(प्रार्थना गानपछि नमुना मछिन्द्रको चौर खालीजस्तै थियो । विद्यार्थीहरू प्राय: कक्षा कोठामा थिए । अलि अँध्यारो मुख लगाएर न्यून दृष्टियुक्त आश्मालार्ई डोर्याउँदै कक्षाकोठाभित्र पसेको सक्षमलाई देखेर सबै अचम्म पर्दै हेरेको हेर्यै भए ।)

प्रसन्न: (बेञ्चबाट जुरुक्क उठेर जीउ तङ्काउँदै) लौ न, म आज सपना त देखिरहेको छैन ? के उल्का हो यो ?

(शनिबार साँझको ६ः३० बजेको समय छ । परिवारका अग्रज र अनुज सदस्यका साथै परिवार निकटका एक महानुभाव प्रमुख अतिथिको रूपमा उपस्थित छन् । परिवारकी एक सदस्य कमला उद्घोषकका रूपमा अघि बढ्छिन् ।)

कमला– (जम्ला हात गर्दै) नमस्कार ! म यस चौधरी परिवारकी एक सदस्य कमला आजको साप्ताहिक पारिवारिक सभाको उद्घोषण गर्ने अनुमति चाहन्छु । (सबैले ताली बजाएर स्वागत गर्दछन् ।)

१२ वर्ष र सात वर्षका दाइ बहिनी स्कुल नजिकै पुगेको । अगाडि स्कुलको भवन र कम्पाउन्डको दृशय । दाजु बहिनीलाई पछाडिबाट देखाउने । अन्य विद्यार्थी पनिअगाडि पछाडि देखाउन सकिन्छ ।

नेता : ए, लखनवा कति पथ्थर मारिस् रे ?
बालक : सय मारिहालें मालिक ।
नेता : सिसाविसा भी तोडिहालिस् कि ? आर भन् त । पथ्थर गाडीमै लाग्यो कि लागेन रे ?
बालक : गाडीमै लाग्यो । सिसा भी तोडे मालिक ।
नेता : सबै गाडीमा मारिस् कि ?
बालक : एउटा गाडीमा ता हामरै बिरादरको मान्छी थियो । तेसमा मारिन मालिक ।
नेता : बुद्धिमान छ मेरो लखनवा सानै उमेरमा पनि यति जान्नी भइसक्यो बादमा नेता नै भइलिन्छ।
बालक : अब रातमा पनि चल्ती गाडीमा पथ्थर मारुँ कि मालिक ? नदीसे पथ्थर जमा करेछु न ।
नेता : रातिमे भी किन मार्छस् रे ?
बालक : माईको दबाइ र बापुजीको दारुको लागि पैसा चाहियो नि मालिक ।

दृश्य १
(एउटा भव्य कोठा, सजावटका विभिन्न सामग्रीहरू, बीचमा भव्य किसिमको बेड अनि त्यसको दायाँ बायाँ कम्प्युटर र पढ्ने टेवल राखिएको छ । टेवलमा फूलदानी अनि केही पाठ्यपुस्तक र केही हिन्दी अङ्ग्रेजी चलचित्रका रङ्गीन पत्रिकाहरू प्रस्टै देखिएका छन् । पढ्न बसेको दीपक कहिले काहीँ मात्र पाठ्यपुस्तक हेरेजस्तो गर्छ । बढी ऊ रङ्गीन पत्रिकामा नै रमाइरहेको हुन्छ ।)
दीपक : (अँध्यारो मुख लगाउँदै पाठ्यपुस्तक समाएर) बाबा मम्मीको लागि यो पढ्नु पर्ने.... पढ्न मन लागे त हो नि .... (नाक खुम्च्याउँदै) मनै नलागेपछि पढेको कुरा कसरी दिमागमा जाओस्.... ।

(सहरको एक कुनामा एउटा चिटिक्क परेको पक्की घर छ । सुन्दर बस्तीका छेउको यो घरलाई आफ्नो आँखामा नसजाई जाने बटुवाहरू कमै हुन्छन् । यस घरका प्रत्येक कोठाहरू महङ्गा सजावटका सामानहरूले सजाइएको छ । कोठामा टेलिभिजन, दराज, ओच्छ्यान, किताब ¥याक, सोफा, कम्प्युटरजस्ता सामानहरू ठिकठिक ठाउँमा राखिएको छ । भित्तामा फुटबल, व्याडमिन्टन खेलाडीहरूका पोस्टर टाँसिएका छन् । गितार, व्याडमिन्टन ¥याकेट पनि झुण्ड्याइएको छ । साँझको समय भएकाले बत्ती बलिरहेको छ । यही कोठामा एकातिर राखेको कुर्सीमा बसेर टेबलमा हात अड्याएर नरेश किताब पढिरहेको छ ।)

पात्रहरू
छात्रहरू : नवीन, नरेश र निमेष
छात्राहरू : आयुषी, आभा र प्रिन्सिपल

सबिन - (बुबालाई देख्नेबित्तिकै) बुबा...आज पनि कार ल्याउनु भएन ?

बुबा - यी ल्याएको छु त, हेर त (खेलाउने कार दिँदै) ।

सबिन - (रिसाएर खेलौना कार भूइँमा फाल्दै) चाहिँदैन यस्तो खेलाउने कार । अँ मलाई त बाटोमा कुदाउने ठूलो कार नै चाहिन्छ ।

बुबा - भन्नेबित्तिकै कसरी किन्नु कार ?

