तपस्वीको तपस्थल, ज्ञानीको ज्ञानभूमि, प्रकृतिप्रेमी कविको भाव अङ्कुरित क्षेत्र, विज्ञानको अनुसन्धान पृष्ठभूमि, रोगीको ओखती भण्डार पर्वत मालाले नेपाली सौन्दर्य गाथालाई स्वाभिमानसँगै एकाकार गरेको छ । भूबनोटको पृथक कलासङ्गम नेपालभूमिका पर्वत लहरमा अर्थतन्त्रको जग छ । श्रद्धा र प्रेम द्रवित भएर मेचीदेखि महाकाली बगेका छन् । झरनाका आभुषणले रजनी बाधा हटाउने दिव्य ज्योति जादुको सामर्थ्य लुकाएको छ । हिमाली शिरताजको हिम स्वच्छताले मितेरी गाँस्ने पर्वतीय कथासँग शिव पार्वतीको अकाट्य नाता घनिभूत भइरहन्छ । समथर फाँटमा सीता र जनकको आदर्श भाव प्रवाहित छ । प्रकृतिको विलक्षण कला सङ्गम नेपाली वक्षस्थलमा सजिएका पर्वत शृङ्खलाले अतिथिलाई डाकिरहन्छ ।

कुरा थाल्नु अघि अलिकति परिचयको खाँचो पर्न सक्छ । म भनेको एक सादा जीवन बाँचेको मान्छे हुँ । नेपालीको औसतमा पढेलेखेको र सरकारी सेवाको प्रथमश्रेणी सरहको सेवामा जीवनका साठी वर्ष बिताउन लाग्दै गरेको व्यक्ति हुँ । अब केही वर्ष मात्र छ अवकास पाउन । यी मेरो जिन्दगीका साठी वर्ष कुनै नकाम गरेर बितेनन् । सादा दिनचर्या, कर्मप्रति एकनिष्ठा, जागिरप्रति वफादारी, परिवारप्रति जिम्मेवारी, छोराछोरीको पढाइ लेखाइमा सजगता, भ्रष्टाचारको नामै नलिने लगभग निस्कलङ्क । मेरो जिन्दगी यस्तै छ ।

विमानस्थलमा ओर्लिएपछि एउटा संयुक्त फोटो लिन तम्सिराखेको बेला पुलिस आएर धपाइहाल्यो । हामीले आफ्नो इच्छा एयरपोर्ट बाहिर बाहिर नै पुरा गर्योँ । चिया खाने सल्लाह अनुसार किराति भावमा ‘लु यो पसलमा छिरुङ पो’ भन्दै शमालजी अगाडि लागिहाले । छिर्ने बाटो साँगुरो थियो, त्यसैले भित्रबाट निस्कदैँ गरेका एक युवासँग झण्डै ठोक्किन पुगेँ, त्योभन्दा बढी त उसले खाँदै गरेको चुरोटको धुँवाले आँखा पोल्यो । त्यसपछि भित्र छिरेपछि पो देखियो, घरभित्र त खुल्ला ठाउँ रहेछ त ।

चिया खान मागेको त हामीलाई काठमाण्डौमा खाइने खालको चिया दिइएन, मैले आपत्ति जनाएँ, ‘चिया भनेको किन यो कालो न कालो चिया?’

गर्भमा स्नेहले हुर्काउने आमा
धर्तीको काखमा थाम्ने प्रकृति आमा
आत्मालाई जन्मदिने परमात्मा आमा

दिन त के नै सक्छु र
सबै तिम्रै त हो नि
त्यसैले तिम्रो अगाडि,
म सधैं फुच्चे नै त हुँ

आज उस्कै बारे, कहानी लेख
गरेको घातको, निशानी लेख

उस्को चरीत्र को पर्दाफास गराएर
भाको थ्यो जे-जे, बदनामी लेख

मङ्की स्टेट

पितृलाई हेला गरेर
दातृलाई हेलो गर्ने
भन्नलाई चाहिँ जनतन्त्र भन्ने
व्यवहार मङ्की स्टेटको गर्ने ?

आकाशको पनि तारामाहाँ
आकाश लज्यालो पनि पार्छन् ताहाँ
आकाशको अँध्यारोमाहाँ
चम्काई बस्छन पनि गगनमाहाँ

घाम र ज्युन पनि ता मिली
पार्छन आकाशमा पनि झिलिमिली
हुदैनन उनीमा केही झगडा पनि
सारा चम्काउछन यी सबै मिली पनि

यहाँ उन्नतिका ढोका
चारैतिर खुला रहुन ।
पौरखीहरुका हात
निर्माणमा जुटिरहुन ।।

टाढा जानेहरू आउन
मातृभूमि सजाउन ।
पसिना यहीं पोखेर
जिन्दगी यो हँसाउन ।।

शहर होइन यहाँ, गाउँको याद आउनुपर्छ
आफू जन्मे हुर्केको ठाउँको याद आउनुपर्छ

वर्षायाम र भेल बढीमा वारि या त पारि
सरर तारिदिने नाऊको याद आउनुपर्छ

बसिरहें धुमधुमती, अटेरै गरेर
बल्ल चाल पाएँ, एक्लो परेर
हो होइन आउने फर्केर, कुन्नि
आउला भन्ने आशमै छु फर्केर

