चौथोपटक कोरोनाले गाल्दा कृषमायाको मनोभाव यसरी दौडिरहेको थियो, “यो सय वर्षरुपी छोटो जिन्दगीमा ‘मैले मात्र नै किन यत्ति सारो कष्ट झेल्नजुपर्ने ?’भन्ने पीडा एकातिर हुादोरहेछ भने अर्कोतिर त्योभन्दा पनि कष्ट झेलिरहेर पनि हाासीहाँसी पीडा पचाएर बााच्नेहरुको उमङ्ग देख्दा एउटा उर्जा पलाउँदो रहेछ । त्यही उर्जाको सिन्को पनि डुब्न लागेको जिन्दगीको डुङ्गा बनिदिँदो रहेछ र सफलतातिर पार लगाउँदा रहेछन् अनि दुःख झेल्ने शक्ति पलाउँदो रहेछ । तर जस्तै भए पनि यी उर्जा दिने अनि हाँसीहाँसी कष्ट झेल्ने महानुभावहरु मेरा नजरमा शहीद नै हुन् । मेरो उहाँहरुप्रति उच्च सम्मान छ । उहाँहरुका लागि राज्यले सके राज्यले अनि हामील

ब्रह्माण्ड धेरै ठुलो छ । ब्रह्माण्डभित्र धेरै रहस्यमय कुराहरू लुकेका छन् । ब्रह्माण्ड आफैं एक रहस्य हो ।.यसको अन्त छैन । यो अनन्त छ । ब्रह्माण्डभित्र अनन्त आकाशगंगा अनन्त ग्रहहरू र असीमित ताराहरू छन् तर हामी केवल एउटा ग्रहको बारेमा जान्छौं, जसमा जीवन छ । हो यो पृथ्वी हो । तर अन्य ग्रहहरू पनि छन् जुनमा जीवन हुनसक्छ ।

यो ३०औँं शताब्दी हो । यहाँको प्रविधि एकदम उन्नत छ । यस युगमा व्यक्तिले हातले काम गर्नुपर्दैन । सबै कामहरू तिनीहरूका सहायक रोबोटहरूद्वारा गरिन्छ ।

सानोबेला बीउहरु थुपारी खेल्थेँ । यो यसको बीउ, यो यसको बीउ । अनि “यो बीउ रोपेमा यसकै हजारौँ बीउ हुने लटरम्म फल लाग्ने रुख उम्रन्छ” भन्ने उत्सुकता ! मैले सानोमा यसरी थुप्रै बीउहरु रोपेँ, “सानोसानो दिमाग हराम” भनेजस्तो कुनैपनि कुनैपनि बीउ सप्रेन । बीउले रुखको रुप लिन सकेन । पुर्वव्यावसायिक शिक्षाले सिकाएको व्याडमा पनि हुर्केन । एउटा बीउमा पलाउ पलायो । मेरो खुशीको सीमा रहेन । म प्रत्येक दिनजस्तो करेसा बारीमा त्यो पलाउ पलाएको हेर्न गइरहन्थेँ मानौँ धेरै ठुलो अनुसन्धान सफल भएजस्तो ।

२०४६ सालको बहुदल घोषणापछि राजनीतिक पार्टीहरूको राजकाज सुरु भयो । प्रायः राजनीतिज्ञहरू आफ्नो सङ्घर्षको बदलामा राजसी सुखभोगमा लिप्त भए । सायद भागबन्डा नमिलेको हुनसक्छ, तर केही राजनीतिज्ञहरूले आफ्नो लक्ष्य देश बनाउनु र जनताको जीवन स्तर उकास्नु हो भनेर बाउँटिए । तिनले दुर्गममा पसेर माओवादको नाममा सशस्त्र सङ्घर्ष सुरु गरे । यो आन्दोलन सरकार र माओवादीबीच पूरै दश वर्ष चल्यो । यस आन्दोलनमा सबैभन्दा बढी सर्वसाधारण पेलानमा परे । धेरैको ज्यान गयो ।

विश्व मानव जगत् कोरोनाको आगोमा पिल्सिइरहेको थियो । बुद्धको देशमा पनि युद्धको ऐलान दिँदै कोरोना भाइरस कोभीड १९ले उग्र रूप लिँदै थियो । सारा प्रकृति उही र उस्तै गतिमा चलिरहेको थियो । मात्र मान्छे घररूपी सुन्दर जेलमा बन्द थियो । सडकमा चहलपहल मन्द थियो । लकडाउनको शून्यता चारैतिर नाचिरहेकै थियो । ठिक त्यही समयमा कुसुमपुरीको भीमसेन टोलमा एउटा घरको अर्ध खुला सटरभित्र एक जोडी गौँथली भित्रिन्छ ।

