रचना :राजेश अधिकारी
होक्से, बुद्धशान्ती -१
झापा, नेपाल
मोबाईल नंबर : ९८४१२३८६२३
पराधिन जंगलराज्य

एउटा निर्जन अनकन्टार घना जंगलमा
नभचर, थलचर, जलचर आदि प्राणीको घर थियो
ती स्वाभिमानी जीवात्माहरु निर्भय बाँचिरहेका थिए, निश्चिंत जीवनपथमा दौडिरहेका थिए
त्यों सुरक्षित जङ्गलमा पुर्व, पश्छिम, उत्तर र दक्षिणका छिमेकी जंगलबाट कुनै भय थिएन
ऐश्वर्यशाली त्यो सार्वभौम जंगलमा सधैँ शांतिको बिगुल बज्थ्यो

तर एकदिन अचानक दक्षिणको छिमेकी जंगलका पशुहरुले त्यो पुण्यभूमि जंगलमा धावा बोले
त्यहाँ हाहाकार भयो , भागाभाग भयो , रुवाबासी भयो

जिन्दगीको कति कति पल रोई हिँड्दा , नरोए झै गर्नु पर्याछ।
त्यहीमाथि भाग्य ले नी , गर्नु गर्याछ।
एउटै मुटु टुक्रिएर , अन्तै तिर बहकिदा
धेरैकुरा थाहा भएर नी , नभए झै गर्नु पर्याछ।
कुर्दै छु त्यो दिन ,यही पाउँ समातेर रुँदा
यही चोखो मुटु निकालेर , त्यो मुटुलाई फेर्नु पर्याछ।
म त मरी गए जाउँला बरू, चोखो मुटु दिएर
चोखो मुटु लिएर बाँच्न कति गाह्रो छ, उनलाई दिएर हेर्नु पर्याछ।

तिम्रा जस्तै आँसुहरू मेरा पनि थिए होलान्,
बगाउनलाई खै केले छेक्यो मलाई।
तिमी भन्छेऊ निष्ठुरी छ, तर दुख्दा मुटु
एकान्त मा रोएको खै कस्ले देख्यो मलाई
तिम्रै जस्तो मुटु, अनि रहर पनि उस्तै होलान्
किन फेरि त्यही मुटुमा, निर्दही बनी टेकेऊ मलाई।
सुन्छु आज कल मेरो कारण ,दुःख पाएँ भन्छ्यौ अरे।
आफ्नै मनमा खोजी हेर, कुन पाखो मा देख्यौ मलाई।

एका बिहानै
निद्रा भागेर, अकर्मण्यता नभागेर
ओछ्यानमा डर्लङ्ग लडेको बेला
छानाबाट कराइरहेछ काग
बासी समचार!

ओए मान्छेको जात
त्यही
एक मुठी गास, एक मुठी सास
र अलिकति जिउनुको आभासका लागि
नमर्दासम्म
म पखेटा फट्फटाउदै उड्छु
त चाहना भट्भटाउदै गुड्छस्
के फरक भो तेरो र मेरो बिचमा?

मृत्युलाई धकेली धकेली मृत्युकै संघारसम्म
मैले काट्ने समय
र तैले बिताउने जीवन
के यौटै होइन?
फोस्रा शब्दालङ्कार
र बोक्रो दर्शनलाई छोडाउने हो भने
तँ पनि नाङ्गो छस जसरी म नाङ्गो छु
जसरी नाङ्गो छ सत्यता
फेरी कुन भ्रमलाई ढाक्न पहिरिन्छस कपडा?
मिथ्यै मिथ्याको उदेकलाग्दो तेरो दुनियाँ!

