नबोल्ने नि बोल्न थाले चुनाव पो आयो क्यारे,
सारा कुरा खोल्न थाले चुनाव पो आयो क्यारे ।

फलानाको दाम यति चिलानाको तौल त्यति,
मान्छेलाई मोल्न थाले चुनाव पो आयो क्यारे ।

कुरा भन्या यस्तो हुन्छ, जित्ने मेलो गर्नुपर्छ,
तर्कहरु घोल्न थाले चुनाव पो आयो क्यारे ।

दुबईको अजमान शहरस्थित द फोर्स कम्पनीमा कार्यरत थिएँ । छ महिना भयो घरबाट आएको पनि हातमा एउटा नयाँ मोबाइल छैन । साथीहरूसँग सापटी गरेर घरमा पठाएको पैसा सबै साथीहरू दिएर सकें । आज तीन तारिक, तलब आएको दिन । हातमा नयाँ कटकटी नोट सत्रशय दिराम थियो ।

यति पैसा जम्मा गर्न मलाई तीन महिना पन्ध्र दिन लाग्थ्यो । आधुनिक जमानामा चलेको समयलाई टक्कर दिन मैले आफ्ना आकंक्षाहरू आइफोन किन्न थालेको थिएँ । सबै पैसा लिएर त्यही शहरको महलमा पुगे । महलभित्र चिसो बतासले एकचोटी घरतर्फ सोच्न पुर्याइदियो ।

जिन्दगीलाई जुन दिनदेखि बिक्रीमा राखियो
लाग्छ भएभरका खुसीहरू गोजीमा राखियो

ऊ ! काडा हो बिझाउँछ भन्ने थाहा हुदाहुदै
फूल सम्झेर सधैं दिलको परिधिमा राखियो

"दाइ जाने हो ?" जीवनले मेरो एकोहोरोपनालाई भंग गर्दै भन्यो ।

साँझको खाना खाएर थ्रि-न-थ्रि राइफललाई बेडको कुनातिर राखेर कलकलाउँदो श्रीमती र तोते बोल्ने छोरालाई घरमा छाडेर माओवादी युद्धको उद्गम स्थल रोल्पामा फसेको मेरो जीवनको छुटकाराको लागि अवसरहरू सोच्दै थिएँ । बाहिर कतै टाढा पड्किएका बम र बन्दुकका आवाजहरू मेरो कानमा लगातार प्रतिध्वनित भैरहेको थियो ।

यो तातो मरुभूमिमा, घाटी धेरै सुख्छ आमा
सम्झिएर साहुको ॠण, मुटु धेरै दुख्छ आमा

कमाएर दुई चार पैसा, परिवार खुशी पार्न
कल्पिएर तिनै दिन, पीडाहरू लुक्छ आमा

छुनुमुनु गर्दै टुकुटुकु आऊ बाबू
बुबुमाम खाइवरी फेरि जाऊ बाबु ।

मिलिजुली खेल्ने गर साथीभाइसँग
उनीहरूसँगै मिली गीत गाऊ बाबु ।

आजभोलि कसैले सबभन्दा सजिलो काम कुन हो भनेर सोध्यो भने म सजिलै भनिदिन्छु –अरुको आलोचना गर्नु, अरुको कुरा काट्नु । वास्तवमा हामी दिनदिनै आलोचनामुखी हुँदै गएका छौँ । त्यो पनि स्वआलोचना होइन पराईआलोचना । हर्दम अरुको कुरा गर्नमा हामीलाई रस आउँछ । अरुका दोष र दुर्वलता खोतल्नमा मजा लाग्छ । आफ्ना कमीकमजोरी ढाकछोप गरेर अरुका आन्द्राभुँडीको बिस्कुन सुकाउन आनन्द लाग्छ । हामी आजभोलि अरुका ससाना दोषलाई लेन्सले ठूलो बनाएर हेर्ने छिन्द्रान्वेषी भएका छौँ । आफूभित्रका औँला छिर्ने छिद्रहरू हेर्दैनौँ । अरुका रौँ छिर्ने छिद्र खोजी बस्छौँ । अर्काका प्वालमात्र हेर्ने बानीले आफ्ना प्वालहरू देख्तैनौँ । दिनदिनै छ्याँन्द्रा छ्याँन्द्रा भएर आफू कति ठाउँ चुहुने भएका छौँ त्यसको रत्तिभर हेक्का छैन । त्यसैले आफ्नो दोष लुकाएर अरुको दोष देखाउने काममा हामी सिपालु हुँदै गएका छौँ ।

