सबै रुन्छन् देख्छु मकन मन पोल्यो घरिघरि ।
सबै बोक्छन् भारी जगत भरको लोभ पगरी ।।
कसैले बोल्दैनन् जगत सब मित्रै जन भनी ।
म उस्तै ऊ उस्तै सकल जनको स्वास नभनी ।।

सबै खेल्छन् कुस्ती तर यी धरणी रक्त लिँदिनन् ।
उनी यौटै सन्तान् जगत जनमा भेद दिँदिनन् ।।
तिमी मेरै सन्तान् नगर झगडा आपस महाँ ।
उनी भन्छिन् सारा जगत सब यौटै घर यहाँ ।।

त्यो देशको नभे केभो
यो देशको छदैत छ।
त्यहाँको हक माग्ने त
सन्तानको छदै त छ ।

सम्माननीय भूतैका
जल बिन्दु सरी भए ।
विद्वान ज्ञानि विश्वका
धुर्व तारा सरी रहे ।

गरेर स्नानका क्रिया पवित्र गण्डकीनिर
पुगेर ज्ञानकुञ्जका कतै म झोपडीतिर
म काव्यको समाधिमा बसूँ मिठो सुधा पिई
जहाँ छ आर्यजातिको सुरम्य देव मन्दिर ।।१।।

नजानिंदा र स्वादिला विभिन्न भाव जन्मियून्
नयाँ नयाँ कथाहरू मभित्र फेरि पन्पियून्
जसै कथाहरू नयाँ मभित्र पन्पिँदा यहाँ
विभिन्न ज्ञानकुञ्जमा नयाँ विचार अन्मियून् ।।२।।

वर्षा हुँदा म त यता कति सम्झिराख्छु
हो रातको नीरवतासँग सम्झिराख्छु
पर्दैन रात कि त्यता किन सम्झिदैनौ ?
बर्सिन्न मेघ कि त्यता किन सम्झिदैनौ ?
।।१।।

स्वदेशभित्र लाख छन् यहाँ बनौषधीहरु
स्वदेशभित्र लाख छन् यहाँ महौषधीहरु
पलाँस छन् गुराँस छन् र आँप चाँप आरु छन्
इलामको उचाइमा प्रसिद्ध देवदारु छन् ।।१।।

यहाँ छ शुद्ध जिन्दगी भनेर यो जनाउँ कि
निवास शान्तिको कुटी यतै कतै बनाउँ कि
अजस्र सिर्जनाहरु बगाउँदै बगाउँदै
दशै तिहारको खुसी यतै कतै मनाउँ कि ? ।।२।।

फलेर पाक्तछन् यहाँ रसालु सुन्तलाहरु
चियाबगान भित्र छन् प्रिया शकुन्तलाहरु
अगम्य ध्यान योगमा पलेंटी नै कसे सरी
उचाइ नाप्तछन् यहाँ अनेक श्रृङ्खलाहरु ।।३।।

वसन्त राग गाउँदै यतै पसेर व्यस्त छन्
कुहू गरेर कोइली निबीड भित्र मस्त छन्
सुधा लिएर किन्नरी झरी यतै धरातिर

हाम्रै पौरखी हात पाउहरुको खाँचो छ त्यो देशमा
हाम्रा सोच विवेक वर्गतहरू खाँचो छ त्यो देशमा
हाम्रा बुद्धि विवेक शक्तिहरुको पर्खाइमा देश छ
नेपालीहरुबाट उच्च तहमा आत्मीय आदेश छ ।

वर्षाको अब याम आउन गयो पानी पर्यो झम्झम
उब्जन्छन् मनभित्र पानी सरीकै इच्छाहरू रंरम
माटोबाट सुवास केही बटुली हावा चल्यो सर्सर
आफ्नो जन्मथलो पसेर स्मृतिमा ऐले भयो हर्हर ।

समाजबाट स्नेहको म प्राप्त गर्छु स्वागत
मनुष्यका समाजमा छु प्राण झैं विधानतः
तथापि यो मनुष्यले ममाथि नै दुराशय
छरी विशाक्त पारिएँ धराभरी जलाशय ।।४२।।

हराउँदै छ स्वच्छता मनुष्यबाट यस्तरी
मनुष्य नै हुँदै गए लबस्तरा लबस्तरी
मनुष्य स्वार्थ भावले गरीरहन्छ सञ्चित
बुझेर यो मनोदशा स्वयं म हुन्छु दु्ःखित ।।४३।।

अगाध प्रेमका पला हराउँदै गए अब
सुषूप्त कल्पनाहरु बिलाउँदै गए अब
लुकाई चित्तमा सधैं कहाँ म राख्न सक्तथें
विरक्तिका पला म मन्पराउँदै गएँ अब ।।४४।।

अभेद्य जो थियो यहाँ समस्त त्यो उघारियो
म भित्रको मनोदशा कता कता मडारियो
अनेक कालखण्डका घडीहरु घुमी जब

आस्थाको प्रिय देश हो मन भरी आस्था फिजाऊँ अब
आस्थाकै अभिशेकले मुलुक यो हामी भिजाऊँ अब
मेचीको जल बोकी कालीतिरका पाटा सिचाऊँ अब
गौरीशङ्कर दाहिना बनिरहून् आशीष पाऊँ अब ।