त्याग

हे सखे-
मलाई पनि,
तिमीले बर्षौं बिताएका
दिनहरु जस्तै गरी बिताउन मन छ,
तिमिले कल्पना गरेर सजाएका
अनगिन्ती चाहना र रहरहरु पुरा गर्न नपाएका -
जीवनका ती अधुरा सपनाहरुलाई
एक पछि अर्को गर्दै
पुरा गर्न मन छ
मेरो खातिर
तिमिले बिताएका पट्यार लाग्दा
लामा रातहरुसंग साट्न मन छ
यदि मान्छ्यौ भने
मेरो लागि तिम्रा ती आँखा बाट झरेका
अनमोल आँशुका थोपाहरुको
मोल तिर्न मन छ
मिल्छ भने
मेरा लागि सांचेर सकिएका
तिम्रा ती रहर लाग्दा जवानी, बैंश र उमेरहरू
सबै सबै एकै चोटी जस्ताको तस्तै
फिर्ता गर्न मन छ
साच्चै तिम्रो कसम- सकें भने
हे सखे

कति पाइयो धोका हरे
कति खाइयो चोट
बाँकी जीवन मस्ति गरौँ
जस्तो सुकै होस ।

के लानुर मर्दा खेरि
खालि हात जान्छौँ
धेरै छटपट किन गर्नु
यसै उसै मर्छौ मर्छौ ।

के को चिन्ता बोकिरहनु
यो मर्ने चोलामा
मरेपछि खरानी नै
बग्ने होखोलामा ।

मनमा जागेको खुसी पनि क्षणिक भैदिँदो रहेछ
अभागीले खाने बेला आँधी तुफान आइ दिँदो रहेछ ।

न सोचेको जिन्दगी भो हरे शिव मेरो
कुनै छेउमा खुसी छैन यत्त्रो सेरो फेरो

समस्याले घेरि दिँदा कस्को छ र साथ
फिरन्ते भै घुमिरहन्छु आफ्नै बनपाखा
कहिले झर्छु ओरालि त कहिले देउरालिमा
कहिले झार्छु आँसु बाहिर कहिले सिरानीमा ।।

कति रात पुरै जागा कुनै रात सुत्छु
एक निन्दा निदायनि झस्किएर उठ्छु
दिलभित्रको चिसोपना बरफ बनी दिँदा
मरे तुल्य भएकि छु आजभोलि किन किन

जसरी पनि जिउनु पर्छ जिन्दगी
दिल भरिका चोट लिएर पनि
आफ्नो दुख पाइताला मुनि राखेर
तेति मात्र कहाँ हो रइज्जेत समेत ढाकेर ।

दुख लुकाउँदै खुसी मात्र देखाउँदै
आई पर्ने बाधा अर्चन सबै हटाउँदै
दुखिलाई साथ दिँदै सुखिलाई मात्र हात दिँदै
जिउनु पर्छ जन्दगि ।।

हाँसो अनि खुसी अरुलाई दिएर
दुखका आँसु सबै आफैँ पिएर

नि स्वार्थ दिल लिएर
जिउन सक्नु पर्छ जिन्दगी ।।

सबल छोराछोरि पनि बाङ्गा हुने डर
असुरक्षित जीवन बन्छ कस्को गर्नु भर
आफ्नैसँग जन्मियका कहाँकाहाँ पुग्छन्
आफ्नो भने आउँछे आमा भन्दै दैलो ढुक्छन् ।।

अपाङ्ग हो तिम्रो बच्चा सबले सोध्ने गर्छन्
अलि पर पुगेपछि पापि रैछे भन्छन्
कस्ता कस्ता कुरा काट्छन् समाजमा सबले
एक पछि अर्को गर्दै ब्याथा मात्रै थप्ने ।।

देखावटि कठै भन्ने मनमा डर राख्ने
हाम्रा बच्चा नजिक परे दौडिएर भाग्ने
बच्चा देखि बुढासम्म सबैडराइ दिने
अपाङ्ग त छँदै छन् है खोसि के छ लिने ।।

आफू हिँड्न सक्या हुन्नन् अरु डराइ दिन्छन्
आत्मा विश्वस पनि यिन्ले सबै खोसि लिन्छन्
अपाङ्गको अभिभावक बनी हामी हिँड्दा

दोबाटोमा पर्यो जिन्दगी, यता जाऊँकी उता,
सही बाटो रोज्न सकिन क्यारे मता परें अलपत्र ।

