जिन्दगी र अभाव मेरो सदै पर्यायवाची
दुख: उल्झनका पलहरु राखेको छु साँची
बाल्यकाल देखि आए म यसरी नै बाँची
बस्नु पर्यो यो मनलाई सदैव नै भाँची ।।

अभावको मायाँ कस्तो हुन्छ नसोध मलाई
मुटु नै टुक्रा टुक्रा हुन्छ यो मन जलाई
टुटेको मनलाई जुटाउन खोजे पाउ नै समाई
जोडेको मायाँ दिगो नै रहेन छेऊ लगाए मलाई ।।

मातृत्वको असिम मायाँले म यहाँसम्म पुगे
असिम मायाँ नि चुडी लग्यो म बिरहमा डुबे
बिरहमा डुब्दै डुब्दै आमाको तस्बिर नेरै पुगे
आमाको बाणीहरुलाई संझी संझी समालिदै नुगे ।।

मायाँ गरे जस्लाई मैले ती टाढा नै भैदिए
बैगुनीलाई गुन लगाऊ भन्दा मै पिडीत भैदिए

पृथ्वीमा पहिलो जसै हुन पुग्यो मेरो कतै रोदन
त्यो बेला प्रभुले नयाँ नियममा गर्दै थिए शोधन
यद्वा ईश घरेलु काम निजको तत्कामल गर्दै थिए
मेरो लेख्न ललाटमा कति कुरा देवेशले बिर्सिए ।।

सृष्टि को उत्कृष्ठ सुन्दर रचना दुबै समान पुरुष र महिला ।
एउटै कोखमा हुर्कनेलाई प्राथमिकता किन कुनै दोस्रा कुनै पहिला ।।

मन मष्तिष्क अनि घर घरबाट शुरु गरौ महिला हिंसा बिरुद्ध अभियान ।
ऐन कानून रिती रिवाज समाजमा दिन दुबैलाई समान पहिचान ।।

पूर्ण अधिकार समान शिक्षा सशक्त योग्य महिला बन्छ स्वाभिमानी ।
बंश अधिकार सम्पति अधिकार दिनलाई नगरोस है राष्ट्रले आनाकानी ।।

महिला हिंसाका कारकतत्व होइनन् बर्तमानका सभ्य चेतनशील पुरुष मात्र ।
महिला भित्रैको अज्ञानता रिसराग स्वार्थ साघुरो सोच पनि छन् सहायक पात्र ।।

रुढिबादी कुरीति घेराबाट लगाईन्छ बोक्सी आरोप गरिन्छ अपमान ।

गोगने
पढ्ने काम सकेर तृप्त नहुँदै बाँकी रहे तिर्सना
चौतारीतिर खोज्नु पर्छ कविका हज्जार छन् सिर्जना
मर्मश्पर्श गराई मित्रर मुटुको भित्रै कता हो छुने
लेख्तै पस्किनमा सिपालु मनका लाग्छन् त्यहाँ गोगने ।।

थोरै लेख्न सिपालु छन् अझ तिखो भावार्थ नै टिप्तछन्
मानौं शब्द र वस्तुमेल छिनुले मुर् त्याउँदै खिप्तछन् ।।
यस्ता कर्मठ काव्यसर्जक यहाँ खोज्ने कतै हो भने
पाल्नोस् सज्जनवृन्द काव्यपुरमा हुन्छन् त्यहाँ गोगने ।।

गोर्खाको दरबारबाट नजिकै देखिन्छ हाम्रो घर
कल्लेरीतिरबाट आउनु परे टाढा कहाँ पर्छ र
आऊ यो घरमा छ स्वागत सधैं आकाशका किन्नर
के तिम्रो अलकापुरी सरह झैं यो गाउँ देखिन्न र ?

विभिन्न रोगव्याधको शिकार भो शरीर यो
कता अगाडि बढ्नु खै अगाडि भिर देखियो ।।

न वारि छेउ देखियो न पारि छेउ देखियो
जता जता गयो उतै अनेक पिर देखियो ।

नयाँ भविष्यको कुनै थिएन थोर चिन्तन
जवानी ढल्किंदै गयो बुढो शरीर देखियो ।।

मिठाइ मांस मद्य जो नपाउने भएपछि
ढिंडो सितो र सिस्नुमा समेत खिर देखियो ।।

बहादुरी र फुर्तिला घडी निखारिएपछि
लुते र लङ्गडा सबै विशिष्ट वीर देखियो ।।

जवानीमा जताततै कुधेर झिर्न देह छ
बुढो हुँदै गयो जसै बडो फकिर देखियो ।।

अझ कति रुनु होला यो बलात्कार देखी
मन छ अति गलेको सक्नु के आज लेखी
असुरगण मिलेरै खून चाख्छन् निचोरी
अब अझ कति रोलान् बाबु आमा र छोरी ।।

जति समय यहाँ यो राक्षसी तन्त्र हुन्छ
त्यति त्यति पर भागी सत्य आफैं नुहुन्छ
टुलुटुलु रमिता नै हेर्दछन् गाँड फोरी
अब अझ कति रोलान् बाबु आमा र छोरी ।।

अब घर घर थाले दुष्टले गाँड कोर्न
नरपशु अझ लागे देश मेरो निचोर्न
दमन अति बढाए दुष्टले देश फोरी
अब अझ कति रोलान् बाबु आमा र छोरी ।।

आमा तिम्रो प्यारो माया छाती भित्रै अड्की रैगो
हाँस्ने खेल्ने गर्थ्यौ सारा कैदी जस्तो वंदै भैगो
वाँझा बारी छैनन् बाली डाँको छोड्दै वेंसी रुन्छन्
कस्ले दिन्छन् राम्रा जागिर् सव् तन्नेरी तेतै झुम्छन्
१

