स्वदेशभित्र लाख छन् यहाँ वनौषधीहरु
स्वदेशमै अनेक छन् यहाँ महौषधीहरु
पलाँस छन् गुराँस छन् र आँप चाँप आरु छन्
इलामको उचाइमा प्रसिद्ध देवदारु छन् ।।१।।

यहाँ छ शुद्ध जिन्दगी भनेर यो जनाउँछु
निवास शान्तिको कुटी यतै कतै बनाउँछु
अजस्र सिर्जनाहरु बगाउँदै बगाउँदै
दशैं तिहारको खुसी यतै कतै मनाउँछु ।।२।।

फलेर पाक्तछन् यहाँ रसालु सुन्तलाहरु
चियाबगान भित्र छन् प्रिया शकुन्तलाहरु
अगम्य ध्यान योगमा पलेंटी नै कसे सरी
उचाइ नाप्तछन् यहाँ बसेर श्रृङ्खलाहरु ।।३।।

वसन्त राग गाउँदै यतै घुसेर व्यस्त छन्
कुहू गरेर कोइली निबीड भित्र मस्त छन्
सुधा लिएर किन्नरी झरी यतै धरातिर

पितामा पनि केही हुन्छ
कसैको तुलना हुन्न आमाको ममतासँग
आमाको ममता जस्तै स्नेह हुन्छ पितासँग ।।

पिताको भूमिका केही नकार्ने जब देख्छु म
पिताको योग्यतामाथि सोचेर केही लेख्छु म ।।

आमाको भूमिका हुन्न भन्ने यो हैन आशय
उनको भूमिकामाथि हुँदैन धेर संशय ।।

परेली पिरले भिज्छन् आमाका तर बाबुमा
छाती भित्रै लुकाएर राख्तछन् पिर काबुमा ।।

आमाको योग्यतामाथि किञ्चत् शङ्का म गर्दिनँ
बाबुको योग्यता बेग्लै छ भन्न पछि पर्दिनँ ।।

आमाका दशधाराले हामी हुन्छौं हराभरा
छातातुल्य पिता हुन्छन् आमा हुन्छिन् वसुन्धरा ।।

पिताले थाप्तछन् थाप्लो भाग्छन् दुर्लङ्घ्य आपदा

कविताः

प्रभो माफ पाऊँ भयो भूल मेरो
थियो एक मेरै पुरानो कटेरो
गुमाएँ सबै झूटको खेल खेली
कहाँ भोज राजा कहाँ गङ्गु तेली ।।

जहाँ जे छ मेरो त्यहाँ रम्नु पर्थ्यो
नपाकी नझारी कहाँ आँप झर्थ्यो
थियो एक झुप्रो र चाहें हबेली
कहाँ भोज राजा कहाँ गङ्गु तेली ।।

भयो बोध ऐले ममा भाव छैनन्
विना भावका सिर्जना नै हुँदैनन्
कहाँ तेल होस् बालुवा मात्र पेली
कहाँ भोज राजा कहाँ गङ्गु तेली ।।

म पो योग्य त्यो के म झैं हुन्छ भन्थें
नयाँ सिर्जना तुच्छ मात्रै म ठान्थें
कता सक्नु यो हातले सूर्य छेली
कहाँ भोज राजा कहाँ गङ्गु तेली ।।

बडो स्वार्थको जालमा जेलिएँछु

कतार बस्थें दुबै बस्थें नेपाल बस्न सकिएन
बन्दुक बोकी भाइ मार्न जङ्गल पस्न सकिएन ।।

खानै पर्यो लाउनै पर्यो परिवार पाल्नै पर्यो
छाती माथि यसै तिखो छुरा धस्न सकिएन ।।

रात दिन घरबार धान्न धौ धौ हुँदा पनि
कसैलाई सामन्तीले जस्तो डस्न सकिएन ।।

बेइमानीको कौडो पनि खाइएन जिन्दगीमा
इमान्दारी बेची बेची तल खस्न सकिएन ।।

के गर्नु र व्यवहार चलाउनै पर्दो रैछ
थाप्ला भरि सेतो विभुत घस्न सकिएन ।।

भयो जिन्दगानी नदीको किनारा
किनारानिरैको भएँ सर्वहारा
तिमी हौ प्रभो एक यस्तो सहारा
तिमी धाम मेरा तिमी राम मेरा ।।

तिमी देवका देव हौ हे महेश
तिमीदेखि अर्काे यहाँ के छ शेष
कता छौ तिमी आज रित्तै छ डेरा
तिमी विष्णु मेरा तिमी श्याम मेरा ।।

पुकारा गरेको छु मैले सुनेनौ
सुनेकै भए फेरि केही गुनेनौ
परेछौ कि भन्ने भएको छ घेरा
तिमी चन्द्र मेरा तिमी घाम मेरा ।।