दोबाटोमै पर्यो युद्ध मेरो, बिना हतियार ढालें क्यारे सेरोफेरो,
त्यसैले हो कि आज यतिखेर दुःखमा साथ दिने कोही छैन मेरो ।

यो अबिनाशी दोबाटो हो, कहिल्यै पनि मेटिएन,
यहाँबाट हिड्दा थाकिसकें अँझै लक्ष्य भेटिएन ।

दोबाटोमै दिन बिते दोबाटोमै रात,
आज त्यही दोबाटोमै, म बनेको छु अनाथ ।

दोबाटोले मानिसलाई अल्मल्याइ/रुवाई/झुकाइ दिन्छ,
कता लाग्ने भन्ने सोचाइमा भर पर्ने हो तर निराश मात्र हात लाग्छ ।

अठोट एउटा लिएर अघि बढ्दा बाधाहरू अनेकौं आइलाग्छ,
किन बाँचे म ? बाँचेर के नै गर्न सकैं भन्नु पर्दो रहे छ ।

न छ स्वार्थ कतै न घमण्ड कतै
उनका मनमा रछ शान्त जतै
अति निश्चल छन् सब प्रेमहरु
उनको कसरी म बयान गरुँ
!!१!!

सब शिक्षकका पनि शिक्षक हुन्
सब बालकका पनि पुस्तक हुन्
सब मन्दिर छन् उनकै मनमा
अलमल्ल त यो कविता छ यहाँ
!!२!!

म त माग्दछु यै अघि सर्न सकौँ
सुविवेक सधैँ भर छर्न सकौँ
अझ कष्ट भए सब मेट्न सकौँ
मनले म सधैँभर देख्न सकौँ
!!३!!

अति सङ्कटमा पनि धैर्य गरि
भन लौ न मुमा हिँडछौ कसरी ?
नभका सब जून प्रकाश तिमी
जगकी गहना जय हे जननी
!!४!!

फेवातालको किनारमा बसि
एकोहोरो टोलाइ रहेको
मृत आत्माले चीर निद्रामा
बोलाइ रहेको
झुस्स दारी पालेर
दृष्टि माथी कालो चस्मा हालेर
इच्छा मरेको लास झै
थिच्चिदै
घिच्चिदै
आकाश खन्न निस्किन्छ
सरकार !

सत्ताले अत्ताको
के बोल्ने, के सुन्ने
के गर्ने ?
अस्तिपन्जर खुस्केको
अलमलिएर झ्वाट्ट देखा परेझै
देखा पर्छ
सरकार !

खै कैले देखि हराको
मरेको न बाचेको
छ छ जस्तो
कस्तो कस्तो
अनुहार हराएको
सरकार !

सानो कुवालाई बिशाल संसार मान्ने भ्यागुत्तो
हो ! आज पनि भोलि पनि
यहि भनिरहन्छ
संसार सानो छ ! कुवामा सिमित छ !
ट्वार्र ट्वार्र गर्छ थर्काउछु भन्छ
देख्छ सानो संसार
आफ्ना साना आखा हरु ले अनि भनिरहन्छ
संसार सानो छ ! कुवामा सिमित छ !!
उफ्रिन्छ, पछारिन्छ अनि फेरी फर्कन्छ
पर्छ जहाको त्यहीं
कहिल्यै धार्नी नपुग्ने बिचरा भ्यागुत्ता हरु
रोहि रहु, कराइ रहु अनि थर्काइरहु
अनि भनि रहु
संसार सानो छ ! कुवामा सिमित छ !!!
उडिरहेको हवाईजहाज मुनिको छायाँ लाइ
शितलता का लागि प्रयोग गर्ने
त्यसमै हेरेर रमाइरहने एउटा मान्छे
हो ! त्यहि मान्छे हु म
सायद भ्यागुत्तो जस्तै
मलाइ पनि लाग्छ

ए मन वोलाऊ तिमी लाई कसरी म भित्रै रमेकी छौं
तरंगमा हुन्छौ कतै मलाई नै छाडेकी छौ
खोजी न सक्नु भै सकेऊ के के रोजी हिडदछौ
सक्ती न वुझी आफनो ईच्छा लाखा धरदछौ