ब्यू कुह्यो

घरबारी थिए माथि, शिखर उच्च शैलमा,
मकै कोदो र केराउ, लटरम्मै नि बारिमा ।

झुल्थे ती बारि डीलैमा, केराघरी झुकी तलै,
बोडी सिमी लटैरम्म, चिचिण्डा लहरा त्यतै ।

खोला किनार फाँटैमा, खेत ठूला गह्रा थिए,
झिनुवाँ धानका बीज, बास्मति आदि नै थिए ।

जेठका ब्याड अाषाढ, रोप्न हुन्थ्यो नि आत्तुर,
पारी ठिक्क हिलो पानी, रोपाईँ गर्न तत्पर ।

बाजा कर्णाल बाँसूरी, सहनाई सवै बजे ,
गोरुका पुच्छरै चुटे , हिलैमा हर्षितै भए ।

हेँगा चढी हिलो छ्याप्दै , खेत सम्याइ ती बढे
कोदाली बीँड अठ्याई, टुक्रुक्क आलिमा बसे ।

म पानी
(कविताकाे अन्तिम भाग)
म भूमिकै भलो हुने नवीन गीत गाउँ कि
म देशका हिमालमा गएर प्रीत लाउँ कि
समस्त विश्ववासीका कथा व्यथा सुसाउँदै
अशेष श्वेदविन्दु यै धरातिरै चुुहाउँ कि ! ।।३१।।
बगेर खाेंचखाेंचमा पुगी बजारिदै तल
लिएर स्वर्गको मजा म बन्छु स्निग्ध शीतल
मनुष्यले कतै कतै ममा मिसाउँछन् मल
तथापि यो स्वभाव हो हुँदै बहन्छु निर्मल ।।३२।।
प्रसिद्ध मुक्तिनाथका पवित्र पाउबाट म
भएर कालीगण्डकी बगेर गाउँबाट म
सुषूप्त तिर्सनाहरु अघाउने गरी गरी
म बढ्छु अग्रता लिंदै सुरम्य ठाउँबाट म ।।३३।।
यसो हुँदा हुँदै कतै पुगेन दृष्टि यो भने
सिँचाइका प्रबन्धमा कतै कमी भयो भने

म हिउँ
उँभो उँभो हिमालमा हिवैं भएर बस्तछु
हिमालबाट सुस्तरी म पग्लिएर खस्तछु
म कोशीको र कालीको घटा भएर झर्दछु,
म गण्डकी र वाग्मती नदी भएर बग्दछु ।।

भुवा समान बर्संदै थिएँ म छोडी बर्सन
उदाउँदा उदाउँदै गरेर सूर्य दर्शन
हिमालमा कडा थिएँ म पग्लिंदै बने जल
बिलाउँदा बिलाउँदै बगेर ओर्लिएँ तल ।।

समाधिमा र ध्यानमा भएर लीन शङ्कर
हिमाल माथि स्वर्गमा सदैव बस्तछन् शिव
अनन्तकालदेखिको हुँ एक मात्र दर्शक
यतै चलाउँथे सधैं प्रसिद्ध नृत्य ताण्डव ।।

यतै थिए प्रसिद्धमा प्रसिद्ध काव्य सर्जक
यतै थिए प्रकाण्डमा प्रकाण्ड स्वप्न दर्शक
थिए यतै हिमालमा अनेक नामी नर्तक

सुख्खा याम थियो यहाँ मन भरी आशा पलायो अब
पाखा पर्वत वस्तीमा प्रकृतिमा उल्लास छायो अब
टाढाबाट घुमी वसन्त ऋतुको सन्देश आयो अब
मेरै बारी पुछारको रुख बसी क्वैली करायो अब ।।११९।।

हावा हुन्डरी वा बतासहरुको टन्टा नआओस् अब
हाम्रा सिर्जनसम्पदा सब धराशायी नपारोस् अब
कालो राक्षस झैं सुनामी पहिले यो देशमा आउँथ्यो
त्यस्तो ताण्डव गर्न राक्षस यहाँ फर्की नआओस् अब ।।१२०।।

आफैं भित्र रुवाउँदै मनभरी सन्त्रास फैलाउँदै
आफैंलाई भुलाउँदै प्रकृतिको उल्लास बिर्साउँदै
पीडाको भुँवरी लिएर मुटुमा सन्तोष के पाउनु
सोची सोची विदेशको रहरले फर्केर के आउने ? ।।१२१।।

आफ्नै देश बचाउने सपुत क्वै नेता भए मान्दछौँ
कोही छैन भने बिकार किन हो सङ्ग्राम यो गर्दर्छौ ?
नाङ्गेझार गरी लुछेर कपडा लाग्दै छ हुर्मत् लिन
खायो देश छिमेकले सब लुछी बोल्दैन कोही किन ?

माया लाग्छ मनै भरी पलपलै सम्झिन् कि प्यारा भनी
माया लाग्दछ पुत्रको छिन छिनै सझ्यो कि बाबा भनी ।
आमा दाजु बुबा र भाइहरुको माया अझै लाग्दछ
झर्छन् आँसु उराठिलो जमिनमा झन् बाडुली लाग्दछ ।।११०।।

के बस्ने यस ठाउँको जीवनमा खाई बडो हन्डर
अर्काको बँधुवा छु यो मुलुकमा बुझ्ने यहाँ को छ र
रित्तै हात लिएर फर्किन पनि के फर्कने हो घर ? ।।१११।।