न त्यो प्रेम बाँड्यौ न सद्भाव बाँड्यौ
न त्यो दिव्य मुस्कान नै थोर बाँड्यौ
नबाँडे पनि हौ तिमी नाम मेरा
तिमी राम मेरा परंधाम मेरा ।।

नदेखेर के भो जतै छौ ततै छौ
नियाले यतै छौ नियाले उतै छौ
तिमी यत्न मेरा र आराम मेरा

भयो जिन्दगानी नदीको किनारा
किनारानिरैको भएँ सर्वहारा
तिमी हौ प्रभो एक यस्तो सहारा
तिमी धाम मेरा तिमी राम मेरा ।।

तिमी देवका देव हौ हे महेश
तिमीदेखि अर्काे यहाँ के छ शेष
कता छौ तिमी आज रित्तै छ डेरा
तिमी विष्णु मेरा तिमी श्याम मेरा ।।

पुकारा गरेको छु मैले सुनेनौ
सुनेकै भए फेरि केही गुनेनौ
परेछौ कि भन्ने भएको छ घेरा
तिमी चन्द्र मेरा तिमी घाम मेरा ।।

न त्यो प्रेम बाँड्यौ न सद्भाव बाँड्यौ
न त्यो दिव्य मुस्कान नै थोर बाँड्यौ
नबाँडे पनि हौ तिमी नाम मेरा
तिमी राम मेरा परंधाम मेरा ।।

नदेखेर के भो जतै छौ ततै छौ
नियाले यतै छौ नियाले उतै छौ
तिमी यत्न मेरा र आराम मेरा

मेरा प्रेरणाका स्रोत जुँगेबा, मेरा हास्य कथा र हास्य निबन्धका स्रोत जुँगेबा अनि मेरो पहाडको घरका छिमेकी जुँगेबा । यसपालि अमेरिका पुगेर फर्किएपछि उनका ताउमाउर बढेर उनी छोइनसक्ना भएका छन् । केही वर्ष पहिले काठमाडौं गएर फर्किंदा समेत उनको नाक एक बित्ता लामो भएको थियो । उतिबेला काठमाडौंबाट फर्किंदा काठमाडांै यस्तो र काठमाडौं उस्तो भनेर गाउँ भरी डिङ हाँकेका थिए भने अहिले उनी अमेरिका गई ५ महिना उतै बसेर फर्किएपछिको ता के कुरा गर्ने र ? स्वर्गैमा पुगेको र स्वर्गै देखेको बयान गर्न पनि पछि परेका छैनन् । बाको ताउरमाउर भनिनसक्नुको भएको छ ।

देशभक्तिः
—होम सुवेदी

हामी देश विकासको चरणमा सारै पछौटे भयौं
अर्काको घरमा गएर उसका मात्रै भरौटे भयौं
हाम्रा पूर्वजका बनेर नमुना यो देशमै बढ्नु छ
टेक्तै पौरख पाइला सगरको माथा छिटै चढ्नु छ ।।१।।

गैंती झम्पल हात हात सबले बोकेर आई जुटौं
हामी देश र देशभक्तजनको सम्मानमा लौ उठौं
यौटा साँघु बनाई उच्च युगको यात्रा छिटै गर्नु छ
बाँझै छन् सब खेत खेत गहिरो जोतेर क्यै छर्नु छ ।।२।।

मैले अम्मरसिंहका पदहरू पछ्याउनै पाइनँ
जानाजान हुँदै गए त्रुटिहरू सच्याउनै पाइनँ
चाहन्थें अझ उच्च नागरिकका उत्कृष्टताका दिन
मैले आत्मीय भाव यो मुलुकमा बिच्छ्याउनै पाइनँ ।।३।।

म पञ्चचामरा बनूँ कि स्रग्धरा बनूँ यहाँ
कि मालिनी र स्रग्विणी कि चञ्चला बनूँ यहाँ
सकिन्न बन्न मेनका सकिन्न बन्न वाणिनी
सकिन्न बग्न छन्दमा भई कुनै पयश्विनी ।।

प्रभावती र मञ्जुला प्रभात नील मालिनी
शशीकला र मेनका कि मञ्जिरा प्रहर्षिणी
यता नरेन्द्र हारिणी छ स्रग्धरा उतातिर
म छन्दका तरङ्गमा डुलूँ कता कतातिर ।।

म धाक लाउँदै थिएँ स्वयं भएँ अचम्भित
छिटो कतै छ छन्द यो कतै छ यो विलम्बित
यहाँ छ स्वर्गको मजा भयो भने परिष्कृत
कतै छ स्वाद स्याउको कतै छ स्वाद अमृत ।।

यता म लेख्न के बसेें उता परें म द्वन्द्वमा
चलीरहन्छ छन्दकै सुवास छन्दछन्दमा
सबै वरिष्ठ पोख्त छन् सबै दुरुस्त लेख्तछन्

यहाँ होम एक्लो परेको पर्यै छ
प्रतीक्षा कसैको गरेको गर्यै छ ।।

कुरी पर्खिदाँ साँझ नै पर्न लाग्यो
हियामा डढेलो सरेको सर्यै छ ।।

हे ईश तिम्रो रचना अपार
देखी उठ्यो एक नयाँ विचार
यो प्रश्न गर्दैछु म बार बार
मैमाथि मात्रै किन भो प्रहार ?

