१)
आएर जान्छ
सुटुक्क त्यो खुसी
पत्तै नपाई

२)
उतार् चढाब
आयो जीवनभरि
भोग्ने आफैले

अजब छ पिताजीको पहाड चढ्ने तिर्सना । वर्षले अहिले बयानब्बेमा यात्रागर्दै हुनुहुन्छ । उहाँका समयवधी दौँतेरीहरू माटोमा मिलिसके । वार्धक्यको शिखरमा हुनुहुन्छ । सरदर नेपालीको आयु पूरा गरेर उहाँ अर्कै आयु बाँचिरहनु भएको छ । बयानब्बे वर्षको उमेरमा पनि अहिले प्रत्येक दिन पहाड चढ्ने कुरा गर्नुहुन्छ । आफ्नो जन्मथलो ताम्लिछा एकैदिनमा पुग्ने उम्मीद राख्नुहुन्छ । पिताजीको पहाड चढ्ने सपनालाई म हृदयदेखि नमन गर्न चाहन्छु; उहाँको अन्तरहृदयको यो तिर्सनालाई अभिनन्दन गर्न चाहन्छु । हामीलाई यात्रामा उकालो भन्ने बित्तिकै नौनारी गलेर आउँछ । उकालो सुनेर भित्रैबाट हाम्रो साहस सुकेर आउँछ ।

भन धरहरा
तिमी कता हरायौ
मसित डरायौ कि
अन्त कतै मन परायौ ?
भन कता हरायौ ?

बाले सानोमा
तिमीलाई देखाउन ल्याउदा
साच्चै तिमीलाई कति मन पराएकोथे
आज लक्का जवान भएर
तिमीलाई भेट्न आउँदा

सबै रुन्छन् देख्छु मकन मन पोल्यो घरिघरि ।
सबै बोक्छन् भारी जगत भरको लोभ पगरी ।।
कसैले बोल्दैनन् जगत सब मित्रै जन भनी ।
म उस्तै ऊ उस्तै सकल जनको स्वास नभनी ।।

सबै खेल्छन् कुस्ती तर यी धरणी रक्त लिँदिनन् ।
उनी यौटै सन्तान् जगत जनमा भेद दिँदिनन् ।।
तिमी मेरै सन्तान् नगर झगडा आपस महाँ ।
उनी भन्छिन् सारा जगत सब यौटै घर यहाँ ।।

चोर्ने र दिक्कत दिने जुनि हुन्छ झींगा
ज्यादै सिंगार्न मनको जुनि बाह्रसींगा
अल्छी सुतालु छ अजिंगर नाम चोला
राखेर होश हिंड जन्म खराब होला ।

ठूलो म बन्छु जुन भन्दछ बन्छ हात्ती
घोडा उ बन्छ जुन थिच्दछ दिन्छ लात्ती
खाने छ जो रगत बन्दछ त्यो हुँडार
यै होश राख पछिको जुनि लौ सपार

पैसामा कहिल्यै बिकिन त्यसैले मन पराएनन्
जालझेलमा कहिल्यै टिकिन त्यसैले मन पराएनन्

सधैं अघि बढिरहें परिवर्तनको निम्ति केवल
बखेडा कहिल्यै झिकिन त्यसैले मन पराएनन्

शुक्लाफाँटा वन्यजन्तु आरक्षतर्फ जान महेन्द्रनगर विमानस्थलको छेउ पार गर्दै थियौँ, एउटा खुट्टाले साइकल अड्याउँदै साइड दिइरहेकी षोडसीको मुस्कान छरियो हामी वरपर । धेरै दिनदेखि खुलेको आकास र उज्यालिएको अनुहार देख्न पाएको थिइनँ । तब, संरचनाले सम्पन्न लाग्ने सहरभन्दा हरिया गहुँबारीबीचका स–साना गाउँबस्ती सुन्दर लाग्यो मलाई ।

मुस्कान कसका लागि भन्ने बहस साथीहरूबीच यसरी चल्यो, त्यसले हँसिमजाकसहित सबैका मुहारमा खुसीको ज्वारभाटा नै पैदा गरिदियो । यो हँसिमजाकले भावी जीवन साथीबारे सोच्न बाध्य बनाउनुपर्ने भन्दै अविवाहित साथीहरूलाई हेरेथेँ मैले ।

