विराटनगर शहर पूर्व रहेको भव्य मन्दिरको शिर उच्च छ । पूजाका लागि आउँने आउँदा छन्, जाने जाँदा छन् । आ–आफ्नो श्रद्धा प्रकट गरी पुण्य आर्जन गरेको अनुभूत गर्दा छन् । मन्दिरको छहारीमा त्यसको पूजारी भने हात मल्दै छन् ।

“पुजारीजी ! हामीलाई दलित भगवान्ले हैन, मान्छेले बनाएको हो । हामीलाई विवाह गर्न दिनुस् । सहयोग गर्नुस् । हाम्रो पवित्र सम्बन्धलाई गाढा बन्न दिनुस् । परमात्माले हजुरको कल्याण गर्छन् ।” राजेश हात जोडेको जोड्यै विन्ती बिसाउँछ ।

प्रिय राजेश !

तिमीले लगाइदिएको कल्याणपुरे माटाको सिन्दुरले म सौभाग्यवती भएँ । त्यस भावनात्मक बन्धनले मलाई अर्को सौभाग्य दिलायो । मैले आफूभन्दा उमेरमा जेठो छोरो पाएँ । अहिले तिम्रो प्रिय साथी प्रकाश मेरो छोरो बनेको छ । हरतरहले मेरो हेरचाह गरिरहेको छ । म त त्यसकै ऋणले थिचिने भइयो भन्दै अत्तालिँदै छु ।

रातको बाह्र नाघेको सङ्केत घण्टीको आवाजले दिन्छ । मोटरबाइक तीव्र वेगमा अघि बढ्दै छ । सप्तकोशी आफ्नो अथाह विशेषताले युक्त भएर हिँड्दै छिन् । बाइकका दुई प्राणीलाई पनि शितलता अनुभूत गराउँदै छिन् ।

त्यत्तिकैमा कोशी व्यारेजमा तैनाथ सुरक्षाकर्मीको सिठी बज्छ । बाइक रोकिन्छ । सोधपुछ सुरु हुन्छ । प्रकाश अलमलमा पर्छ । मालतीको शिर निहुरिरहन्छ ।

लोकमार्गमै लेपासिएको कल्याणपुर चौकलाई एघार बजे रातको अन्धकारले खर्लप्पै निलेको छ । दुई प्राणी हर्दम पश्चिमतिर हेरिरहेका छन् । मोटर साइकल आयो कि आँखा च्यातेर नियाल्छन् । ठूला गाडी आउँदा भने उत्ति साह्रो हेक्का राख्दैनन् ।

दुई घण्टे प्रतिक्षा मालतीलाई सकस भएछ । उनी भुइँमै थ्याच्च बस्छिन् । राजेश पनि उनैलाई साथ दिन्छ । दुवैले पहिलो पटक एक अर्कालाई स्पर्श गर्छन् । अपूर्व आनन्दानुभूतिले दुवै पग्लन्छन् ।

अड्डाका कर्मचारीहरुको वनभोजका दिन । अफिसका सबैजसो कर्मचारीहरू बनभोजमा गएका । दिउसोभरिको खानपानमा तिनीहरू व्यस्त । कोको केकेमा व्यस्त भए थाहै भएन । धेरै साथीहरू यस्तोमा केकेमा व्यस्त हुन्छन् त्यो सबैलाई थाहा भएकै हुन्छ हलेदो जानेपछि के कोट्याउने ।

दिउसो भरि तिनीहरुमध्ये केहीको धन्दा भनेको तास र दारुतिर गयो । कसले बनाए, खुवाए, खाए, त्यो सब कुरा यो धेरैले केही थाहा पाएनन् । आखिर उनीहरू व्यस्त हुन्छन् त उनीहरुलाई के थाहा होस् ?

च्याँसेलाई यसपालिको दशैँमा पनि मासुभात मजाले खान पाइएला भन्ने आशा छैन । सात वर्ष अघि नै ऊ सातौँ महिनाको हुँदा आमाको मायालाई दैवले चुँडेपछि उसको बाबु सुर्के माइलाले काममा सँगै लान्थ्यो । एक छेउमा एक्लै खेलेर बस्ने कुरामा च्याँसे अभ्यस्त भइसकेको छ ।

सुर्के माइलो आफू डकर्मी भएर पनि के गर्नु ! एउटा भएको सानो झुप्रो समेत भूकम्पमा लडेर लथालिङ्ग भएको छ । अलिअलि कमिएको पैसा त लत्ताकपडा र भाँडाकुँडा किन्दैमा सकियो । गाईबस्तु बस्ने कटेरोमा आफू बस्न थालेपछि कलौरी गाई र अधियाँ पालेको हरिबहादुर साहुको थोरे पाडो पनि खुल्लै छन्, बारीमा ।

लोकमार्गसँग खुरचुहिया टाँसिएको छ । त्यसका वरपर आँपका रूखहरू लहरै ठडिएका छन् । यातायातका साधनहरू आफ्नै धुन र वेगमा ओहोरदोहोर गर्दा छन् ।