ठुलाहरू भन्दै थिए -"सिंहदरबार गाउँ गाउँमा पुर्‍याउछौँ ।"

नभन्दै मौका मिल्नासाथ ठुलाले द्रुतगतिमा गाउँ गाउँमा सिंहदरबार लगे ।

कुनै पनि काम समयमा पूरा नभइरहेकोमा यो काम चाहिं समय अगावै सम्पन्न भएकोमा ठुलाले प्रशंसा ब्यौछार गराए ।

गर्मीमास । दिनभर जंगलमा आरा काटेर साँझपख लखतरान भएर घर आइपुग्दा आफ्नी स्वास्नीलाई घरमा नदेखेपछि हर्कमान रिसले भाउन्न हुन्छ । घरको चप्पा चप्पा छान मार्दा पनि केही खानेकुरो हात नलागेपछि स्वास्नीले बजार लगेर बेच्न ठिक्क पारेका खोयाबिर्के रक्सीका बोतलहरुमध्येका तीन बोतल रक्सी थकाई र भोकप्यासले रन्थनिएको हर्कमानले एकै सासमा तुर्याउँछ । फलस्वरुप नशाले उसलाई अनियन्त्रित बनाउँछ ।

हिसाब हिसाब हिसाब, हिसाबमै उसको जीवन वित्यो । कत्ति एनजियोहरु, कति होटलहरु, कति विद्यालयहरु, कत्ति व्यावसायिक सँस्थाहरु ! कति के ? कत्ति के ? आदिआदि । यी सबैको नालीवेली छामछुम गर्दैै हिसाव फाइनल गथ्र्यो उसले । सबैको हिसाब समाधान गरेर उसले जमिनबाट आकाशमा पु¥यायो । आफु भने सधैँ जमिनमै रहिरह्यो । जब कसैले फाइनल गर्न सकेन भनी उसकहाँ हिसाब ल्याउँथ्यो, उसले घोत्लिएर, एकटक लगाएर आफ्नो ज्यानप्राण लगाएर गिदीको क्षमताले जब उसले समाधान गथ्र्यो, उसलाई ठुलै युद्ध जितेसरि हुन्थ्यो । त्यो नै उसको सबैभन्दा खुसीको मनोरम क्षण हुन्थ्यो । भन्थ्यो “ल हेर ! कसैल गर्न नसकेको मैले समाधान गरिदिएँ ।”

"अँ म त भगुसँगै बिहे गर्ने हो साह्रै मन" पर्‍यो भन्दै झन् गफ गर्न मच्चिइन् उनी (मेरो नाम भगवान भए पनि मामाघरमा सबैले भगु भन्नुहुन्थ्यो)। मलाई भने यत्री ठूली केटीले म जस्तो सानो केटासँग किन बिहे गर्छु भनेकी होली भनेर मनमनै चिन्ता पर्न थालेको थियो। उसको उमेर त्यस्तै सोह्र सत्र थियो होला म भने ११/१२ को त्यै पनि अलिक होचै थिएँ। उसले माया गरेर दिएका पाकेका बेलौती पनि मलाई फकाउन दिएजस्तो लाग्न थाल्यो। मलाई त साँचै उसले मसँग नै बिहे नगरी नछाड्ने भइ भने कसरी उसलाई दुलही बनाउने होला,दुलही भएपछि के गर्नु पर्ने हो भन्ने पनि थाहा नभएको त्यो उमेरमा एक्कासी आइलागेको यो टेन्सनले म भित्रभित्रै उकु

सोभ्नियोन विद्यालय तथा विश्वविद्यालयमा मेधावी थियो । ऊसँग सङ्गत गर्न मात्र पाउँदा पनि केटीहरु आफुलाई अहोभाग्य सम्झिन्थे । शिक्षकले सोधेका कठिनभन्दा कठिन प्रश्नहरु उसले सहजै उत्तर दिन्थ्यो । यसले गर्दा उसको विलक्षण प्रतिभा देखी शिक्षणसँस्थाले उसप्रति गर्व गथ्र्यो ।

