• भलाकुसारी
  • मझेरी छनौट
  • ट्विटरमा
  • फेसबुकमा
  • रचना प्रकाशन गर्दा
  • प्रतिकृया
  • हाम्रो बारेमा
  • हिज्जे संशोधन
Home

मझेरी आकर्षण

  • पछिल्ला रचनाहरू
  • नयाँ लेख/रचना पढ्नुहोस्
  • लेखक/विधा/स्रोत सूची
  • साहित्यिक सूचना/समाचार
  • कथा
  • कविता
  • गजल
  • गीत

फेसबुक एकाउन्टबाट लग-इन

लग-इन (भित्र)

  • Create new account
  • Request new password

विधा सूची

  • कथा
  • आधुनिक कथा
  • सामाजिक कथा
  • लघु कथा
  • मनोविश्लेषणात्मक कथा
  • पौराणिक कथा
  • बाल कथा
  • लोक कथा
  • अनूदित कथा
  • विज्ञान कथा
  • हास्य कथा
  • सूत्रकथा
  • पत्रात्मक कथा
  • अन्य बिधा (कथा)
  • कविता
  • गद्य कविता
  • छन्द कविता
  • पद्य कविता
  • राष्ट्रिय कविता
  • बाल कविता
  • गीति कविता
  • पौराणिक कविता
  • हास्यव्यङ्ग्य कविता
  • भक्ति कविता
  • अनूदित कविता
  • अन्य विधा ( कविता)
  • गीत
  • लोकगीत
  • आधुनिक गीत
  • पुराना गीत
  • बाल गीत
  • चलचित्रका गीत
  • स्वदेश गीत
  • पप गीत
  • गजल (गीत)
  • अनूदित गीत
  • निबन्ध
  • हास्यव्यङ्ग्य
  • वर्णनात्मक निबन्ध
  • वैयक्तिक निबन्ध
  • लघु निबन्ध
  • विचारात्मक निबन्ध
  • पत्रात्मक निबन्ध
  • संस्मरण
  • नियात्रा
  • भावनात्मक निबन्ध
  • अनुभूति/मनोन्यास
  • अन्य विधा (निबन्ध)
  • विश्लेषण/समालोचना
  • सामाजिक समीक्षा
  • भाषा/साहित्य समीक्षा
  • ऐतिहासिक समीक्षा
  • सांस्कृतिक समीक्षा
  • संगीत/कला समीक्षा
  • व्यक्तित्व समीक्षा
  • पुस्तक/कृति समीक्षा
  • साहित्यिक खोजपत्र
  • भौगोलिक समीक्षा
  • शैक्षिक समीक्षा
  • राजनीतिक विश्लेषण
  • आध्यात्मिक विश्लेशण
  • सूचना प्रविधि
  • वैज्ञानिक समीक्षा
  • अन्य विश्लेषण
  • सूचना/समाचार/बहस
  • सूचना/विज्ञप्ति
  • कला/साहित्य समाचार
  • साहित्यिक छलफल
  • साहित्यिक रिपोर्ट
  • नाटक/एकाङ्की
  • नाटक
  • बाल एकाङ्की
  • संवाद
  • अन्य विधा
  • गजल
  • मुक्तक
  • हाइकु
  • सेन्र्यू
  • ताङ्का
  • सेदोका
  • सनेट
  • अन्य
  • विविध भाषाका रचना
  • संस्कृत भाषा
  • मैथिली भाषा
  • भोजपुरी भाषा
  • नेवारी भाषा
  • तामाङ् भाषा
  • लिम्बू भाषा
  • बान्तावा भाषा
  • थारू भाषा
  • अवधी भाषा
  • कुलुङ भाषा
  • शेर्पा भाषा
  • धिमाल भाषा