के छ विचार ? भन प्यारी, यो सालको तीजमा
गर्दै छौ त के तयारी ? यो सालको तीजमा

व्रत, पूजा राखी हौली, बाधा अड्चन हर्न
देवीदेउता खुशी पारी, यो सालको तीजमा

रत्नपार्कबाट जबजब म कीर्तिपुरको माइक्रो चढ्छु मेरो मन एक प्रकारले चाञ्चल्य अनुभूति हुन्छ । सो रुटमा प्रायसः विद्यार्थी र बौद्धिकहरूसँग गफिँदै जान पाइने सुविधा भएकाले ममा खुसीको बेहद् उपस्थिति हुनेगर्छ ।

बल्खु चोकमाथि गएपछि भने अर्को एकैछिन भए पनि प्रकृतिको सुरम्य काखमा गएको भान हुन्छ । त्रिकालदर्शी महाकवि लक्ष्मीप्रसाद देवकोटाले प्राज्ञिक सुदूर भविष्यको सुरम्य प्रकल्पना गर्दै यस्तो काञ्चन स्थलमा विश्व विद्यालयको सार्थक कल्पना कसरी गर्न सके होलान् भन्ने प्रश्नहरूले जुलुस बनी मनमा एकाएक झुत्ती खेल्न थाल्छन् ।

भनिन्छ प्रतिक्षाको घडीको सुई निकै ढीलो गरी घुम्छ । पर्खदा पर्खदा निकै पट्यास पनि लाग्न सक्छ तर जब मिलनको घडीको समय आउँछ, त्यतिवेला जो आनन्द आउँछ समय बितेको थाहै लाग्दैन । यहाँ टीका देवी पोख्रेलको ‘तिम्रै पर्खाइमा’ म अध्ययनमा व्यस्त छु । यहाँ मैले समयको आवाज कति बुलन्द भएर दगुरेको छ या आनन्ददायी जीवनका पहलहरूमा सुनमा सुगन्ध थपेको छ या निरासका पाइलाले विकासका पाइलाहरूमा अवरोध खडा गरेको छ त्यसको लेखा जोखा गर्न भने बाँकी नै छ । सर्वप्रथम टीकादेवी पोखरेल सापकोटाको परिचयमा लागौं ।

त्यो देशको नभे केभो
यो देशको छदैत छ।
त्यहाँको हक माग्ने त
सन्तानको छदै त छ ।

सम्माननीय भूतैका
जल बिन्दु सरी भए ।
विद्वान ज्ञानि विश्वका
धुर्व तारा सरी रहे ।

चन्द्र ग्रहण
धर्तीमा प्रतिविम्ब
मेरो मलामी

टुंनाको धुन
मायालुको आवाज
रानी बनमा

पर्खिएरै बसेको छु कुनै दिन आउली
पर्खिंदाको व्यथा उसले पनि थाहा पाउली

कोही साथी सँगी आज कता हो हरायो
उसको याद मेरो मन भरि भरि आयो
कुनै दिन आई उसले मेरो गीत गाउली
पर्खिंदाको व्यथा उसले पनि थाहा पाउली ।।

मेरो दुखमा खुसी हुने
के जिन्दगीको कुरा गरुँ
इर्षा द्वेश डाह बोल्छ
के बाणी म मधुर बोलुँ
जग के हो के रीत भो
शान्ति खोजौं अब कन्हाँ
स्वार्थ प्यारो सबको
निस्वार्थी म खोजौँ कहाँ

एक दिन मत्र्यलोकमा मासको पाँचौं सोमवार र कृष्णका जन्माष्टमी उही दिन २०७४ साउन ३०मा परेछन्, मानिसहरुको कोलाहल कान्तिपुरी नगरीमा देखेर यी दुवै इष्टदेव भलाकुसारी गर्न थाले ।

हे देवका पनि देव, भोलेबाबा तिमीलाई त आज महिनाको पाँचौं सोमबार भएर मान्नेहरुको लावालस्कर बाहिर चक्रपथसम्म पुग्यो नि ?