यही कुरा विद्यालय तथा विश्वविद्यालयका दोस्रो भएकाहरु तथा अन्य विद्यार्थीहरुलाई जलन हुन्थ्यो ।

सारै दुःख भो पतिको निधनपछि हरिमायालाई । भएकी एक भर्खर आठ पुगरे नौमा हिँड्दै छे । छोरी सानै भएकोले हुर्काउन पढाउन अझ समस्या । तै सानोसानो घर भने थियो । यसैले डेराभाडा परेन । सानो नाङ्ले व्यापार थालिन् र एक दुई रुपियाँ कमाइ गरेर खाइनखाई जीवन धान्न थालिन् ।

हरिमायाले चिनेको मान्छे भएकोले एक दूध डेरीका मान्छेले घरबाटै दूध बेच्ने बन्दोबस्त गरिदिए । अलिक केही राम्रो हुन ता खोज्यो तर प्रतिश्पर्धा हुन सकेन सिधै पारिपट्टि अर्की साहूनीले उही व्यापार थालिन् ।

आज ऊ रन्थनिरह्यो । उसलाई धेरै चोट पर्यो, मान्छेहरुको ! अझ यथेष्ट धन भएका आफन्त भनाउँदाहरुको निम्छरो व्यवहारले उसको मन अपाङ्ग भयो । उसले सबैलाई सघाउने हिक्मत त जगाएको थियो तर ऊसँग धन थिएन भने धन भएकाहरु ऊभन्दा उल्टो !

ऊ एकाएक मनमनै कड्कियो “परवल सेतो भइकन खुर्कने, चामलको चाम्रे मात्रै बनाउने अरु केही तिउन नबनाउने । बैङ्कमा जम्मा गरेको भौचर गायब भो भन्दा आजै घर जान्छु भनी सोधी, मैले पनि आनाकानी नगरी हुन्छ भन्दिएँ । उता मलाई पैसा तिर्न आउनेहरु विच्किए किनकी मैले त्यो भौचर अफिसमा बुझाउन सकिन ।” यसरी उसलाई घरायसी सहयोग गर्न आएकी सालीबाट पीडा भयो ।

खुईया SSSs आइया आमै ... तीन भुवन चौध लोक सबै देखिसके .....रातको आधा प्रहर देखि पिटिक्कै आखामा निन्द्रा छैन । तर यो दुखाइ नया र नौलो भन्ने चै पटक्कै हैन । मेरा जिजुहरु ले नि भोग्नु भयो अरे हजुरबुबा ले बुवाले अनि मैले पनि भोग्दै छु सायद आफ्नो दुख अरुको दुख भन्दा हजारौ गुणा ठूलो लाग्दो हो र त म एउटा खुट्टा काटिएको केशरकान्त कट्वालको अगाडि आफ्नो दात दुखाइलाइ बढावा दिदै छु ।

मन्दिरमा भक्तालुजनको घुइँचो !
पूजापाठ, स्वस्तिशान्ति, भाकल, भोजभतेर र तीर्थव्रतमा धन खर्च !!
प्रश्न - यो सब केका लागि गर्दै हुनुहुन्छ ?
उत्तर- पुण्यप्राप्ति, मन शान्ति !!!
उनीहरूको भित्री चाह थाहा पाएको मूर्तिको मुस्कुराहट ।

आठ दश बर्षको उमेर सम्म पनि चप्पल मात्रै लगाउन्थ्यौ जुत्ता थिएन । त्यहि चप्पल पनि कतै जाँदा बिर्सेर आइन्थ्यो र फेरी पछि खोज्न जाँदा पाइन्नथ्यो। कत्ति चोटी रुख बाट ओर्लेर चप्पल लगाउन भुलेरै हराएको हुन्थ्य्यो र यता घरमा बुबाको गालि र पिटाइ त छँदै थियो त्यसमाथि जत्ति राति भएपनि त्यो खोज्न जानु पर्थ्यो जब कि रात परेपछि एक्लै गोठ या मन्दिर सम्म जान पनि डराउथ्यौँ । एक चोटी शायद यस्तै सात आठ वर्षको उमेर थियो कि कुन्नि अङ्कल को घर छेउ एउटा घोए आँप को ठुलो रुख थियो र लटरम्म पाकेको समय भएकोले हामी जगनाथ दाइ र मैले झटारोले हान्दै झारेर राम्रा राम्रा आँप जम्मा पार्दै थियौं । त्यत्तिकै मा अण्टि पनि आउनुभो र