विषय प्रवेश
‘अन्त्यहीन इच्छा’ कथासङ्ग्रहका कथाकार गीता खत्री हुनुहुन्छ । यो कृतिको अध्ययन गर्नुभन्दा पहिला मैले ‘‘आमा हुन् आमा ’’ खण्डकाव्य र ‘‘झोखाङदेखि मजाटलानसम्म’’ नियात्रासङ्ग्रह पढिसकेको छु र यी कृतिबाट म निकै प्रभावित भएर उहाँका कृति पढ्ने प्रयासको क्रममा अघिभ बढ्दा आज म ‘अन्त्यहीन इच्छा’ कथासङ्ग्रहलाई अध्ययन गर्न थालेको छु । गीता खत्री नेपाली साहित्य जगतकी एउटी सुप्रसिद्ध साहित्यकार हुनुहुन्छ । उहाँको कलम कविता, गजल, गीत, आदिमा दखलताको साथममा अगाडि बढिरहेको छ ।

आठ कक्षामा नयाँ विद्यार्थी पसेपछि सबैले मुखामुख गरेर हेरे । नयाँ विद्यार्थी पछिल्लो बेन्चमा गई टुसुक्क बसे ।

कक्षाकै हुल्यहाँ विद्यार्थी रघुले हकार्दै भने–“यो बेन्च हाम्रो हो । अर्को बेन्चमा गएर बस् ।”

नयाँ विद्यार्थी अर्को बेन्चमा गएर बसे । रघुले फेरि भने–“यो पनि मेरो साथीको बेन्च हो, अर्कोमा बस् ।”

‘स्यानी’ भन्ने नामले
डाकिन् स्यानी आमाले
‘अम्बा खोज डालीमा
राख अनि थालीमा’

अन्तर–कुन्तर केलाइछन्
मनमा कुरा खेलाइछन्
‘अम्बा भए डालीमा
ल्याउँथेँ मैले थालीमा’

०८ असोज, २०७५मा विहान ३:०० बजे नै आँखा खुले । शरीर कक्रेकै थियो । सायद नशा रोगी भएकाले नशा सक्रिय भएका थिएनन् । सकसले उठेँ र शौचकर्म सिद्धयाएँ ।

ओछ्यानमा पल्टिएँ । सुतिरहन मन लागेन । ध्यान मुद्रामा बसेँ र बुद्ध भजन सुन्न थालेँ । ७२ मिनेटको भजन अवधिभर त्यसमै हराएँ । अपूर्व आनन्दानुभूति भयो ।

घाम डुबिसकेको छ
पूर्णिमाको रातमा चन्द्रग्रहण छ
शून्यतामा विलुप्त छ
प्रकृतिको शाश्ख्त अभिशाप
आस्थाका बगैचाबाट
स्नेहका फूलहरू चुडेर
असन्तुष्टिका झ्याउहरू उमारेर
सेता परेवाहरू घुम्ने ठाउँमा

व्यस्त तिमी
अव्यवस्थित म
हतारिएको मेरो माया
कुरी बसे म
त्यो आकाशेपुलको मुन्तिर
तिमी आइनौ
तर पनि पर्खिबसे
घाम नजाउन्जेल ।

हिजोको दिन, दुखको छिन, विर्सन्छन खै किन
के थियो हातमा, को थियो साथमा, ठान्दैनन् सम्झिन

चर्खा हो एउटा, मानिसको जीवन, सुख र दुखको
दुखमा साथी, योभन्दा माथि, मैले केही ठानिन

उदासिन (डिप्रेसन) हुनेले यी कुराहरू जानेमा विना औषधि निको हुन्छ ।

मैले थुप्रै उदासिन डिप्रसनग्रस्त व्यत्तिहरुलाई यी कुराहरु बुझाएर निको तुल्याएको छु । यी कुरा मैले त्यसै भनेको होइन । हाम्रो समाज त्यत्ति त शिक्षित छैन तर श्क्षिित भनाउँदा समाज पनि आफुले पढेका कुरा लागु गर्दैनन् अनि पढाइ त्यसै खेर गइरहेको छ । हरेक व्यक्ति जसलाई पनि हतोत्साही बनाउन तलिल्न छन् । त्यसैले गर्दा शिक्षाको उज्यालो नपुगेका ठाउँमा डिप्रेसन, उदासिपन आज धेरै मात्रामा ब्याप्त छ र कमजोरीको फाइदा उठाइरहेका छन् ।