'महानायकको सपना' को सार्थक कामना

ks — Sun, 03/11/2012 - 15:24

  • व्यक्तित्व समीक्षा
  • दधिराज सुवेदी
  • मधुपर्क २०६८ पुस

मैले वि.सं. २०४८ मा नेपालका तीन महामानव भनेर 'वरगाही' पत्रिकाको पूर्णाङ्क नौमा बुद्ध, बीपी र देवकोटाका तस्बिरहरू आवरणपृष्ठमा छापेर सम्मान प्रकट गर्दा कुनै अज्ञानीले 'यिनीहरूलाई किन महामानव भनिस्' भनेर मेरो धतुरो झारेका थिए । वरिष्ठ साहित्यकार एवं भाषाशास्त्री, प्राज्ञ बालकृष्ण पोखरेलले भर्खरै प्रकाशनमा ल्याएको 'महामानवको सपना' नामक राजनीतिक उपन्यासभित्र लेखकको भनाइमा- 'मैले आधुनिक नेपालको इतिहासमा केवल दुई महामानवसित साक्षात्कार गर्ने अवसर पाएको छु, जसमा एक हुन् लक्ष्मीप्रसाद देवकोटा र अर्का हुन् विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला' लेखिएको छ । यस अभिव्यक्तिपछि मेरो छाती नाङ्लोजत्रो भएको छ । बुद्धसँग साक्षात्कार नभएकाले उहाँले उनको नाम यहाँ उल्लेख गर्नु भएन । बुद्धलाई महामानव मान्न उहाँ कत्ति पनि असजिलो मान्नुहुन्न भन्ने मेरो ठम्याइ छ ।

प्रसङ्ग नेपाली भाषासाहित्यका प्रकाण्ड विद्वान पोखरेलद्वारा भर्खरै प्रकाशनमा ल्याइएको 'महामानवको सपना' नामक नयाँशैली र गहन चिन्तनका साथ तयार पारिएको उपन्यासको हो । एक महिना नौ दिनको समयमा तयार पारिएको यो उपन्यास महामानव कोइरालालाई श्रद्धासुमन चढाउन लेखिएको हुनाले यसमा थोरै कल्पना र धेरै यथार्थ विवरण पाइन्छन् । पात्रहरू काल्पनिक भए पनि घटनाक्रमहरू धेरै यथार्थताका नजिक रहेका पाइन्छन् ।

कटहरे कामीगाउँका दीलमान विश्वकर्मा, उनकी धर्मपत्नी दीलमाया र छोरीहरू चमेली, बेली, जुही अनि नेताजीका सेरोफेरोमा रुमलिएको यस उपन्यासले आधुनिक विराटनगरको संस्थापनकाल वि.सं. १९८१ देखि २०४६ सम्म ६५ वर्षको यात्रा पार गरेको छ । दीलमान विश्वकर्मा अत्यन्तै उदार, दूरदृष्टि राखेर चल्ने विराटनगरका संस्थापकमध्ये एक देशभक्त स्वर्गीय कृष्णप्रसाद कोइरालाजस्तै महामना परोपकारी र उद्यमी व्यक्तिका रूपमा प्रस्तुत भएको हुनाले सम्भवतः लेखकले उनका अनुहारमा उनै पौरखीपुरुषको प्रतिविम्ब देख्नु भयो होला । २००३ सालको विराटनगरको 'मजदुर हडताल' देखि नेताजीको उदय भएको पाइन्छ । उपन्यासमा कतै पनि नाम उल्लेख नगरिए पनि 'नेता' भन्नाले विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला भन्ने स्पष्ट बुझिन्छ । त्यसपछि २००७ साल, २०१७ साल, २०३६ साल र २०४६ सालसम्मका राजनीतिक घटनाक्रमहरू औपन्यासिक ढर्रामा अगाडि बढेका छन् । उपन्यासको नामले नै महामानव भनेको विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला भन्ने बुझिन्छ ।

उपन्यासकार भाषाशास्त्री भएकाले उपन्यासको प्रारम्भमा कामीगाउँका कामीहरूले प्रयोग गर्ने कथ्य नेपाली भाषाको प्रयोग गरिएको हुँदा पाठकका लागि केही असजिलो र बोझिलो लागे पनि अगाडि बढ्दै जाँदा सरल नेपाली भाषा प्रयोग भएको र आफूले भोगेका पहेँले पञ्चहरूको थिचोमिचो, सत्याग्रह, जनआन्दोलनजस्ता घटनाक्रमहरूले पाठकलाई उपन्यास पढ्न प्रोत्साहित गर्दछन् तर कतिखेर नायक र नायिकाको मिलन हुन्छ र शृङ्गार रसको भल बग्छ भनेर उपन्यास पढ्ने पाठकले निरास भएर रित्तै र्फकनु पर्ने छ । उपन्यासले महामानवको राजनीतिक पक्षमात्र केलाएको हुनाले भोगविलासका कुरा छैनन् भने पनि हुन्छ । नेपाली साहित्यले यौनमनोविश्लेषणका गुरु मानेका महामानवको विषयवस्तुले थोरै रतिरागका कुरा मिसाउन सकेको भए भोजनको बेलामा चटनी मानिने थियो । जे होस् ऐतिहासिक र राजनीतिक हिसाबले उपन्यास अब्बल छ ।

