जोनाथन स्वीटको भनाई यहा उल्लेख गर्न सान्दर्भिक छ - “परस्पर घृणा गर्ने धर्म हाम्रा कयौ छन् तर परस्पर प्रेम गर्ने धर्म थोरै छन् ।”

आफ्नो धर्म मात्र ठूलो, भलो र राम्रो अनि पुरानो हो भन्ने धर्म भीरुहरू प्रशस्त छन् । हामीले मान्दै आएको धर्म सबैले मान्नु पर्छ र गर्नु पर्छ भन्ने एक प्रकारको लडाइँ धेरै पहिलादेखी चलि आएको हो र छ पनि । तर अरुको धर्मको पनि सम्मान गर्नु पर्छ उस्को पनि अधिकार हो, वास्तविकता के हो ? धर्म के हो ? संस्कार के हो समाज के हो भनेर बुझ्ने सबैलाई समेट्न खोज्नेहरू कम छन्, छदै छैनन् हैन, छन् कम छन् ।

गाउँ पस्दा नेता बाँझो, त्यो खेतको आली हेर्न लाउनु
फुटेका चुरासँगै नारीको, त्यो सिउँदो खाली हेर्न लाउनु
नेताको स्वागत मात्र गर्ने हैन, हरेक जन-जनका पीडासँगै
दिनहुँ पेट भर्ने जनताको, त्यो भातको थाली हेर्न लाउनु

मेरो प्रेम,
कसैले पाना भर,
पाना पाना भर,
सिञ्चिएर लेखिदिएको मात्रै भए पनि,

मेरो प्रेम,
यसरी बग्दिएर,
हरफ हरफ,
हरफ भर,
बोलिदिएर सजाइदिएको भए पनि,

मुक्तक १

जब म मर्नेछु अनि तिमी एक्लै हुनेछौ
मलामीले शंख फुकी लाँदा कति रूनेछौ
समाज तिमी आफैले बदल्ने हो त्यसैले बिहे गर
गरिनौ भने बाँच्नलाई सधैं मेरै तस्वीर छुनेछौ

मभन्दा नि नजिक अब, तिम्रो आफ्नै संसार होस्
इच्छ्याहरू पुरा गर्ने, वैकल्पिक त्यो आधार होस्

मत तिम्रो घाम कहाँ अस्ताएको जून हो सधैं
जे चाहन्छ्यौ त्यही नै तिम्रो सबै पुरा रहर होस्

(१)
भनन भनन नानी ! के गरी भो तयार ?
कति रससित राम्रो क्या मजा ! चट्ट क्या र ?
सकल मुख दुरुस्तै पार्न सक्ने अपार
कति चतुर कुरा यो जो छ तस्वीर सार ।।

(२)
मुख पनि छ दुरुस्तै नाक ता ठिक्क झन् छ
रंग पनि त लुगाको ठिक्क क्या हेर ! बन्छ ।
रिस, खुश गजबैका भाउ छन् क्या दुरुस्त
म त दिन दिन हेर्दै बन्छु आनन्द मस्त ।।

बस्नुस् न बस्नुस्
सरकार राती पार्टी गरेर ढिला सुतिस्याछ
खत्र्याक्क आवाज आयो
साहेत म्याम साहाब भर्खर उठिस्याछ
अपराह्न भए कि यहाँ
बदेल आउछ सुकुटी आउछ
व्हिस्की आउछ वाइन आउछ

अरु होच्याई महान् आफू बन्नेको होड छ समाजमा
ठहर्याई दोषी खोइरो खन्नेको होड छ समाजमा

जान्न अवगुण आफ्नो नजिकका विरोधी खोजे पुग्छ
देख्दा दुर्गति गाँस रुच्छ भन्नेको होड छ समाजमा

रातभरि खुट्टा दुखेर निदाउनै सकिन । बेलुका डिउटीबाट फर्किदा प्रहरी अफिसमा गएर हस्पिटलबारे जानाकारी लिएको थिएँ । जापानी प्रहरीले म्याप हेरेर एदोगावा सस्पिटलसम्म जानको लागि बाटो, बस सेवा, बस कहाँ कुन नम्वरमा लाग्छ भन्नेसम्म लेखेर एउटा नोट दिएका थिए ।

आज छुट्टीको दिन बिहानै उठेर म्याप राम्रोसँग हेरें, न्वाईध्वाई गरेर बाथकोठाबाट निष्कदा बुढी डिउटी हिडेकी रहिछन् । मेरो बाथरुमको ढोका बाहिरतिर खुल्ने भएकोले बुढीको बाटो छेकेको रहेछ ।

काली होस् या गोरी होस् दिलवाली होस्
मेरै लागि त्यो मनको कुनाकुना खाली होस्

मान्दै नमानी मोरी मलाई नै सताउने
अलिअलि चञ्चले होस् अलिअलि जाली होस्

एक पटकको कुरा हो सौन्दर्य र कुरुपता समुद्रको किनारमा भेट भए। अनि उनीहरूले एक अर्कालाई भने, “जाउँ समुद्रमा स्नान गरौ।”

त्यसपछि दुवै निर्बस्त्र भए र समुद्रमा पौडन शुरु गरे। केही बेर पछि कुरुपता पानीबाट बाहिरियो र सौन्दर्यको पहिरनमा सजिएर हिँड्दो भयो।

एक
**
देख्न पाइन जान्न पाइन देश कस्तो भाको होला
शत्रु पनि मेरै देशको थाप्लोमाथि गाको होला
आफू भने बेचिएर अर्कै देशमा आइएछ
आमा कता भन्दै मेरो काले रोइराको होला ।

म यतिखेर जाली बाठाहरुको समाजमा छु । अर्थात् धेरै खाले जाली बाटाहरुको बीचमा चेपिएको छु । म मात्र होइन, सिङ्गो समाज र देशै जाली बाठाको चङ्गुलमा फँसेको छ । जालीका दुइटा अर्थछन्, एउटा प्वालै प्वाल पारेर बनाइएको कुनै चिज । र अर्को त्यस्तो व्यक्ति जो अरुलाई झूट, पाखण्ड र कपटपूर्ण व्यवहार गरेर अल्मल्याउन वा ठग्न सिपालु हुन्छ । ऊ जालसाज कलामा प्रवीण हुन्छ । गफ र धुत्र्याइँमा निष्णात् हुन्छ । जाली मान्छेलाई इन्द्रजाली, जालन्धरी र औतारी पुरुषपनि मानिन्छ । स्वर्गका राजा इन्द्र जाल गर्ने कुरामा माहिर थिए ।

तिमी जन्मिएको दिन जस्तै
म जन्मिएको दिन आकाशमा उदाएका थिएनन् ताराहरू
उडेका थिएनन् चराहरू
लागेको थिएन घाम
मुस्कुराएको थिएन धर्ती
म त
आकाश रोएको बेला
आँधीबेहरीसँग लड्दै जन्मिएको मान्छे

साँझ फक्रेर
अहिलेसम्म
रात भइसक्यो
साँझ
रातलाई फकाउँछ
रात साँझलाई घुक्र्याउँछे
दुवै डेटिङमा छन् अचेल