नेपाल देश यो सानो, मैदान खेलको भयो
यौटाले गोल हान्दैछ, अर्को ठुलाे हुदैगयो
१

खेलाडी खेल्दछन् खेल, जित्छु भन्दै हतारिदै
सबै जित्ने महूँ भन्दै, खेल्दै गर्छन् जताततै
२

हुने जति आफ्ना मान्ने मान्छे मान्छे होइनन्
नहुने सब पराई ठान्ने मान्छे मान्छे होइनन्

दुःख पर्दा आफ्ना जति खोजी गुहार्दै हिड्ने,
सुखमा खास खास छान्ने मान्छे मान्छे होइनन्

चिठीपत्रमा मात्रै थ्यो सम्बन्ध
अचानक जम्का भेट हुँदा
न त तिमीले नै मलाई चिन्यौ
न त मैले नै आफ्नो परिचय दिन सकें
बस एकछिन अल्मलिए, अर्को क्षण डराएछु ।

मन असार छ तन असार, प्रभु आई लाउ पार
मन्द छ बुद्धि, छैन शुद्धी, पाउने कसरी पार

जटिल छ माया, गडदै मन्मा, छुटाई अब लाउ पार
तृष्णा सारा जक्डिरहेछ, मन मष्तिक खैंचिरहेछ

युवा हाम्रा रुँदै भोकै उता सौदी पसेका छन्
नपस्ने जो थिए तिनले यता गुन्टा कसेका छन्

कबोलेको पुरा पैसा बरा के पाउँथे होला
दलालीका भरौटेले यहाँ झन् झन् डसेका छन्

गर्छु संकल्प आत्मा नै दर्शन पाऊँ भनेर ,
घुमी थाकेँ नभेटेर जाग्रत स्वप्न डुलेर।
द्वार सव बन्द त्यता त बाँकी सुसुप्ती रहेछ,
द्वार खोलेर हेर्दा त ध्यान साधन रहेछ ।

कुदिरहेछौँ सुनकोशीको किनारै किनार ।

सुनकोशीको निलो पानीमा अडिँदैन नजर । नदी वारिपारिका बस्तीहरूमै पुग्छु म घरिघरि । तर, सुख्खा र रातो माटोका झुप्राहरूमा देखिँदैनन् मानव आकृति । झुप्रे बस्तीमा चलमलाउँदैनन् पशुपन्छी । अनि त, निर्जन पाखोको एकलासलाई छोडेर सुनकोशीमै हाम्फाल्न विवश छ मेरो नजर ।

बगरमा बैँस सुकाइरहेका महिला र बाल्यकाल पानीमै बगाइरहेका केटाकेटी देखिन्छन् सुनकोशी किनारमा । सुनकोशीको सुनौलो बगरमा रजाइँ गरिरहेछन् केही थान टिप्परहरू ।

मान्छेको संगतभन्दा जनावरको संगत पो बेस हो क्यारे ! घरिघरि यो निष्कर्षमा पुग्न खोज्छ मन । दूषित चित्तका मानिसको हुलमा घेरिएर बाँच्नुपर्दा वाक्कदिक्क भएर मनले यो निष्कर्ष निकालेको पनि हुनसक्छ । जनावरकै संगत बेस बुझेर हो कि उहिल्यै उहिल्यै ऋषिमुनिहरू बस्ती छोडेर वन पस्थे । मान्छेदेखि दूर रही जानवरी सत्संगमा रमाउथे । घरले दिने सुखभन्दा बोटबिरुवाको छाहारीले दिने आनन्दमा परम अनुभूति गर्थे ।

१.
मेरा बाबा आमाको प्रेमिल अनन्य सपनासँग
म पहिलो भविष्यको कल्पना सागर....
कैयौँ रात म गृहकार्यका पानासँगै
मेरो भाग्य रेखाका गन्थन सुन्थेँ
म मुक थिएँ सायदै
तर,
मेरा मगजले बेलवज तर्कना पस्किरहन्थे

दाइलेभन्दा भाइले, बित्ता नाप्दा पहिले
छिमेकीले साँध मिची, कित्ता नाप्दा अहिले

घरभित्रै झगडा छ, फूल अघि कि चल्ला
संघीयता र हकको, चिठ्ठा थाप्दा अहिले

सन्तानको निम्ति परेली, रुझाउछिन् आमा
हाँसो सुम्पिएर पीडा, लुकाउँछिन् आमा

घाम पानी झरी बादल्, प्रवाह नगरी
जसोतसो दिन्मा दुई छाक्, जुटाउछिन् आमा

इच्छा फुल्छ मनमा गुलाव फुले झैं जुन्तारा छुने गरी
रम्छन शब्दहरू मनैमन भरी एकान्त हाँस्ने गरी ।।

इच्छा छ मनमा फूलै फुले सरी हजुरको हाँसो सरी
आज यो घडीमा हसाउँन सकुँ गुराँस रमे झैं गरी ।।

बाह्र बजेको चर्को घामले बाटो हिँड्नेलाई असिनपसिन पारेको छ । दुई जना चुइँकिने साइकलमा चढेका छन् । उत्तरतिर हाँकिँदै छन् । बाटाभरि विद्यार्थीहरू भेटिन्छन् । एक किसिमको गुन्जायमान वातावरण फेला पर्छ– ‘बाई, बाई सर ! बाई...।’ आफूले अभिवादन नफर्काएमा पाखे भइएला भन्ने त्रास छ, साइकल यात्रीहरूमा । उनीहरूका पनि ओठ खुल्छन्– ‘बाई, बाई स्टुडन्टस्.......बाई.......।’

महल छैन छत् मा, छानो थिएन।
म सँग साँझ खाने, दानो थिएन।

सहन शक्ति धेरै, राखेर बाँचें,
हृदय को दुखाई, सानो थिएन।

पुगेर चौतारी, कहिले देउराली र
कहिले भँञ्ज्याङमा
लेख्नु प्रिय,
तिमीले प्रकृतिका कविताहरू
पुगेर बुढा आमा र बाबाको छहारीमा
लेख्नु प्रिय,
ओइलाउन लागेका जीवनका गाथाहरू
विवशतामा चाउरिएका कथाहरू
म देश खोज्न जान्छु ।