मेरा लखुरामे,

मलाई विश्वास छ, तिमी जहाँ भए पनि उच्च र सम्मानित स्थानमा छौ । आफ्नो स्वास्थ्यको ख्याल गर्न कमी गरेका छैनौ होला । तिमी यहाँ रहुञ्जेलसम्म मलाई पूरै भरोसा दिएका थियौ । मलाई आधा जिन्दगी होइन तीन चौथाइ हिस्सा ठानेका थियौ ।

डेढ दशकसम्म सँगैसँगै दाम्पत्य रथ गुडाउँदा मैले तिमीलाई नजिकबाट चिनेकी छु । नौ महिनासम्म कोखमा राख्ने आमाले पनि महसुस नगरेकी होलिन्, त्यति स्पष्टसँग मैले तिम्रो हृदयको अन्तरकुन्तर स्पर्श गरेकी छु ।

धेरै कला जानेकी,
गला पनि भएकी
सहरको भाका नटिपेकी
क्रिम, पाउडर लाउनै नपर्ने
हेर्दै गोरी र राम्री देखिने
पँधेरोबाट पानी बोक्न लाज नमान्ने
घर सजाउन जानेकी,

मेरो प्रिय मान्छे
आऊ मेरो समिपमा
तिम्रो काखमा पीडाको भारी
बिसाएर
न्यानो अङ्गालोमा आराम गर्न चाहन्छु

तिम्रो प्रपञ्च, मेरो सौगन्ध
तिम्रो रजाइँ, मेरो जुधाइ
तिम्रो हासो, मेरो दृश्यावलोकन
तिम्रो पासो, मेरो सिंहावलोकन
जहाँ तिम्रो हेराइ, त्यतै मेरो नजर
जसलाई तिमी गर्छौ बदर, त्यसैलाई म गर्ने सदर
माने पनि, नमाने पनि म सम्राट तिम्रो !

मन्दिरमा भक्तालुजनको घुइँचो !
पूजापाठ, स्वस्तिशान्ति, भाकल, भोजभतेर र तीर्थव्रतमा धन खर्च !!
प्रश्न - यो सब केका लागि गर्दै हुनुहुन्छ ?
उत्तर- पुण्यप्राप्ति, मन शान्ति !!!
उनीहरूको भित्री चाह थाहा पाएको मूर्तिको मुस्कुराहट ।

९३.
कारी महिस
घाँसक हरियरी
दूधक धार ।

९४.
खोँता सँ मैना
उड़ऽलेल आतुर
बाहर जाल ।

रुवाउने प्रेम क्षणिक हो र याद स्थायी हो
मलाई डुबाइने तिम्रै मायाको गहिराइ हो

ऊ फेरि मागिरहेछ दश हजार घरभाडाको
के गर्नु ? नाताले हामी आफ्नै दाजुभाइ हो

जिन्दगीको कहानीको यस्तो पर्दाफास भयो
सधैं यो मन ढुङ्गा रह्यो, थोरैमात्र कपास भयो

ठुलालाई चैन अनि सानालाई ऐन देखें,
समानता, न्याय मर्यो सधैं यस्तै बकवास भयो

उनी न्यायाधीश हुन् । उनलाई गाडीको सुविधा छ । क्वार्टर सुविधा छ काम गर्ने एक कामदार पनि छ । न्यायाधीशज्यूकी पत्नीलाई आराम छ ।

छोरो बीस वर्षको छ उसलाई मोटर साइकल किनिदिएका छन् बार पास गरेपछि । उसकी बहिनी भर्खर १० वर्षकी मात्र हुँदैछे । बडो जिज्ञासु छे । घरमा नानु भनेर सबैले बोलाउँछन् । घरै उज्यालो पारेकी छे । यिनै न्यायाधीशका क्वार्टरमा विश्वकर्मा बाबाको पूजाका दिनको कुरा हो ।

अप्रिय सानु,

तिमीले तिम्रो शैक्षिक विगतका बारेमा जान्न चाहेका रहेछौ । ढिलै भए आज लामो समयपछि तिमीलाई तिम्रो शैक्षिक विगतले आकर्षित गरेछ । खुसी लाग्यो । तिम्रा शैक्षिक विगतका बारेमा सम्पूर्ण कुरो त म पनि जान्दिनँ तर पनि स्मृतिको धमिलो चित्रमा अवशेषका रुपमा बाँकिरहेका केही भग्न इतिहासबाट सम्भव भएसम्मका विगत टिपेर पठाउँदै छु । तिमीलाई काम लागे प्रयास सफल भएको मान्नेछु ।

खोला कताके ठण्ढा हावामे बहौत दिनसे कुदल चियै
टुटल नै छै हमर बनेलहा घर सदियौँसे बैसल चियै ।

आपन मातृभषा, आपन परम्परागत रीतिरिवाज, बेग्ले किसिमके सांस्कृतिक पहचान, सामाजिक संरचना और लिखित या मौखिक इतिहास भेल जमा ५९ जाइत या समुदायके आदिवासी जनजाति उत्थान राष्ट्रिय प्रतिष्ठान ऐन २०५८ के परिच्छेद १ धारा २ के (क) बमोजिम आदिवासी जनजाति कैहके परिभाषित क्याल गेल छै ।

निक्कै सुन्दर छ शहर,
निक्कै धुमधाम छ शहरमा
तर म त गाउँमा बस्छु
त्यसैले जान्न मन लाग्यो —
शहरमा एक थान जिन्दगीको मूल्य कति पर्छ हँ ?

वसन्तको मौसम ताइको गतिता झोतेङ्हि
प्राकृति याम निमभाइपा खेपितेङ्हि
सदियौसो
सान्हे उस्काङ हि
तालि उस्काङ हि
न्हिसिन उस्काङ दिना उस्काङ
समयें बुङ वाकोङ गतिता चलितेङ्हि
पृथ्बि रो प्राकृतिक मौसमगेलाइ बुङ

एक पोल्टो खुशी बटुलेर
दूधे बच्चाको ओठमा
फुलाएर मखमली
पाखामा डुल्छन् पाखुरीहरू
आँखामा झुल्छन् सौम्य कपनीहरू
रम्छन् स्निग्ध चौतारीमा
चम्कन्छन् तब ओठ दौँतरी साथमा
सपेटी पारेर पौरखमा खुट्टा टेक

१.
सर्प पाल्न सरकार यहाँ करोडौं छुट्याउँछ
यथार्थ भुल्छ र भन्छ गोरु नि ब्याउँछ
सिटामोल नपाएर मर्नु पर्छ जनताले
दङ्ग पर्छु कस्का लागि यी योजना ल्याउँछ