सम्झाएर मुटुमा बसाउन खोज्छु
फकाएर हृदयमा सजाउन खोज्छु
जसोतसो डोर्‍याएर मनदेखि
छातीसम्म ल्याइपुर्‍याउँछु
तैपनि,
शब्दहरू ओझिला−ओझिला लाग्छन्
शब्दहरू बोझिला−बोझिला लाग्छन्
शब्दहरू नि:शब्द−नि:शब्द लाग्छन्

१)
तीज आयो एउटा महंगो साडी, किनिस्योस् न ए मेरो हजुर
जसरी नि यसपाली कानको वाली, किनिस्योस् न ए मेरो हजुर
हिंडेर जानै सकिन्न अलि टाढा छ, माइतीघर त्यसैले त
सरर जानलाई यसपाली त गाडी, किनिस्योस् न ए मेरो हजुर

आजसम्म लगाएर मैले मझेरीका ३४५ पृष्ठका कमसे कम पाँच हजार जति गजल पढें । गजल निकै मार्मिक र ओजले भरिएका रहेछन् । प्रसिद्ध गलकारहरू र मोतीराम भीमनिधि तिवारीका गजलसमेत रहेछन् । बढीमा २५०० जति पाठकले पढेका र घटीमा दस बिसले मात्र पढेका पनि देखिए । राम्रो गजलका पाठक धेरै र कमजोरका पाठक कम नै देखिए । यसैले पाठकले राम्रो रचनाको अध्ययन गर्दो रहेछ भन्ने सिद्ध भयो ।

हरि जया र आरोही, आहनाको त प्यारमा ,
बृटेनमा रमाएर, झुल्यौँ लन्दन नेत्रमा ।

नेपालमा जया पढी, आंग्ल देश गएर नै ,
पढी विज्ञान शास्त्र नै, बनेकी ज्ञान दात्री नै।

विद्यावारिघि सम्पूर्ण, ज्ञान सिन्धु तरीकन ,
बिन्दु सित घुल्यौ आफैँ . जल सिन्धु बनीकन ।

नेपाल विभिन्न जातजाति र विविध संस्कृतिले भरिएको देश हो । नेपालमा परापूर्वक कालदेखि नै विभिन्न भाषाभाषी वा संस्कृतिको संगमस्थलको रूपमा रहिआएको पाइन्छ । हाम्रो देशभित्र बसोवास गर्ने प्रत्येक समुदायको आ—आफ्नै भाषा एवं साँस्कृतिक, चालचलनहरू र रीतिरिवाजहरू रहेका छन् । यी सबै जातिहरूको भाषा र रीतिरिवाज मिलेर नै समग्रमा नेपाली सँस्कृतिको निर्माण भएको छ । यी जनजाती समुदाय अन्तर्गत खड्गी समुदायको आफ्नो मौलिक संस्कृति एवं संस्कारहरू तथा जीवनशैलीको अस्तित्वले छुट्टै पहिचन राखेको छ ।

छोटो जिन्दगीको हर हिसाब बाँकि छ
तिम्रो मेरो पनि हर हिसाब बाँकि छ
.
तिमिलाई लाग्योहोला बादल फाटि सक्यो
मुटुको दरार हेर मनमुटाव बाँकि छ

जे भन्नु थियो तिमिले भनि सक्यौ होइन
मन थामेर सुन मेरो सुझाव बाँकि छ

न आत्तिनु जाबो बोतल रित्तियो भनेर
मधुशालामा हेर शराब बाँकि छ

धेरै भएको छैन तूफान शान्त भएको
बाहिर निस्केर हेर बहाव बाँकि छ

धेरै खुशी नहुनु नयाँ युग आयो भनी
आकाश तर्फ हेर टकराव बाँकि छ

घाँटी नहेरी तिमिले हाड मात्र निल्यौ
आफ्नै थालीमा हेर कबाब बाँकि छ

महाभारतको तयारी पुरा भयो भन्थ्यौ
भण्डारमा हेर असबाब बाँकि छ

तिमिले प्रेम प्रस्ताव पठाएर मात्र हुन्न
पर्खी हेर आउने जबाब बाँकि छ

१
नर्कटहरु
कहाँ मात्र खोज्ने हो ?!
गठ्ठेमंगल ।