने केहि ठेगान नभए पछि हामि सबै बसेर एउटा निर्णय गर्ने सल्लाह गर्यौं र हिंड्न बन्द गर्यौं।

स्वदेश पुग्ने वर्षौं देखिको हिंडाई लाइ सदाको लागि बिट मार्दै बसेको हामी पाँच जनाको बैठकले अब यतै कतै राम्रो ठाउँ खोजेर संधैका लागि घरबार जोड्ने निर्णय गर्यो। दिशाहिन गन्तव्यमा भौंतारीरहेका हाम्रो हिंडाई बन्द गरेर यतै सेटल हुने कुराले खुशी भयौं अब हामीलाई कुनै चिन्ता थिएन न घर परिवार,न देश न आफ्नो माटो एक किसिमले हामि सारा संसार बिर्सेर कुनै शहरको गल्लीमा हिंडीरहने पागल जस्तै भैसकेका थियौं मस्तिष्क बाट माया मोह भन्ने कुरा पुरै हराइसकेको थियो। बाटोमा भेटिएका कतिपय बस्ति हरु सुन्य मानवरहित भएपनि हामी नजिकैको बस्तीमा पुगेर उही इशाराकै भरमा हामि बाटो बिराएर अलपत्र परेको र अब आफ्नो देश फर्कन नसक्ने यतै कतै घरजम गरेर बस्ने कुरा गर्यौं। त्यहाँ बस्तीका मान्छेहरुले त्यहि नजिकै बग्ने एउटा नदीको किनारमा रहेको सुन्दर हरियो फाँट देखाउंदै यसैगरी कोरोनाको कारण बाटोमा अलपत्र परेका विभिन्न देशका मान्छे हरुले बसाउँदै गरेको नयाँ बस्ति तर्फ देखाउंदै त्यहाँ गए हाम्रो काम बन्ने कुरा इशाराले व्यक्त गरे।अनि हामि आफ्नै घरको आँगनमा आइपुगे जसरि उफ्रंदै खुशी हुँदै त्यतैतर्फ लाग्यौं। त्यहाँ पुगेर कुरा बुझ्दा ति सबै हामीजस्तै अलपत्र परेर यतै घरजम गर्न लागेका मान्छे हरु रहेछन तिनले अत्यन्तै खुशी साथ् हाम्रो स्वागत गरे। उनीहरु पहाड र नदीको बिचमा रहेको हरियो त्यो बिशाल चौरमा आआफ्ना जग्गाको ब्लक भाग लगाएर छुट्टा छुट्टै ससाना झुप्रा घर निर्माण गर्दै थिए। तिनमा महिला पुरुष सबै बराबरी थिए र उमेरमा पनि सबै हाम्रै जस्तो पैसा कमाउन विदेश बस्ने उमेरका थिए। त्यसमध्ये कतिपयको आफ्नै देश बाट आएदेखिको संधैको नछुटेर रहेको जोडी समेत रहेछ। हाम्रो मनशाय बुझेपछि उनीहरुले त्यहीँ नजिकै हामी पाँचै जनाको लागि भनेर छुट्टा छुट्टै पाँच ओटा ब्लक देखाउंदै त्यहीं आआफ्नो ससानो घर बनाउनु र मिलेर बस्नु भने। हामीले पनि त्यसै गर्ने निर्णय गर्यौं र अब हिंड्ने गन्तब्य टुङ्गिएर स्थाई बसोबास पाउने भएकोले निकै रमायौं। अब त्यो पहाडी भूभाग अनि कलकल बग्ने स्वच्छ र निर्मल पानि बग्ने नदि किनारको स्वर्ग जस्तो सुन्दर चौर हाम्रो बाँकी जिन्दगि काट्ने ठाउँ भयो। त्यहाँ संसार भरिका हामीजस्तै बाटोमा अलपत्र परेका मान्छेहरुले निर्माण गरेको अर्को एउटा बेग्लै सानो संसार थियो जसमा जात भात,धनि गरिब , धर्म, भाषा ,संस्कृति ,रितिरिवाजको कुनै भेदभाव थिएन सबैको समान जात समान हैसियत थियो र पुरानो हामीले देखे भोगेको संसार भन्दा बेग्लै सुन्दर संसार थियो। हामी यति धेरै देशका नागरिक बीच पनि कुनै किसिमको रिस राग,द्वेष इर्श्या बैमनश्यता थिएन। बस्ने झुपडी अलग अलग भएपनि वर्षभरी खाने अन्न र फलफूलको खेतीपाती गर्ने जमिन सामुहिक थियो र त्यस बाट आउने उब्जनीको हिस्सा सबैको बराबर हुन्थ्यो।त्यहाँ खेतीबाली सिंचाइ र पिउनको लागि त्यहि नदीको पानीले प्रसस्त पुग्थ्यो,जिउनको लागी धेरै दुख नगरी सबैकुरा चल्थ्यो।करिब करिब सबैले पुरानो अतित भुलिसकेकोले कसैलाई शहर बजार,घर घडेरी ,अत्याधुनिक सुबिधाको लोभ थिएन। त्यहाँ आउने प्रायः सबैले बाटोमा खण्डहर र मानव रहित ठुला ठुला मृत र सुनसान प्रयोजन विहिन शहर देखेर आएका थियौँ। फरक फरक देशको नागरिक भएकोले सामुहिक खेतिपाति र बेलाबेला फुर्सदमा गरिने आआफ्नो देशको आफुले जानेको नाच गान,रंग रमाइलोले पुरानो अतित सबै भुलाएको थियो। र अन्त्यमा सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण कुरा त्यहाँ रहेका हामी सयौं जनाको समुहले बसाएको त्यो नयाँ संसारमा पैसा भन्ने चिज नै थिएन अर्थात पैसाको प्रयोग नै हुँदैनथ्यो। जुन पैसाले हामीलाई त्यो अवस्थामा ल्याइपुर्याएको थियो अब हामि आफैँले निर्माण गरेको हाम्रो त्यो नयाँ संसारमा फेरी त्यही पैसाको प्रयोग नगर्ने प्रण गरेका त थियौं नै हामि कसैसंग कुनै देशसंग संबन्धित कागजात या आईडेन्टिटी पनि थिएन, हाम्रो नितान्त प्राकृतिक जीवन थियो।
-भगवान घिमिरे
दोहा कतार बाट