कत्ति दिन भयो उसले एक्लै विताएको । हो ऊ विद्रोही भयो । त्यसैले पनि होला मानिसहरु डराउँथे ऊसँग । तर ऊभित्र यत्ति कमजोरी थियो कि उसँग सङ्गत गर्नेहरु हरेकले ऊसँग केही न केही ठगिनै रहे । प्रतिकार गर्यो त सामाजिक रीतिरिवाज विरोधी भयो । धर्म विरोधी भयो । जो पनि भन्थ्यो यो सिधासिधा कुरा गर्छ त्यसैले यसले दुःख पाउँछ । यो कलियुग हो कलियुग, साँचो र सत्यको कहिल्यै बोलवाला हुँदैन । जो पनि उसलाई यही सम्झाई पञ्छेर जान्थ्यो । हो उसको बाटो सर्वभलाइको थियो तर कहिल्यै उसलाई सर्वसुलभ भएन ।

प्रेम अन्धो हुन्छ भन्थे, त्यसैले होला मैले पनि केही देख्न सकिन । मेरो उमेर आज ३२ पुग्यो । अचानक होसमा आएकी रहेछु । प्रेम सम्बन्ध देखि विवाह सम्बन्ध सम्म कसरी दिनहरू बिते, विवाह पछि बच्चा पाँउदा सम्म बेहोसीको माहौलमा कसरी जीवन बित्यो ,आजको दिन सम्म मैले यो कुरा थाहा पाएकी थिइन । त्यो प्रेम गर्दाको क्षण सम्झिँदा अहिलेको परिस्थति आउँला भन्ने कल्पनामा सोचेकी पनि थिइनँ । एउटा अप्रत्यासिलो अनौठो लाग्ने मेरो प्रेम कथा ।

“जहाँ सृष्टि छ, त्यहाँ कथा अवश्य छ”–गंगा लिगल

‘जेसिका’ गंगाजीको सत्रौ कृति हो र कथासङ्ग्रह चाहिँ दोस्रो हो । पहिलो कथासङ्ग्रह ऐना हो तर ऐना भने मेरो हातमा पर्न सकेन । अन्तर्राष्ट्रिय नेपाली साहित्य समाज दह्युस्टन च्याप्टर, टेक्सासले प्रकाशन गरेको यो कथासङ्ग्रहमा १४ ओटा कथाहरू समावेश गरिएका छन् । कृतिलाई ‘देशविदेशमा बस्ने सम्पूर्ण नेपाली दाजुभाइ, दिदी बहिनीहरूमा सादर समर्पण’ गरिएको छ ।

बाबा आमा स-परिवार इटहरीमा राखेर
एउटा तरुण हिड्यो देश छातीमा राखेर

सम्पत्तिको नाममा त्यही राहदानी त हो
त्यो पनि परदेश लागेँ लिलामीमा राखेर

डाँडाभित्र लुकेको सूर्य बिस्तारै देखा पर्न थालेको छ । कैयौँ रातहरू उसले नांगो आकाशमुनि काटेको छ, गाह्रो–पर्खाल, घरको ठोस रूपभन्दा बाहिर । रातको नीरवता र अन्धकार भयानक बनेर प्रकट भइरहने बितेका रातहरूको तुलनामा यसपटक फरक थियो । उसमा अतिरिक्त साहसको सञ्चार भएजस्तो अनुभव गरिराखेको थियो । के गएको रात उसका लागि माइलस्टोन हुनसक्छ उसको जीवन ?

उडछ मन गुडछ मन
कहाँ कहाँ पुग्छ
चञ्चल चपल मन
यता-उता कता-कता छरिन्छ
हेर्दाहेर्दै कता गई अडिन्छ
कहिले आँखापछि, कहिले बोलीमा
मर्छ कहिले योवनाको लोलीमा

पढाई लेखाई ज्ञानी बनाई महान् बनाउनु छ
देशका सबै जनतालाई एउटै जहान बनाउनु छ
जुनै बेला नेपालमा हस्तक्षेत्र गर्न सक्दैन विदेशीले
सबै जनता एक हुने एउटा प्लान बनाउनु छ ।।