के सिद्धिको थोर उपाय छैन
जे गर्छु त्यो पूर्ण कतै हुँदैन
जानी नजानी हुन गो बिगार
मैमाथि मात्रै किन भो प्रहार ?

जानेर कैल्यै पनि जानिएन
राम्रो नराम्रो पनि छानिएन
संसार तिम्रो रचना अपार
मैमाथि मात्रै किन भो प्रहार ?

छोडेर अन्यत्र कता म जाऊँ
अर्को कुनै लक्ष्य कता म पाऊँ
बिग्रेछ संसार सबै सपार
यो ठाउँमा नै किन हो प्रहार ?

माया र सद्भाव कि निख्रिएछन्
मान्छे सबै खै किन बिग्रिएछन्
के तर्न सक्थें म त यो जँघार
मैमाथि मात्रै किन भो प्रहार ?

म भूमिकै भलो हुने नवीन गीत गाउँछु
म देशका हिमालमा गएर प्रीत लाउँछु
समस्त विश्वबन्धुका कथा व्यथा सुसाउँदै
अशेष श्वेदविन्दु यै धरातिरै चुहाउँछु ! ।।३!।।

के हो याम हुँदैन ख्याल जहिल्यै धर्ती जलेको जल्यै
मात्रै लाग्दछ नित्य घाम छ यहाँ हामी गलेको गल्यै
हुन्छौं तापनि बाध्य भै स्वजनमा गर्छौं छलेको छल्यै
ठान्दा हुन् वटवृक्ष एक छ त्यहाँ पैसा फलेका फल्यै ।।

हो स्वर्गीय धरा तथा प्रकृतिको नेपाल हो आँगन
जस्मा वैभव लाख छन् तर सधैं हामी हुने निर्धन
निष्ठापूर्वक देश हाँक्न चतुरो यो देशमा को छ र
अर्काले गरिदिन्छ भन्नु छ सधैं बाँधेर बस्छौं कर ।।

कैले दक्षिणबाट सुन्दछु यहाँ सीमा मिचेको कुरा
कैले उत्तरतर्फका मुलुकले नाघ्छन् अरे टाकुरा
मेरो देश भएछ आज किन हो सन्तापले जर्जर
भन्नै पर्छ कि देश आज हुन गो लाछीहरुको घर ।।

कता झर्छ भन्दै न लागें पछाडि
मठाधीशकाे फेरलाई नछाडी
सफा गर्न छाडें परेकाे छ चाेट
मठाधीशकी पत्नीको पै६ीकोट ।।
(नि) काे पेटी (टि) कोट ।

न छाेराे परें वा परें वा न ज्वाइँ
नपर्दा कहाँ खेल्न पाइन्छ दाइँ
न हड्तालमा बाेक्न झन्डा गएँ म
कहाँ गर्न पाऊँ म सित्यैं रजाइँ ।।

न पार्टीहरू भित्र भर्ना भएँ म
न ‌ओछ्यानमा नै उपर्ना भएँ म
कसैकाे गरें क्यै न मैले बिझाइँ
कहाँ गर्न पाऊँ म सित्यैं रजाइँ ।।

नराखी नराखी कहाँ हुन्छ माग
नमागी नमागी कहाँ लाग्छ भाग
त्यसै प्राप्त के हुन्छ याे राइँदाइँ
कहाँ गर्न पाइन्छ सित्यैं रजाइँ ।।

यसैले पछाैटे परेकाे छु आज
छ बाेधाे भएकाे र साेझाे दिमाग

त्यसदेखि उताको कुरा भन्न सक्तिनँ ल
"के भो र यसरी निन्याउरो हुनु भाको ?" पत्नीले निकै पटक सोधिसकिन् खेमजीलाई । तर उनी घर फर्किएर आएपछि यत्तिकै घोरिएका छन् । बोलेका छैनन् । फेरि पनि उनले खेरिन्- "हन के भो ! किन नबोल्नु भाको ? भन्नू कुरा के हो । केही भयो कि चूप लागेर बस्ने बानी छ…..!"
निकै खेरखारपछि खेमजीका मनका कुरा बिस्तारै प्रकट भए-
"कस्तो साइतमा हिंडिएछ । अहिलेसम्म सम्झनासाथ रौं ठाडा भइरकेका छन् !"
"कुरा के हो भन्नु न त !"