मेरो छ मित्रहो आज एक नम्रनिवेदन
होम सुवेदी
भ्रम हुन्छन् सबैलाई भएमा भिन्न लेखन
म बडो नम्रता साथ गर्न लागेँ निवेदन ।।
अन्योलग्रस्त हिज्जेको रूप देखेर वास्तव
वर्णविन्यास सम्बन्धी केही लेख्नु पर्यो अब ।।
वाक्यका पदमा आई पछाडि जोडिने हुँदा
अनुसर्ग भयो नाम शब्दका पछि आउँदा ।।
वाक्य शब्द मिली बन्छन् वाक्यमा हुन्छ कारक
विभक्ति सबले खेल्छन् बडो सुन्दर नाटक ।।
एकाकार कतै हुन्छन् थुपुक्क बस्तछन् कतै
विभक्ति जतिको काम भिन्न हुन्छ कतै कतै ।।
यिनैबाट हुने गर्छ वाक्य कारकपद्धति
यिनैका साथ झल्कन्छ वाक्यमा पदसङ्गति ।।
जहाँ कारकले गर्छ वाक्य वाक्य नियन्त्रण

सामग्री गद्यका केही पद्यबद्ध गरूँ भनी
मलाई कसरी आयो थाहा छैन अझै पनि ।
सोही लहडले गर्दा स्वयं यो काममा भिडें
मानौ कन्टकिलो बाटो रहेछ त्यसमा हिंडें ।

मझिन्थोक बस्ती बसेरा र टारी
उकाली तरेली बगैंचा र बारी ।
सखारै छिमेकी मिलेरै जुटिन्थ्यो
यथाशक्ति जोतेर डल्ला चुटिन्थ्यो ।।

उज्यालो नझर्दै सकिन्थ्यो भकारो
अलौटा मकैले मजैले डकार्यो।
सबै याद आई परेली भिजायो
पुराना कुराले कलेजी बिझायो ।।

यो शरद् कालमा घुम्न जाऊँ कतै
फूलमा पातमा प्रीत लाऊँ कतै ।।

देवतै हार्दछन् मन्द मुस्कानले
देवको ईशको गीत गाऊँ कतै ।।

भन्थे वसन्त ऋतु हो ऋतुराज तुल्य
यो याममा प्रकृति हुन्छ बडो अमूल्य
यो सोच सत्य अब मान्नु कदापि हुन्न
त्यो धारणा सहज सक्छ शरद् उछिन्न ।।

जाडो छ धेर अथवा न छ उष्ण धेर
यो भव्य याम प्रभुले उहिल्यै रचेर
हामी मनुष्यतिर यो ऋतु सुम्पिएछन्
मनौँ नयाँ सृजन नै प्रभुले दिएछन् ।।

अनन्त इच्छा जब पूर्ण हुन्नन्
पूरा गर्याे झन् अझ पूर्ण हुन्नन्
इच्छाहरूकै अझ हुन्छ दाउ
प्रभो मलाई अब पार लाऊ ।

ब्राह्मण, क्षेत्री, बैश्य र शुद्रमा सद्भाव अनि श्रद्धाको
बन्धुबान्धव इष्टमित्रसहित आफ्ना नातागोताको
मान, मर्यादा, इज्जत र सम्मान आफ्नै रीतिले गरी
धनको मात सबैमा बढ्नाले नाना किसिम र धरी ।।

आफू बीच सधैं विवाद झगडा अनि इर्ष्या गर्नाले
हर रोज पैसा, द्वेष, अहम्पना बृद्धि हुँदै जानाले
ऐश–आराम र मोज मस्तीको अनुकरण गर्नाले
बंशैको अधोन्नति हुन पुग्यो अबुझ सठ बन्नाले ।।

शुद्ध शुद्ध नलेखेर अशुद्ध लेखियो भने
भावनाहरु उल्टन्छन् भावना छेकियो भने ।।

जेसुकै अर्थ लागेर हाम्रो भाव हराउँछ
अशुद्ध लेखिए मित्र कसले मन पराँउँछ ।।

संसारभरि खोज्दा पनि भेट्नै गाह्रो पर्छ
एकै छिन सम्झिँदा नि मेरो आँसु झर्छ
तिमी कतै यतै छ्यौ कि देखेजस्तै लाग्छ
मनभित्र नियाल्दा नि दुःख सबै भाग्छ ।

हाँस्थ्यौ तिमी दुःख लुकाई पीर निलिदिन्थ्यौ
असीमित इच्छा तिम्रो मुठीभित्र लिन्थ्यौ
महान हौ प्यारी आमा सन्तान भए धेर
जति सन्तान हुँदा पनि फालिनौ है खेर ।

विश्वको सुन्दर सपना बोक्ने हामी ती आत्मा हौँ
जागेर हामी विश्वलाई नै आश्चर्य पारिदिऊँ
मङ्गल गीत गाउँ न हामी सबैका हितमा
निरोगी बाँचुन् जीवात्मा सब सबैका प्रीतमा ।