'नेपाललाई वास्तविकरूपमा एसियाको फूलबारी तुल्याउन प्रजातन्त्रकै आवश्यकता छ' भन्ने उपन्यासकार पोखरेल यस उपन्यासभित्र प्रजातन्त्र, मानवअधिकार, लोकतन्त्र र नागरिक स्वतन्त्रताका पक्षमा राम्रोसँग खुल्नुभएको छ । समय-समयमा भएका आन्दोलनहरूलाई उहाँ 'निम्ताको निमित्त बाँडिएको सुपारीमात्र' ठान्नुहुन्छ । कसैले दिएर प्रजातन्त्र पाइने भए २००७ सालमा राजा त्रिभुवनले दिएकै थिए । विराटनगरको सहिद मैदानमा आएर पूर्वराजा ज्ञानेन्द्रले पनि दाजुले दिएको संवैधानिक राजतन्त्र र बहुदलीय प्रजातन्त्रलाई पूर्णपालना गर्नेछु भनी प्रतिज्ञा गरेका थिए तर यी कुराहरू जसले, जसरी दियो त्यसरी नै खोसेर लाँदोरहेछ भन्ने कुरा आत्मसात् गर्दै उहाँले विगतमा भएका लोकतान्त्रिक आन्दोलनहरूलाई प्रारम्भका रूपमा मात्र स्वीकार्नुभएको छ । वास्तवमा २०४६ सालपछि प्राप्त भएको राजनीतिक उपलब्धिले दह्रो खुट्टा टेकिनसकेको देख्दा उपन्यासकारको भनाइमा सत्यता छ भन्न कर लाग्दछ ।

"प्रजातन्त्र प्रजाको हो प्रजा अलिकति कलम, कलिकति आन्दोलन अलिकति नारा र अलिकति सङ्घर्ष हो भन्ने उपन्यासकार पोखरेल हामी कुर्सीको भोको गैरजिम्मेवार भएको देखेर प्रजातन्त्र टुहुरो भएको ठान्नु हुन्छ । २०४६ सालपछि प्रजातन्त्र आयो भन्नेहरूका कुरा उहाँ पटक्कै पत्याउनु हुन्न । प्रजातन्त्रमा जनताको स्थिति सुदृढ हुन्छ, जनतालाई आफ्नो जिउ धनको पूर्णसुरक्षाको अनुभूति हुन्छ । राष्ट्र, राष्ट्रियता र राष्ट्रिय स्वाभिमान खतरा मुक्त हुन्छन् । न्यायालय स्वतन्त्र, पारदर्शी र भरोषापूर्ण हुन्छ । हार्नेहरूले पनि फैसलामाथि विश्वास गर्छन् । सत्यको जय र असत्यको पराजय हुने हुँदा यी सबै कुरा उल्टो हिँडिरहेकाले यहाँ लोकतन्त्र वा प्रजातन्त्र आगमन भएको छैन भन्ने उपन्यासकारको ठहर छ ।

'मान्छे रूपरङले हीरा बन्दैन, असल गुण र व्यवहारले हीरा बन्दछ' भन्दै मान्छेलाई सपारेर सुमार्गमा हिँडाउन प्रयत्न गर्ने उपन्यासकार पोखरेल विधवा विवाहलाई प्रोत्साहित गर्नुहुन्छ । राष्ट्रिय मेलमिलापको नीति लिएर नेपाल प्रवेश गरेका र मृत्युदण्डको सजाय भोग्नु परे पनि भोगौँला भन्दै भारत प्रवासबाट फर्किएका नेताको निधन पश्चात् २०४६ सालको जनआन्दोलनले जताततै बेथिति, नातावाद, कृपावाद, स्वार्थ, लोभ, हिंसा, हत्या, अराजकता आदि भित्र्याएकोमा ज्यादै चिन्तित देखिनुहुन्छ । 'कथित उग्रबामहरूलाई टेवा दिएर पीतहरू फेरि जङ्गबहादुर चाहिएको छ भनी गीत गाउँदैछन्' भन्ने लेखकको आरोप छ ।

