जहाँ पुग्छौ उहीं‌उही‌ पुग्न मन हुन्छ
सधै‌ तिम्रो बाटोमात्रै रुँग्न मन हुन्छ ।

कैलेकाही‌ टाढाटाढै बस्न पाए हुन्थ्यो
सधै‌ भरि तिम्रै अघि झुक्न मन हुन्छ ।

१)
म जलेपछि मात्र आगो तापुला भनेर बस्यौ
अनि मात्र पत्रिकामा छापुला भनेर बस्यौ
जब पत्थर बनेर मूर्ति जस्तै अडिए म मन्दिरमा
त्यसपछि पोल्टाभरि आशीर्वाद थापुला भनेर बस्यौ ।।

दरबारमा साँझ
घरबारमा साँझ
उष्ण साँझ
शितोष्ण साँझ
तृप्तताका सन्धिसर्पन भित्र
अनेक साँझ,

अवतार साँझहरू
कतै गुनासा भाक्छन्
संघीय साँझहरू
कतै विद्रोह कबोल्छन्

१)
घाम लागे पनि बादल हट्न सकेन
आँखा जुधे पनि माया बस्न सकेन
आँखाबाट परपर भाग्न थाले निद
दिन बिते पनि रात कट्न सकेन ।

यो समय कति छिटो छिटो चल्छ है ? थाहै हुँदैन समय बितेर गएको । तिमीसँग चिनजान भएको पनि आठ वर्ष पुग्न लागिसकेछ । अनि यो पुग नपुग आठ वर्षको यात्रा खै कसरी कसरी बिते थाहै भएन । मलाई यकिन याद त छैन कि तिमीसँग पहिलो पटक कहाँ बोलेको थिएँ तर मलाई सम्झनामा भएसम्म विद्यालयमा रेडक्रसको पुर्नगठनबाट परिचय भएको थियो हाम्रो ।

त्यो परिचय त्यतिमै सीमित रह्यो म अध्यक्ष, तिमी उपाध्यक्ष अनि अरु साथीहरू अरु अरु पदमा । चलि नै रह्यो यात्राहरू आफ्नै गतिमा, आफ्नै रफ्तारमा । जति जति समय अघि बढ्दै गए परिस्थितिहरू फरक हुँदै गए । हुन त पहिले पनि परिस्थितिहरू आफ्नो अनुकुल त कहाँ पो थिए र ?

वि.सं. २००७ साल भदौ ११ गते गोरखा जिल्लाको ताकुमाझ लाकुरीबोट गाउँमा माता ललिताकुमारी गुरुङ र पिता कप्तान दीर्घसिंह गुरुङको कोखबाट जन्मनुभएका दोलखबहादुर गुरुङले शिक्षा स्नातक (B.ED.) प्रशासन स्नातक (D.P.A.) र समाजशास्त्रमा स्नातकोत्तर (M.A.) शैक्षिक उपाधि हासिल गर्नुभएको छ । २०६३ सालदेखि निर्वाचन आयोगको आयुक्त हुँदै कार्यवाहक प्रमुख आयुक्त पदबाट वि.सं. २०७२ साल भदौ १० गते सेवानिवृत हुनुभएको छ । २०२३ देखि २०२६ सालसम्म परोकार आदर्श मावि, जौबारी, गोरखामा र २०३० सालदेखि २०३२ सालसम्म भानु मावि, दरबारहाइस्कुल, रानीपोखरीमा अध्यापन गरी जागिरे जीवन शुभारम्भ गर्नुभएका गुरुङले २०३३ सालदेखि २०३६ सालसम्म माध्यमिक विद्यालय निरीक्षक रही मुगु र सिन्धुपाल्चोक जिल्लामा काम गर्नुभयो ।

झोला चलचित्रका लेखक तथा साहित्यकार कृष्ण धरावासीको ग्रेट फल्स उपन्यास २०१७ को अनेसास सर्वोत्कृष्ट पुस्तक घोषित भएको छ l धरावासीले खुशी व्यक्त गर्दै अनेसासलाई धन्यवाद दिएका छन् l अन्तर्राष्ट्रिय नेपाली साहित्य समाजले नेपाली साहित्यका विविध विधामा लेखिएका उत्कृष्ट पुस्तकहरुलाई प्रदान गर्ने गरेको अनेसास उत्कृष्ट पुस्तक पुरस्कार २०१७ को नतिजा छापा विज्ञप्ति जारी गर्दै सार्वजनिक गरेको छ ।