कसैले पनि नपाउन् दुःख पृथ्वी भरिमा
सुखले बाँचुन् यो जगतभित्र यसमै छ गरिमा
कल्याण गरौँ सक्दो सबको नगरौँ तिरस्कार
नत्र नन्म हुने छ हाम्रो त्यसै नै बेक्कार ।

बोल्ने इच्छा झटपट भयो, साथ खोज्छु म तिम्रो
किन एक्लोपन हुन गयो, दिक्क लाग्दैछ कस्तो
कोरोनाको कहर बढ्यो बढ्दै त्रासमैं मानिस छन्
सारा हाँस्दा खै अभयसित पोल्छ छाती झन झन

टिलपिल भो आँखामा अश्रु याद आयो सतायो
प्रिया तिम्रो नजिक हुन खै! कस्तो बार लगायो
प्रिया कैल्यै छटपटी नहोस्,शान्ति छाओस् तिमीमा
आशा गर्छु मुसुमुसु खुसी, कान्ति छाओस् तिमीमा

धैर्यता राखेर मनभरी हृदयमा खुसी अपार भर
कर्मै भोग्दैछौं यस्तो जे लेखिएको छ भोग्दै गर
साथी हाँस्छन् खितखित सधैँ साथ मिल्ने सबैको
प्रिया समिप नहुँदा किन यो स्वाद खल्लो भएको

प्रिया झट्टै सब बुझ तिमी, हुन्न सोचेर मात्रै

श्रम मेरो अथक मूल्य तोक्दछ अर्कैले यहाँ
कर्म मेरो भाग्य उस्तै अर्कैको खुल्दछ यहाँ
न पाए श्रमको मूल्य न बुझ्दछ श्रम महिमा
न जाग्यो उर्जा श्रमजिवीमा न आयो चेतना

श्रम गर फलको आशा नगर भन्दै हुर्कियौं
श्रमै लाग्छ मिठो श्रमका मिठा फल खायौं
श्रमको मर्म महत्व ठुलो बुझ्ने खै मालिक
श्रमै हो उर्जा जगाउने उजेलो सूर्यकै सरह

कोही भन्छन् कर्म गर फलको आस त्याग
कोही भन्छन् छोड सबै कर्मको नै पान गर
श्रम दुःख होइन यस्को मूल्य महिमा छ ठुलो
श्रम के हो खै ? श्रम गर्नु भनेको कर्मै गर्नु हो

कर्म गर्नु दुःख हो भने श्रमको अर्थ दुःख हो ?
सार्थक गर्दा कर्म श्रमले उचाई पाउँदछ त्यो

वर्षा बर्सन्छ झरझर यो मनमा चिसो पस्दछ
डुब्दछ कि यो कर्मथलो रौतहट त्रासै जाग्दछ
डुबेको भोगेको छु दुःख, जलमग्न देखेको छु
कर्मको आशा भत्केको पीडा कष्ट भेटेको छु

न नाघेर जान सकिने न फड्केरै तर्न सकिने
कस्तो भाग्य विचित्र न टारेर पर सार्न सकेने
प्रवाह जलको मन्द मन्द सतह बढ्दै गएपछि
डुब्यो डुब्ने भो बसेथे जन शिरमै हात राखी

असार मास हर्षले किसान खुसी हुने समय हो
डुबानको साह्रो कहरले सातो लान्छ रौतहटको
डुब्छ घर एक तला डुब्छ सारा सामान जे छन्
डुबान भो भाग्य पिडा वर्षपिच्छे वर्षातमा झन

सारा डुब्दछ बोट वृक्ष बुट्यान सरी नै लाग्दछ
सिन्धुझैं जलमग्न देखेर सातोपुत्लो नै भाग्दछ

जितको खोजिमा छ मानिस खोज्दै सारा बचाउन
विकल्प खोजिमा छ मानिस खुलोस् है लकडाउन
सहेरै बसे निर्माताहरू बेकाम भोकै भई घर घरमा
ठप्प हुँदा व्यापार उद्योग छ शून्यता साह्रो सहरमा

राज्यकै आशा गर्छन् निर्माता कामको खोजीमा छन्
खल्ती रित्तो रित्तो भयो जनता स्रोतको खोजीमा छन्
सहज छैन जनमा बन्दाबन्दीको बिकल्प खोजौं अब
पीडा छ नागरिकमा कसरी भोक सहेर बस्दछन् सब

राहत माग्न छाडे भन्दैछन् कर्मशील वातावरण देऊ
भन्दैछन् तिर्छु कर राजश्व उद्यमशिलता बढाइ देऊ
कर्मवीरका पाखुरी खियाउने कर्मशाला बनाइ देऊ
दायित्व राज्यको अभिभावकत्व संरक्षकत्वको लेऊ

नागरिक अधिकार कुण्ठित नगरि देऊ है सुशासन

ए कोरोना ! कहाँबाट आयौ ?
विश्व नै यसरी थरथर कमायौ !

तिमी कुन ठाउँमा प्रकट भयौ ?
के को रिसले दुनियाँ रुवायौ ?