बढिरहे धुकधुकी, ब्यस्तै भएर
पीडा बल्ल बुझें, सहन नसकेर
हो होइन सम्बन्ध सुध्रने, कुन्नि
सुध्रला भनेर, म बस्दै छु पर्खेर

यस्ता कर्मचारी थिए उनी जसले जीवनभरि एकै कार्यालयमा, एकै फाँटमा र एकै पदमा निवृत्त हुनु पर्ने नियति बोकेको होस्, जो कसैको चाकरी नगरी, बेइमानी नगरी र सादा जीवनमा जीवनलाई भोगचलन गरिरहेको होस् । जुनसुकै इमान्दार कर्मचारीका अनुहारमा देखिएझैं उनका अनुहारमा पनि दुःखी र निम्छरोपन देखिन्थ्यो । दारी पनि हतपत काट्दैनथे, लुगा पनि मैलाधैला लाउँथे । सधैं हतार हतार गरेर कार्यालयमा जानु पर्दा सफासुघरमा उति वास्ता गर्दैनथे । वास्ता हुन्थ्यो उनलाई समयमा कार्यालयमा पुग्ने । सधैं झैं उनी समयमा कार्यालयमा आइपुग्थे र नयाँ रसिदका केही बुक र ग्राहकको नाम भएका केही ठेली लिएर लाग्थे काउन्टरतिर । अफिसका बाहिर महसुल बुझाउन आएका ग्राहकको घुँइचो लाग्नु अघि नै उनी काउन्टरको टेबुलमा तयारी भएर बस्थे । उनको दैनिकी नै यही थियो । रसिद काट्यो, पैसा लियो, काटिएका रसिदमा उठेको पैसा गन्यो, बेलुका जम्मा गर्यो, साँझ पख केही तरकारीहरू र घरेलु सामान लिएर घर गयो । बस उनको जीवनको गति यही थियो ।

जे देख्छौ त्यही गर आँखा सिकाउछ,
परिवर्तन हुनैपर्छ दुनियाँ सिकाउँछ

खटेर कमाउ या लुटेर कमाऊ पैसा,
उसले सबैलाई आफ्नो धन्दा सिकाउँछ

छरिएका फूलहरूका कृतिकार हुनुहुन्छ वेदप्रसाद शर्मा ढकाल । उहाँको जन्म पिता स्व.पं.होटराज ढकाल र माता स्व. उमादेवी ढकालका पुत्ररत्नको रूपमा २००९ साल पुस १६ गते वालिङ नगर पालिका वार्ड नं –८तिरासी, यवादी, स्याङ्जामा भएको थियो । उहाँ हाल कावासोती नगरपालिका वडा नं ३ गुम्वाचोकमा स्थाचयी बसोबास गर्दै आउनु भएको छ । उहाँले सम्पूणा नन्द संस्कृत विश्व विद्यालय वाराणसीबाट स्नातक गरेको हुनुहुन्छ । २०३१ सालदेखि नवलपरासीका विभिन्न विद्यालयहरूमा शिक्षण सेवामा सम्लग्न रही हाल सेवा निवृत्त भएर समाज सेवा र साहित्य साधनामा रमाइरहनु भएको छ । उहाँ त्रिवेणी साहित्य परिषद नवलपरासीको आजीवन सदस्यको साथै विभिन्न संस्थामा आवद्ध हुँदै ब्राह्मण समाज, नवल परासीको जि.का. सदस्य एव म केन्द्रीय पार्षद भै विविध क्षेत्रमा सेवा पुर्याउँदै आउनु भएको छ ।

हामी सबै मानवसँग मन छ । सबै मानवको एउटै मन हुँदैन । आत्मा र मन फरक कुरा हो । कल्पना गरिने कुरा मनमा हुन्छ । आँखाले देखेको, पढेको, अनुमान गरेका कुराहरू मन भित्रबाट प्रष्फुटन हुन्छन् । त्यसलाई संयोजन गरी विभिन्न भाषामा उतारिन्छ, ती उतारिएका लेखन, छापा वा विद्धुतीय साधनहरुद्वारा हामी बुझ्न सक्छौं कुरा यस्तो रहेछ भनेर । यसलाई छुट्याउन मुश्किल छ कि यो हिमाली, यो पहाडी, यो तराइको मन अथवा देशी वा विदेशी भनेर । दिमाग र मनको सम्बन्ध रहन्छ र त दिमागले सोचेको कुरा मनमा खेल्न थाल्दछ । एउटै मान्छेले कयौं भाषा बोल्दछ, एउटै भाषा मात्र बोल्ने पनि मानिस हुन्छन् । भाषा सिकाइ, पढाइबाट आउँछ तर मन त शुरुदेखि नै हुन्छ । एक प्रकारको शंस्कारबाट अर्को प्रकारको शंस्कारमा गइयो भने, मन बदलिन्छ, हिजोकोभन्दा फरक हुन्छ । ऋतु, संगत र शंस्कार अनुसार मन फरक हुन्छ । क्षेत्र, देश, विदेश, समाज, मौसम र शिक्षा अनुसार बन्दछ यो मन ।

मरेका ती भुतहरू जराक जुरुक उठे
राम्रा दिन आए भन्थे तल्ला घरे जुठे

गाउँ छाडी भागेका थे, उनै मुखियाले
रिस फेर्न आज फेरि कुट्नुसम्म कुटे
मरेका ती भुतहरू जराक जुरुक उठे
हाम्रा दिन आए भन्थे तल्ला घरे जुठे