दिनहरू बित्दै गर्दा, गएसाथहरू सेलाउँदै
महिनाहरू बित्दै गर्दा, गए यादहरू सेलाउँदै
दिन पछि महिना, महिनापछि वर्ष क्रमश
वर्षौपछि त गए ती मिलेका हातहरू सेलाउँदै

मेरो व्यथा नै कुनै नबुझिदिएपछि
मेरो विचार नै कुनै नसुनिएपछि
मैले मभन्दा तिमी सानै भए पनि
मैले मभन्दा तिमीलाई मानै दिए पनि
मेरो हाम्रो भन्ने समस्या तिमीले नसुनेपछि
तिम्रो कागजी घोडाको बुजुर्वा डिग्री नै भए पनि
तिमीमा विवेक शून्य देखेपछि
तिमीलाई अनपढ गँवार भन्न करै लाग्यो

तिम्रै नाम जपिसकेँ
तिम्रै शरण परिसकेँ
जतिसुकै लुके पनि
बादलमैँ घुसे पनि
चन्द्रिका ! वायु बनी हेरिसकेँ !

‘हली ऊड हील ‘ डाँडो
‘एन्जलहरू’ नाच्ने डाँडो
अर्ध नग्न खुल्खुले डाँडो
अग्लो हील नाच्ने डाँडो
ओ हो ! अर्ध नग्न नचाउने डाँडो !!

(कवितारामजी
निकै घनिष्टता थियो मेरो तपाईंसँग । आज म मेरो पुरानो साामग्रीका साथ तपाईंको हार्दिक स्मरण गर्दछु । यहाँको स्मृतिमा यही पुरानो पुष्प मझेरीमा चढाउँदै मझेरीका समग्र परिवारहरुको तर्फबाट समेत आत्माको चिर शान्तिका लागि प्रार्थना गर्दछु ।
होम सुवेदी )

प्रसङ्गपूर्वको केही विषय
समीक्षणकर्मका लागि मेराअघि २०३६ र २०३८ सालमा प्रकाशनमा आएका दुई वटा कथाका पुस्तक रहेका छन् । पहिलो संग्रह चाहिं सारसंग्रह प्रकाशन काठमाडौंबाट छापिएको हो । अर्को कथासंग्रहको प्रकाशन भने साझा प्रकाशनबाट भएको छ । पहिलो कथाको पुस्तकको नाम ‘कालो कथा’ हो र दोस्रोको नाम चाहिं ‘प्रलाप’ हो ।

२०७४ कार्तिक १० गते पारिवारिक बोझ बोकेर सिरहाको गोलबजार उत्रिएँ । कोठामा समान मिलाउँदा मनमा अरू बोझ थपिएछ । २०४७ साल अघिदेखिको बोझभन्दा भिन्न थियो त्यो बोझ ।

मनोबोझ यत्ति थपिएछ कि म त्यही बोझले पुरिएर शरीरको आधा पाटो नचल्ने भएर कार्तिक १३ गते विराट नर्सिङ होमबाट बाहिरिएँ ।

‘तिमी फूल भए, म हाँगा...’
भन्ने युग गयो ।
भावनाको आवेगमा डुबेर
सुन्दर अक्षरमा
प्रकाश कोविदको उपन्यासको
‘मोती दिएर आँशु बटुले
हार भएन जीत ।

यौटापछि अर्को फेरि अर्कोपछि अर्को
हेर साथी कमिलाको कति लामो लर्को

आँट्यो भने आँधीसमेत रोक्छ कमिलाले
उस्तै परे पहाड पनि बोक्छ कमिलाले
जाँगर पोख्न कत्ति पनि मान्दैन यो झर्को
हिँड्छ, हिँड्छ,हिँडिरहन्छ बनाई लामो लर्को

आमा ।
मेरी पुज्य आमा ।
माटो र त्यो पाउबाट टाढा भए नि
मैले आफ्नो शिर राखेँ ।
मेरो माटो र त्यो पाउमा ।