कता शून्यको ठाउमा अड्किएको
कहाँ स्वर्गको खोजमा तड्पिएको
भयो लौ हटाऊ पुग्यो धर्म खेती
यता नै नआई कता लट्किएको ।।

हाम्रो हास्यकला विकासपथमा बोकेर नौलो गति
मन्त्रीमण्डलभित्रबाट अहिले यस्को भयो उन्नति
राम्रा छन् रमणीय छन् छिनछिनै विस्फोटिला धार छन्
मन्त्री मण्डलका प्रधान अहिले साँचो कलाकार छन् ।।

आज मान्छेहरू क्रूर बन्दै गए ।।
धर्मको नाममा प्राण हर्ने भए
एकले प्राणको आहुती गर्दछ
अन्यका मासुले पेट पो भर्दछ ।।

अन्नमा बालीमा छैन हाम्रो हक
घाँसमा पातमा छन् उनै बाधक
मौन वच्चाहरु मर्दछन् भोकले
हामी मर्ने भयौं खानकै सोकले ।।

पर्दछन् कण्ठमा स्वार्थका बन्धन
सुन्छ कस्ले यहाँ घोर यो क्रन्दन
झन् अझै हुन्छ आतङ्कको नर्तन
श्वेत शार्दूल झैं साहूको गर्जन ।।

धर्मका नाममा रक्तको भेल छ
जिन्दगी पिंजराभित्रको खेल छ
सृष्टिमा जीवको मार्गका दर्शक
लौ कतै छौ भने देऊ हाम्रो हक ।।
होम सुवेदी

थुँगाः एक
एक्लै हुँदा नरहरु उहिल्यै हराए
एक्ला भएर नर बानर झैं कराए
एक्ला भए तिनीहरु अरु के चिताऊन्
एक्लो जुनी अब यहाँ कसरी बिताऊँन् ।।

थुँगाः दुई
सोचौं तसर्थ अब बिल्कुल एकताको
खाँचो छ मित्रगण आज अनेकताको
यो एकता अब सबैतिर चालिनेछ
एकत्वबाट परिवेश उचालिने छ ।।

थुँगाः तित
सोझो नदी मधुर निर्मल दिन्छ पानी
उर्लेर बग्छ खहरे धमिलो सुनामी
एक्लो हुँदा अधिक त्यो खहरे सुसायो
आई मिल्यो अनि मिलेर त्यहाँ बिलायो ।।
समाप्त

देखिन्छ हात हतियार उध्याउँदै छन्
मारेर मार्नतिर ध्यान लगाउँदै छन्
भूकम्प झै जमिन आज हिलाउँदैछन्
यो शान्तिमा जहर उग्र मिलाउँदैछन् ।

जो प्राप्त हुन्छ अरुबाट लुटेर शान्ति
त्यो शान्ति ता क्षणिकको हुन जान्छ भ्रान्ति
त्यो शुद्ध शान्ति अब खोज न दाजु भाइ
खाँचो छ यो भुवनमा अब बाँच्नलाई ।।

शस्त्रास्त्रबाट जब सृष्टि हुँदा खरानी
अस्तित्वमा रहन सक्छ र जिन्दगानी
शस्त्रास्त्रको अब हटाउनु पर्छ होड
हे शान्तिकामी जनहो अब हात जोड ।।

गाई चराएर सधैं फिरेको
फिर्दै रिसाई घरमा पिरेको
सम्झेर मेरो मुटु चर्किंदै छ
अतीतमा योे स्मृति फर्कंदैछ ।।१।।

जहाँ म जन्में त्यही गाउँ मेरो
अद्यापि मेरो छ त्यहीं कटेरो
न वारको लौ न भएँ म पार
छ सम्झना त्यो अझ बारबार ।।२।।

जहाँ म खेल्थें र जहाँ म डुल्थें
त्यो पारिलो जङ्गलमा म भुल्थें
त्यो बाल्य लीला छ बडो अपार
छ सम्झना त्यो अझ बारबार ।।३।।

उस्तै छ त्यो गाउँ र ठाउँ उस्तै
जे सम्झना थ्यो सब त्यो दुरुस्तै
मेरो परेको छ मुजा निधार
छ सम्झना त्यो अझ बारबार ।।४।।

मेरो अझै झल्झली हुन्छ गाउँ
लाग्दैछ फर्केर उतै म जाऊँ
के तर्न सक्ने अब त्यो जँघार

पिता मान्छ कोही कुनै मान्छ माता
सश्रद्धा सबै पढ्दछन् ज्ञान गीता
छ त्यो तेजिलो स्वादिलो ज्ञानगङ्गा
म पढ्दा न पढ्दै हुँदै जान्छु चङ्गा ।।

कथा सुन्न थालें दुबै कान थापी
बडो चाख लाग्दो सुनिन्थ्यो तथापि
त्यहाँ भित्रको मर्म के सक्नु सुन्न
भयो कृष्ण तिम्रो म ता भक्त हुन्न ।।

कतै स्नानका छन् कुरा लाजमर्दा
तिमीले चियायौ उठाएर पर्दा
म ता गोपिनीका कतै वस्त्र छुन्न
भयो कृष्ण तिम्रो म ता भक्त हुन्न ।।

थिए यौनका धेर चर्चा प्रसङ्ग
कथा सुन्न थालें भएँ झन् झसङ्ग
म थालूँ कि मेरा दुबै कान थुन्न
भयो कृष्ण तिम्रो म ता भक्त हुन्न ।।

फुटाएर हाँडी कतै खानु नौनी