पुष्प माला दिनेलाई जुत्तामाला दिन्छ कली
आशीर्वाद अर्तीलाई उल्ट्याएर लिन्छ कली

रण्डीबाजी, जुवा, तास, मद्यपान मोज हो रे
कप्टी पाखण्डीलाई सम्मान दिँदै हिन्छ कली

जस्लाई मैले सम्झिएथें सबैभन्दा माथि
आज ऊ नै भइदियो तितो बिगत साथी

फकाएर-झुक्काएर यसो गर्छु भन्दै,
आफू बनी बिगार्नलाई, गर्छन् नानाभाँती

आँखामा लालच
लोभ र तृष्णाको खानी
मृदु वचनको कलाकार
धनको प्रति लाचार
अनुहारमा सदैव हतार

१) आवश्यकता

चिठी लेखेपछि त्यसलाई टाँस्न गम चाहिन्छ,
हामी नेपाली भीरपाखा खोस्रर बाँच्छौं
कहाँ ट्याङ्क, गोला र बमको कुरा
गरिब हाँस्न त मिठो आलुदम चाहिन्छ ।

गुलेलीले चरा त
बच्चाले पनि मार्छ,
माटोमा दुलो त
मुसाले पनि खन्छ,
शरीर कोतर्नलाई
ऐँसेलु छदैँछ,
घर भत्काउन
भुइँचालो छदैँछ,

छोरीको दाँत उम्रनु कता हो कता घरमा देउसी भैलो खेल्नेहरुको जस्तै लावालस्कर लाग्न थाल्यो छोरी माग्नेहरुको । मानौ यी सबै कन्यार्थी वरहरू हुन् । एउटा टोली घरबाट निस्कन पाएका छैन, अर्को टोली थपक्क घरमा आइपुग्छ, अर्को निस्कन पाएको छैन, अर्को लगत्तै आइपुग्छ । कस्तो कचेडा हो यो, अनि कस्तो लफडा हो यो ! म आजित हुन लागिसकें । आमाको दूध छुटाएकै छैन उसलाई भर्ना गर्नुको तानातान देखेर विरक्तीन थालिसकी छोरीकी आमा पनि । उसलाई किन्नर गार्डेनमा भर्ना गरिहाल्नु अरे । यिनीहरुका आँखाबाट यो नानीलाई लुकाउनै पर्ने भयो । केही सिप नलागेर लुकाएँ पनि ।

चौंहत्तर साल आज, पहिलो दिन हो है ।
शुख शान्ति र सम्रिद्धि , ब्रिद्धि होस भनौं न है ।

शुभै हेरौँ शुभै बोलौँ ,शुभै सुनौँ सदै भरी ।
सत्य नै बोलौ नबोलौँ ,असत्य त कसैगरी ।

हेरौं अब नजिकै छ शारदा ब्यारेज ।
सट्टा जमिन नदिएको गर्नु पर्छ खोज ।।
जमिन सट्टा दिने भनी बाँध बनाएर ।
पानी जति उतै लग्यो यता सुकाएर ।।
-- ८--

वर्षौं वर्ष बितिसके दिने सुर छैन ।
ढाँट्ने छल्ने छिमेकीको भर केही छैन ।।
अन्यायको बाँधलाई पर्छ भत्काउनु ।
सहनुको सीमा हुन्छ कति पो सहनु ।।
---९---