आँपका हाँगामा एक जोडी ढुकुर प्रेमालाप गर्दै छन् । मुन्तिर फेदमा राजेश गहभरि आँसु बनाएर सिन्काले माटो खोस्रँदो छ । घरिघरी आफ्नै पुर्पुरो ठोक्दै गर्छ ।

ऊ अफिसको नयाँ कर्मचारी हो । उसले जागिर खाएको २–३ महिना मात्रै भयो । उसलाई सधैं जागिर भनेको “जा गिर” अर्थात “गिर्न जाऊ” सार्थक भएको लागिरहेको थियो ।

जब घाम लाग्छ म तिमीलाई खोजिराको हुन्छ
जब जुन पर्छ म तिमीलाई खोजिराको हुन्छु ।

यो माया प्रेम पनि यस्तै रहेछ - जब साथमा हुन्छौं तब कल झगडा । एउटा सानो कुरालाई पनि ठुलो बनाएर हामी एकअर्कालाई गलीगलैज गर्छौं । जब ढाटा हुन्छौं हामीहरू आफ्नो गल्तीलाई मान्छौ । संन्सारमा माया प्रेम भने यस्तै रहेछ । एउटा परीले मेरो मन मुटु चोरेर लगिन्, अहिले उनकै यादले मलाई तड्पाउदैछ ।

साहित्यकारले भेटे कथा बनाउँथे । मेरो चैँ आफ्नै व्यथा हो । समय २०७४ साल बैशाख १ गते शुक्रबार अर्थात् आजको दिन । बिहानै उठियो । रातिका जूठा भाँडामा जुटियो । उताबाट केटाकेटी घोक्रो सुकुञ्जेल चिच्याउँछन्- "डेडीडेडी आज न्यू यिएर अरे त, खसीको मासु नल्याउने ? अंकलहरुले त ल्याइसके त..... ।"

अर्को कुनाबाट आमा चैँ गर्दनको नशा खपैँचा पर्ने गरी छोराछोरीको शर्तमा चोचो मिलाउँदै सही थाप्छे- "कुन्नि केको बियाँलो हो नि, जुरुक्क उठेर जानू नि.... ।"

सहरमा जोडिएका घर भए भने एक घरकाले अर्काे घरका धेरै कुराहरु नचाहेरै पनि थाहा पाउँछ । यस्तै थियो प्रकाशको घर पनि । उनको घर र छिमेकीको घरका बिच पाँच फुटको दूरी मात्र थियो । कतिपय उताको कुरा यताकाले सुन्दथे अनि यताकाले उताको पनि । यिनै जोडी घरमध्येको एक घर हो प्रकाशको ।

रेडियोले फुक्यो, टेलिभिजनले सुनायो, बतास झै दौडिए खबरहरु, रत्न प्रसादजी एम डि भए । थुप्रै मान्छेहरु बधाई दिनका खातिर रत्नप्रसादको घर र कार्यालयमा नै पुगे । रत्नप्रसादलाई आफ्नो नजिकको हाकिम ठान्नेहरु, संगै दारुपानी तास कौडा गरेका आधारमा नजिक भएको महशुस गर्नेहरु, उसकै मातहतको विभागमा काम गरेका आधारमा नजिक भएको महशुस गर्नेहरु त बधाई भन्न जाने नै भए, त्यसदेखि बाहेक राजनैतिक आस्थाका आधारमा मन नपराउँनेहरु, रत्नप्रसाद माथीका हाकिम र नेताहरुको नजिक भएको पहिलेदेखि नै मन नपराउँनेहरु, र यथार्थमा नै यो नियुक्तिलाई मन नपराउँनेहरु त झन बधाई दिनेमा पहिलो लाईनमा नै पुगेका थिए ।

श्रीब्रह्माधिपतिज्यू,
चौधै भूवन शिक्षाभवन; ब्रह्मलोक ।

विषय- लथालिङ्ग व्यवस्थापन बारे ।

महोदय,

उपर्युक्त सम्बन्धमा म रहरलेभन्दा पनि वाध्यताले कहर काटेर आएको मनुष्य चौध सय परिवारको एक पूराण वाचक सदस्य भएको छु । सृष्टि गर्न जानेपछि तपैँले नै व्यवस्थापन गर्नुपर्छ भन्ठानी निवेदन टक्रयाउने हिम्मत गरेको हुँ ।

मध्यमस्तरीय परिवारको उमेश १५ वर्षदेखि बोतलमा डुबेको कहैल्यै निस्कने नाम लिएन । बाबुआमाको मनोकाङ्क्षालाई रत्तिभर सम्बोधन गरेन । चार/चार वटी श्रीमतीले त्यागिदिँदा पनि होस् फर्काएन ।

पन्ध्र वर्षदेखि लागेको रक्सीको लत पैँतालीस वर्षसम्ममा पनि छुटेन । त्यस्ता महान् मूर्ख महाराजजीको अमृत तर हामीले भन्ने गरेको दारूपानी छुटाउने अचुक ओखति वा उपाय भए सर्वस्व दिएर भए पनि प्रयोग गराउने थिएँ ।