स्थानीय अपठित र अपरिष्कृतहरूले बोल्ने भाषा र बङ्गाली आदि भाषाको प्रयोगले उपन्यासलाई कतैकतै असजिलो पारेको भए पनि विगतको अर्थात् सबैले भर्खरै अनुभव गरेको देशको राजनीतिक घटनाक्रमले उपन्यासलाई रोचक तुल्याएको छ । सम्भवतः उपन्यासकार पोखरेलको सबैभन्दा ठूलो र विस्तृत विषय समेटेर लेखेको यो नै पहिलो उपन्यास हो । जहाँ प्रजातान्त्रिक नेपालको राजनीतिक घटनाक्रमहरूलाई शृङ्खलाबद्धरूपमा प्रस्तुत गदर्ैै पूर्ण प्रजातन्त्रको अपेक्षा गरिएको छ । शुकदेवजस्ता हत्यारा पात्रलाई पनि सुधारेर लोककल्याणका मार्गमा अग्रसर गराइएको छ । सानो छिमेकी राष्ट्र नेपालको स्वाभिमानमाथि भारतले चोट पुर्याउनु हुँदैन र मित्रवत् व्यवहार गरिनुपर्दछ भन्ने उहाँको देशभक्तिपूर्ण आग्रह छ ।

यस उपन्यासमा विश्वेश्वरप्रसाद कोइरालाको प्रतिनिधित्व नेताले र गिरिजाप्रसाद कोइरालाको प्रतिनिधित्व दीलमान विश्वकर्माले गरेको अनुभव हुन्छ । कामीवर्गको प्रतिनिधित्व गराएर उपन्यास लेख्नुमा जातीयताभन्दा मानवता ठूलो हो भन्दै जातीय विभेद अन्त्य गर्नका लागि यसो गरिएको हुनुपर्दछ । एउटी मेम अर्थात् विदेशी नारीलाई नेपालीसँग विवाह गराएर पनि मानवताकै सम्मान गर्न खोजिएको छ । यस घटनाले विराटनगरस्थित कोइराला निवासको उदार परम्परालाई स्मरण गर्ने प्रयत्न गरिएको अनुभव हुन्छ ।

एकजना धर्मगुरुका मुखबाट - "अबदेखि कामी भए पनि, सार्की भए पनि र दमाई भए पनि तिमीहरू ब्राहृमण भयौ" भन्ने विचार अभिव्यक्त गराउनु लेखकको जातिवाद विरुद्धको आन्दोलन हो । वैदिककालपछिको वर्ण व्यवस्थालाई लेखकले खुलेर विरोध गर्नुभएको छ । धर्मगुरुले पनि इसाई महिलाले हिन्दूसँग विवाह गरेकोमा खुसी प्रकट गर्नुभएको छ ।

उपन्यासमा नेपाली कामीहरूलाई फ्रान्सबाट सिपालु मान्छेहरू ल्याई बन्दुक बनाउन सिकाएको, नेपालीहरू धनका गरिब भए पनि मनले धनी भएको, धार्मिक कट्टरपन्थीहरूको विरोध गरेको, हिन्दू महात्माले आफ्नो भक्तको जात होइन, भक्ति हेर्न थालेको, प्रारम्भमा महाकवि कालिदास, शूद्र, महाकवि भवभूति वैश्य र मनुमहाराज क्षेत्री भएको वास्तविकता बोध गराएको, दीलमान विश्वकर्माले कैँयाको गहना पसलमा धेरै राम्रो काम गरेको तर भारतबाट आएका कामै नजान्ने कर्मीहरूभन्दा आफूले धेरै थोरै ज्याला पाउने गरेको, ब्राहृमणले कामीलाई तपाईं भनेर सम्मान प्रकट गरेको, पञ्चायती व्यवस्थामा हुने ज्यादतीको भण्डाफोर गरेको अनि देशभक्ति, राष्ट्रिय एकता र राष्ट्रिय अखण्डताका पक्षमा वकालत गरेकाजस्ता रोचक सन्दर्भहरू पनि यस उपन्यासभित्र रहेका पाइन्छन् ।

