जतिखेर
आस्थाको जीर्ण दरबारमा बसेर
अर्ती दिँदै श्री६ राजाहरू
समृद्ध नेपाल
र कोही पनि भोको नहून भन्ने सारांशका
गुलिया कविता लेखिरहेका थिए

जुन सिरानीमा निदाउँछु, त्यही खोज्छ शीरले पनि!
जसको छातीमा रमाए, त्यही खोज्छ शरीरले पनि!

हरायो पूर्णिमा
औँसी छाएको छ छातीमा
बिलायो वसन्त
आएको छ शिशिर छातीमा
कहाँ गयो हरियाली ?

मंदिर में भगवान कऽ प्रतिमा के आगु ठाड सुकेशनि के आँखि सँ नोर झर–झर खसई छल । तीन मास पहिले के बात सब स्मरण होमय लागल ।

हजार जुनीसम्म उनकै यादमा बसेको छ
किन आज आएर आकाशबाट खसेको छ

म शिकारको खोजीमा चारचौरास भौतारिरहेको थिएँ । त्यत्तिकैमा मेरा आँखासामु एक गर्भिणी मृग देखापर्यो । ऊ बच्चा जन्माउन ठिक्क तयार अवस्थामा थियो । बच्चाको दश प्रतिशत अङ्ग बाहिर देखापरिरहेको थियो ।

केहेन उजाड जँका सुनसान देखैछी
मात्र पत्थरे छै कहाँ भगवान् देखैछी ?

नाम जपिक खाइबला भेलै बुद्धिमान्
भ्रष्ट पदलोलुप मात्रे महान् देखैछी ।

धनमायाले धनको कुरा मात्र गर्दिनन्,
मनको कुरा पनि गर्छिन्,
मनको पीडाहरू सुनाउँछिन्,
खुशी भएको बेला
लजाउने र काउकुती लाउने कुरा गर्छिन्,
कहिलेकाहीँ मेलापातको कुरा पनि गर्छिन् ।

यसरी माया मार्छौ, सोचेकै थिइन
दुर बसाइँ सार्छौ, सोचेकै थिइन

बागबोन हरिएर गाछ वृक्ष हरिएर
माटिक हरियरी सँ नभ भेल हरिएर
हरिएर नुवामे मोन मोर हरियाल अछि
हरिएर पिएर चुरिक खनक कमाल अछि

जब तिमी बोल्छौ त्यसको घाउ वाणभन्दा दर्दनाक लाग्छ
तिम्रो कपट नीति अन्न खाने कीराझैँ खतरनाक लाग्छ ।
कथनी र करणी बेग्लै तिम्रो छेपारे रङ देख्दा मलाई त
थुकेको थुक चाट्नु परेझैँ जीवनभरकै बढता सर्मनाक लाग्छ ।

सरकार हामी उखु खुवाउने श्रमिक हो
र हामीहरुलाई रुवाउने हाम्रै मालिक हो

एक पटक अग्स्त्यमुनिले लोपामुद्रासँग भन्नुभयो, “निष्पापे! म त्यो मानसतीर्थको वर्णन गर्दछु, जुन तीर्थमा स्नान गरेर मनुष्य परम गति प्राप्त गर्दछ, त्यसलाई सुन ।”

संयोग थियो तिम्रो गाउँ पुग्नु र तिमीलाई भेटनु
आँखाको इसारामा तिमीसँग मुटु साटनु

गोविन्दे कोठामा धुम्धुम्ती बसेको छ । खासमा नागरिकताको उसको नाम गोविन्द कटुवाल हो । धेरैअघि एसएलसीसम्म मात्रै पढेको । उहिल्यैको पढाइ । न जागिर खायो । न कुनै गतिलो काम नै गर्यो । जवानीमा रल्लिँदै हिँड्यो । अहिले बेबहारले थिचेर उमेर नहुँदै बूढो देखिएको छ ।

आलोचना गर्ने बानीले सम्बन्धमा, धमिलो बनाउँछ।
जसरी आफ्नैं चप्पलले पनि शिरमा, हिलो बनाउँछ।

नवरात्रि शुरु भऽ गेल अछि आ हमर लाल काकी दु दिन पहिने सँ घर आँगन नीप कऽ पूजा पाठ के सब ओरियान कऽ लेने छथि ।

“बा ! भन्नु के खानुहुन्छ । म त अब कमाउन सक्ने भइसके नि ।” धेरै पछि हजुरबुवालाई देखेपछि मन एकदमै खुसी भयो ।

विश्व नेपाली साहित्य महासङ्घ (विनेसाम) नेपाल शाखाको आयोजनामा असार २८, २०७८मा आदिकवि भानुभक्त आचार्यको २०८ औ जन्म जयन्ती मनाइयो । कार्यक्रममा जुम मार्फत सिर्जना र भानु विमर्श कार्यकम नेपाल भित्र र देश बाहिरका साहित्यकारहरुबाट विभिन्न रचना वाचन गर्नुका साथै भानुभक्तको बारेमा धारणा पस्तुत गरिएको थियो ।

पारिवारिक गाँठाहरू फुकाउन मोबाइलमा ब्यस्त थिएँ । त्यसैबेला सुनेको वाक्यले अधकल्चो मनलाई अरू मरणासन्न पारेको छ ।