भनिन्छ : अमेरिकी राष्ट्रपति जोन.एफ. केनेडीले प्रयोग गरेको भनाइ– “यो नसोध कि तिम्रो देश तिम्रा लागि के गर्न सक्छ, आफैँलाई सोध कि तिमी आफ्नो देशको लागि के गर्न सक्छौ” उनको थिएन, यो त महान् स्रष्टा खलिल जीव्रानको थियो । उनी साँचो अर्थमा एक मनमौजी फकिर स्रष्टा थिए । सन् १८८३मा लेवनानमा जन्मेका खलिलको जीवनमा एकपछि अर्को दुर्भाग्यको ओइरो लाग्यो ।

तिम्रो लागि नसा काटी खुन दिन्छु भन्दिनँ म
आकाशबाट टिपी प्यारो जून दिन्छु भन्दिनँ म
विश्वास गर भोको पेट बस्नु पर्ने छैन तिम्ले
तर सजिसजाऊ हुन सुन दिन्छु भन्निनँ म ।।

बेलुका चाँडै घर पुग्छु भन्दाभन्दै प्रवेशजीलाई घर पुग्न ढिलो भो । डराउँदै डराउँदै घरमा पसे । पस्नासाथ डाँट आइलाग्यो—
“अनि किन यति ढिलो भो आज ?” पत्नीको प्रश्न थियो ।
“फोन गर्दा कतिपटक काटेको ? बरु भ्याउँदिन भनेको भए ता हुन्थ्यो नि ! ?” उनी अझ तिखो वचनमा कड्किइन् ।
“हैन, बाइकमा थिएँ, कता उठाउनु नि बाटोमा ? तिमीले नै भनेको हैन बाइकमा हिंडेको बेला फोन नउठाउनु भनेर ?”

आँखा देख्दछ कानैले कुरा सुन्दछ धेर नै।
नाक सुघेर छाला त, छोएर मुग्ध हुन्छ नै ।

जीभ्रो लठ्ठिन्छ स्वादैमा, मान्दैन यो भनेर त।
मन मालिक टेर्दैन, बुद्धिले नै भनेछ त ।

वसन्तमे देखु वृक्ष कलशायल
पवनके सिंहकन स लजायल
धर्ती आयल कामदेवक वाण
प्रमोद विनोद स भरल सास

विजया दशमी–२०७५ को अवसरमा स्कुल बिदा थियो । २०७५ असोज २५ गतेदेखि दिल्ली–हरिद्वारको यात्रा तय भयो । यात्रा उमङ्गको नभई वाध्यताको थियो । यात्रा बिरामी–यात्रा थियो । कार्तिक १० गते पक्षाघातको सिकार भएको वर्ष दिन पुग्थ्यो । त्यसकै उपचारार्थ हरिद्वारस्थित पतञ्जली आयुर्वेद चिकित्सालय पुग्ने ध्याउन्न थियो ।

साथमा पुराना मित्र शिवकुमार यादव थिए । एका विहानै गोलबजारबाट सिरहा, माडर जाने म्याजिकमा चढ्यौँ । चोहर्वातिर बसबालाहरूले म्याजिकलाई सिरहासम्म मात्रै जान दिँदा रहेछन् ।

१.
काजी खुइलिएर पाजी भए
पाजी मौलाएर काजी भए
समयको मर्जीभन्दा
अर्को ठुलो हुकुम रै’नछ
नाइँनास्ती गर्नेहरू आज उसै राजी भए ।

एकाएक विगतका जिन्दगीका चिन्हहरू सम्झदै गएँ। कुनै उपन्यासका पानाहरू झै पल्टाउदै गएँ। अहँ ! कुनै पानामै भेटाइन उत्साहको पाना न त कुनै शिर्षक नै खाली रित्तो मात्र। अन्योलै अन्योलको जिन्दगी सानोमा ‘क’ लेख्न नजानेर केरकार पारी छोडेको जस्तो। जिन्दगीमा केही गर्न सकिएन। उफ! कसैले कुनै दिन सम्झना लाएक पनि भइन् म। कसैको आँखाको नानी बन्न पनि सकिँन सधैं झार मात्र ! जिन्दगीको ठक्करले पारेका ठेलाहरू बाहेक केहीरहेनछन् र उक्त खाली हातहरू अहिले जमीनको धूलोमा आवाद बनेको छ।