विराटनगरको सेरोफेरोमा तयार पारिएको यस उपन्यासलाई आञ्चलिक उपन्यास माने पनि हुन्छ । एकपल्ट नेताको उपचार र मृत्यु सन्दर्भको कथानक काठमाडौँसम्म पुगेको भए पनि त्यस ठाउँको खासै भूमिका रहेको पाइँदैन । विराटनगरदेखि टाढा सुनसरीको चिमडीसम्म मात्र यस उपन्यासको कथानक पुगेको छ । यसलाई विराटनगरकै परिवेशभित्र लिन सकिन्छ । त्यसैले यो उपन्यास आञ्चलिकताको सेरोफेरोमा छ । जसले राष्ट्रिय मेलमिलापका साथ अगाडि बढेमा राष्ट्रको कल्याण हुने सपना देखेको छ तर आजको वातावरण हेर्दा न राष्ट्रिय मेलमिलाप हुन्छ, न राष्ट्रकै कल्याण हुन्छ, केवल नेताहरूको कल्याण मात्र भएको छ । महानायकको सपनाले सार्थकता पाएको छैन । कहिलेकाहीँ सुन्दर सपना पनि निरर्थक भएर जाने गरेका छन् । महानायकको सपना पनि त्यस्तै पो हुने हो कि ?

अन्त्यमा राजा, प्रजा, पहाडे, मधिसी, हिमालको भोटे, उपत्यकाको ज्यापू, तराईको थारू, जङ्गलको राउटे आदि नेपालभित्र बस्ने सबै नेपालीका बीचमा राष्ट्रिय मेलमिलाप हुनैपर्छ, नत्र नेपाल र नेपाली रहँदैनन् तसर्थ यस्तो मेलमिलाप तुरुन्त व्यवहारमा उतार्नु पर्दछ भन्ने अभिव्यक्तिकासाथ यस उपन्यासले विश्राम लिएको छ । राजनीतिक उपन्यासको कोटिमा दरिन पुगेको छ । उपन्यास हतियारको दम्भ छाडेर राष्ट्रिय मेलमिलापको नीति अवलम्बन गरे मात्र देशको विकास सम्भव छ भन्ने लेखकको स्पष्ट धारणा सजिलै बुझ्न र ग्रहण गर्न सकिन्छ । महानायकको सपनाले सार्थकता नपाउला कि भन्ने त्रासले लेखकलाई पूरै गाँजेको अनुभव हुन्छ । आशा गरौँ-'वसन्त' आदि उपनामले पाँच दर्जनभन्दा बढी साना उपन्यास लेखेर प्रतिष्ठित बन्नुभएका पोखरेलले अब यस्ता स्थूलकाय उपन्यास लेखनतर्फ निरन्तरता दिनु आवश्यक छ ।

मधुपर्क २०६८ पुस

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Total votes: 170
  • 908 reads
Tweet facebook

Post new comment

The content of this field is kept private and will not be shown publicly.
Input format
  • Web page addresses and e-mail addresses turn into links automatically.
  • Allowed HTML tags: <a> <em> <strong> <cite> <code> <ul> <ol> <li> <dl> <dt> <dd>
  • Lines and paragraphs break automatically.
  • Web page addresses and e-mail addresses turn into links automatically.
  • Lines and paragraphs break automatically.

More information about formatting options

CAPTCHA
This question is for testing whether you are a human visitor and to prevent automated spam submissions.

सामाजिक सञ्जालमा

Follow @Majheri

मझेरी छनौट

  • पुन्य कार्की
  • सुधा मिश्र
  • धर्मराज कोइराला
  • शिवराज कलौनी
  • राजेश अधिकारी