पात्रहरू ः- (१) रमेश- (संस्थापक), (२) कृष्णप्रसाद- (प्रधानाध्यापक) र (३) श्यामदास, गेहेन्द्रभूषण, शारदारमण, तेजप्रकाश, रामबाबु, अशेष, सरुभक्त, ध्रुव, शारदा, बिमल, छायाँदत्त, कृष्ण र सौरभकिरण (क्रमशः नर्सरी, एल.के.जी., यू.के.जी., एक, दुई, तीन, चार, पाँच, छ, सात, आठ, नौ र दस कक्षाका विद्यार्थीहरू ।)

(पूर्वपश्चिम फर्किएको चार तले स्कूल छ । कक्षाकोठामा शिक्षक र विद्यार्थीको सामान्य कल्याङ्मल्याङ् आवाज आउँछ । दुई घण्टी लागेको आवाज सुनिन्छ ।

पात्रहरू ः- करिव १३, १४ वर्षका बालबालिकाहरू -(१) मीरा, (२) शीला, (३) नीरा, (४) धीरज र (५) करिब ४० वर्षीय पागलजस्ती लाग्ने हीरा नाम गरेकी महिला

(राजदेवी मन्दिर अगाडिको बरपीपलको छहारीमा चार जना बालबालिकाहरू हीरासँग बसेका छन् । सबैजना हँसिलो चेहरामा छन् । बालबालिकाहरू हीरालाई टुक्के दिदी भन्छन् किनभने उनी बोली नै पिच्छे टुक्काको प्रयोग गर्न माहिर छिन् ।)

पात्रहरू ः-(१) शारदा (अधवैँसे विवाहित मेहनती नारी), (२) बब्लु (रक्स्याहा र अर्धसिल्ली भनेर चिनिने अधबैँसे शारदाको पति), (३) मोनिका (३ वर्षकी बालिका), (४) मदन (मेहनती ११ वर्षको बालक) (५) धुथर (५५ वर्ष नाघेको साहू) (६) नेपथ्यमा अरू मानिसहरू ।

(काँधमा घन र हातमा छिनु बोकेर कतै जान उभिएको मदन देखापर्छ । शारदा सुसेधन्दामा व्यस्त छिन् । मोनिका मस्त निधाइरहेकी छे । बब्लु भने ओल्टेकोल्टे फेर्दै ओछ्यानमै लडिरहेको छ ।)

पात्रहरू ः-(१) उमेश (८ वर्षको बालक), (२) धनप्रसाद (८० वर्षका वृद्ध), (३) सन्तोष (३७ वर्षीय प्रधानाध्यापक)

(घरको दलानमा नाति उमेश र हजुरबुवा धनप्रसाद बसेका छन् । धनप्रसाद केही सकसमा परेका देखिन्छन् ।)

उमेश ः- (धनप्रसादको मुख हेर्दै) हजुरबुवा यत्ति ठूलो संसार कसरी सानो भयो ?

धनप्रसाद ः- (झस्कँदै र मनमनै) अब नातिले सताउने पर्यो, कसले यसलाई के भन्दियो कुन्नि, मैले पुष्टि नगरी हुन्न, फेरि चित्त बुझ्दो उत्तर नपाएसम्म छाड्दै छाड्दैन ।

पात्रहरू ः- १३, १४ वर्षका अहिल्या, द्रोपदी, कुन्ती, तारा र मन्दोदरी नाम गरेका बालिकाहरू र नेपथ्यबाट मोवाइलको तर्फबाट बोल्ने अर्को एक पुरूष पात्र ।

(खेल मैदानको छेउमा विशाल रूखमुनि पाँच जना बालिका बसेर कुराकानी गरिरहेका छन् । त्यहीँ नजिक एउटा मोवाइल पनि छ ।)

अहिल्या ः (खुशी हुँदै) आज कस्तो संयोग जुरेको । अहिले यहाँ हामी पञ्चकन्या मात्र छौँ ।

पात्रहरू : (१) अशोक, (२) राधा, (३) ज्ञानिता, (४) मनोज र (५) हरिश

(मञ्च दुई भागमा विभक्त छ । एक भागमा केही रूख र बुट्टाबुट्टी छन्, मौरीको घार छ । चराहरू स्वतन्त्ररूपले रूखका हाँगामा रमाइरहेका छन् । छत्तीस वर्ष उमेर भएको अशोक हातमा गुलेली र काँधमा झोला भिरेर चरा मार्ने ध्याउन्नमा यताउति गरिरहेको देखिन्छ । मञ्चको अर्को भागमा राधा, ज्ञानिता, मनोज र हरिश नाम गरेका दशबाह्र बर्षका चार जना केटाकेटीहरू खेलिरहेका देखिन्छन् । केही बेरमै उनीहरू कोलाहल गर्दै लुकामारी खेल्न थाल्छन् । त्यत्तिकैमा अशोक रिसले मुर्मुरिँदै आउँछ र उनीहरूलाई हकार्न थाल्छ ।)

पात्रहरू :-(१) दीक्षा, (२) रितेश, (३) सितेश (क्रमशः ११, १२ र १३ वर्षका धनी परिवारका बालबालिका हुन् । यिनीहरूमध्ये सितेश र दीक्षा दाजुबहिनी हुन् ।) (४) रोजिना र (५) कमलेश (क्रमशः १० र १२ वर्षका गरिव परिवारका बालबालिका हुन् । उनीहरू दाजुबहिनी हुन् । रोजिना जन्मजात अपाङ्ग भएकीले बैशाखी टेकेर हिँड्छिन् ।)

(राजदेवी चौकमा रहेको चटपटे ठेला नजिक चटपटे खाइरहेका तीन जना बालबालिकाहरू देखिन्छन् । बेलाबेलामा स्कूल पढेर घरतिर लागिरहेका अरू विद्यार्थीहरू पनि देखिन्छन् ।)