नयाँ प्रतिकृयाहरू

  • आभार प्रकट गरे
    10 min 44 sec ago
  • शब्द र भाव राम्ररी मिलाउनु
    1 hour 23 min ago
  • यति मीठो संस्मरणको लागि हृदय देखि नै धन्यवाद
    18 hours 49 min ago
  • सारै राम्रो पुस्तक, बधाई छ
    21 hours 19 min ago
  • किताब राम्रो रहेछ । बधाई छ
    21 hours 20 min ago
  • एकदम सान्दर्भिक
    1 day 1 hour ago
  • आज पनि उत्तिकै शान्दर्भिक छ्न
    1 day 4 hours ago
  • भुगोल ले नछेकेको माया
    6 days 1 hour ago
  • आउने दिनमा अझै सुन्न पाइयोस सर
    6 days 2 hours ago
  • सधा झै उत्कृष्ट रचना
    6 days 19 hours ago

लोकप्रिय रचनाहरू

Today's:

  • खहरेको भेल-रहेछ
  • जन्मदिनको शुभकामना तिमीलाई
  • शान्तिनारायण श्रेष्ठका कवितामा समाजशास्त्रीय चिन्तन एक अबलोकन
  • मझेरी हिज्जे-संशोधन : शुद्ध नेपाली लेखौँ
  • जन्मदिनको शुभकामना
  • मझेरीमा लेख रचना प्रकाशन गर्दा..
  • कुकुर
  • छोरीको जन्मदिनको शुभकामना
  • शुभकामना! जन्मदिनको !!
  • पछिल्ला रचनाहरू
  • तिम्रो शुभ विवाहको उपलक्ष्यमा
  • चर्चित नेपाली यौनकथा
  • गजल:तिम्लाई माया गर्ने मेरो मन !!
  • पाँच मुक्तक (अब त टाढा भएछु)
  • शूण्य (विज्ञान कथा)
  • अधुरो ईच्छा (यौन कथा)
  • रुपकी रानी रुपा (मनोवाद यौन कथा)
  • हाम्रो बारेमा
  • आँसु हाँसो मिलन बिछोड
  • गजलमा प्रयोग हुने बहरहरुको बारेमा छोटो जानकारी
  • प्रेम कविता
  • माया गर्ने भन्दा, धोका दिने मायालु प्यारो हुन्छ
  • विद्यार्थी हुँ म
  • मेरी बहिनी
  • दुब्ले बाइ (कथा)
  • थरहरू पनि विभिन्न गोत्रमा बाँडिएका हुन्छन्।
  • अमेरिकामा मदनकृष्ण श्रेष्ठको "महको म" पुस्तक विमोचित
  • नयाँ बर्षको शुभकामना
  • पाठ्यक्रममा साहित्यिक कृति
  • तिमीलाई जन्मदिनको शुभकामना

Last viewed:

  • राजनेताको खोजी
  • सम्बन्ध
  • गरुडपूराण प्रेतकल्प र मृत्युसंस्कारमा परिवर्तनको आवश्यकता
  • अवस्था
  • गयौ तिमी, मन शून्य छ
  • जिन्दगी खोला जस्तै बगिरहेछ
  • दशैंको महत्व
  • भेजिटेरीएन माछाको कथा
  • दुई हाइकु (मुसा बिरालो)
  • मेरी मुटु
  • घोड सवार
  • कुमारी धर्तीका सिमान्त चुलीहरू
  • उनी अनि विधाता
  • 'मन'-कहाँ छ कहाँ ?
  • पल पल तिम्रो सम्झनामा
  • सरस्वती वन्दना
  • दुई मुक्तक (श्राद्ध, भोज-भतेरमा)
  • यति भए पुग्यो
  • तिमी हिड्ने
  • बिदेसिनु पर्या छ घरको खाँचो टार्न भनी
  • ए कान्छा ठट्टैमा यो वैंस जान लाग्यो
  • पछिल्ला रचनाहरू
  • तिमीलाई सुन्दरताको प्रशंसा गर्ने
  • नेपाल मेरो देश
  • नैतिक दृष्टान्त
  • तिजकाे कविता
  • देशको हाल बिग्रियो
  • राजेन्द्र भण्डारीका कवितामा उत्तराधुनिक पक्षहरू
  • मलाई छोडी पराईको, आँगनीमा सर्यौ
  • लाउदिन म माया
  • भलाकुसारी
  • मझेरी छनौट
  • ट्विटरमा
  • फेसबुकमा
  • रचना प्रकाशन गर्दा
  • प्रतिकृया
  • हाम्रो बारेमा
  • हिज्जे संशोधन

© २००८-२०२० सर्वाधिकार मझेरी डट कममा सुरक्षित