कथा

‘कोरोना ! कोरोनासँ लोग खैस परलै । दुसरे गाडीसँ चैल जाइछी ।’

कोरोनाका कारण मान्छे ढलेको सम्झँदै यात्रारत् बसबाट एक अधबैँसे उत्रियो ।

मैले जब धान काटे तब तरकारी खेतीको लागि मलको व्यवस्थापन गरे । तर तरकारी लगाउँदै र मल हाल्दै जादा एकबोरा मल पुगेन । बिउबिजन अँझैँ बाँकी छ । त्यो बिउँविजन त्यसै खेर फाल्न पनि भएन । एकबोरा सुली ल्याएत सबै बिउबिजन रोप्न सकिन्छ ।

लेखन मन पर्ने भएकोले सधैंझैं लघुकथा लेख्न बसें। पठन संस्कारमा पनि सकेसम्म जोड दिन्थें। मुखले एक सुरुप चिया तान्यो।

उसले गम्भीर हुँदै भन्यो, “आजभोलिका नानीहरूलाई देखेर मलाई लाज लाग्छ । किनभने उनीहरू आफूभन्दा ठुलालाई सम्मान र इज्जत गर्न नै जान्दैनन् । गहिरो गरी खङ्गालने हो भने कता–कता आजको शिक्षा र संसकारको कमी नै पो हो कि ?”

“सबैको भरमा पर्यौ तिमी,
कोही तिम्रो भरमा परेनन् !”

एक चर्चित गायकले गाएको गीतका दूई पङ्क्ति गुनगुनाउँदै चप्लेटी ढुँगामाथि बस्यो कान्छो । दुई वर्षदेखिको खडेरीले कान्छाको परिवार अलपत्र परेथ्यो ।

“श्रीमानको सदाको कार्य व्यस्तता । छिटो कार्यालय जाने, ढिलो आउने । घर आएर सामाजिक सञ्जालमा व्यस्त ।“ यो श्रीमतीको आरोप थियो ।

“काम नै त्यस्तो छ त के गरुँ ? काम नगरे माम जुटाउन मुश्किल । दिनभरि काममा व्यस्त हुँदा दिक्दारी हुन्छ, घरमा यसो फोन हेर्दा के बिग्रन्छ र?“ श्रीमानको स्पष्टोक्ति ।

सडकको बायाँ किनारको पेटीमा, मोचीहरू लाइनै बसेर, विभिन्न व्यक्तिहरुका जुत्ता चम्काइरहेका थिए । मिठा मिठा गफहरुले, ग्राहकहरुलाई मख्ख पारिरहेका थिए ।

तपस्यारत सबै गणराज्यमा मनिषीहरू बहस गरिरहेका थिए । भोलेनाथले अङ्कनाएर विष्णुलाई सोधे, “जेनको अर्थ के होला, प्रभु ?“

“परमात्मा !“

तुफान वामपन्थी विचार भएको परिवारमा जन्मिएको थियो । सानैदेखि कम्युनिष्टहरूसँगको सङ्गत रह्यो । त्यसैले उसलाई कम्युनिष्ट पार्टीका घोषणापत्र र मार्क्स एङ्जेल्स्, लेनिन, माओका जीवनीहरू पढ्ने अवसर मिल्यो ।

पवित्रालाई तिहारको रौनक सारै मनपर्थ्यो । पशुपंक्षी र मान्छेलाई भगवान् मानेर पुज्ने परम्पराले तिनी प्रभावित भएकी थिइन् । मराउ-पराउले गर्दा चारवर्ष भइसकेको थियो चाडपर्व नमनाएको पनि।

सानो बच्चाको रोइरहेको आवाज बाटोमा हिड्दै गरेकी मञ्जुको कानमा ठोकियो । उनीले तत्काल श्रीमानलाई बोलाइन्, “बाबा, बच्चाको आवाज आइरहेकोछ, कतै कसैले बच्चा छोडेर भाग्यो कि के हो ? सुन्नु त आवाज कहाँनेर छ !“

कोरोना कोविड–१९ले लतारेको जीवन । निषेधाज्ञा खकुलो भए पनि संक्रमण बढिरहेको छ, र फेरि निषेधाज्ञा हुने हल्लाले मुटु चिथोर्छ उसको ।

नख्खु सिंहको रुवाइ देखेर म अचम्मित भए । ऊ सुँक्क सुँक्क मात्र गरिरहन्छ । कहिले आँसु पुछ्छ । कहिले बर्रर आँशु झार्छ । कहिले पर पुग्छ । कहिले फर्कन्छ । कहिले खुट्टामा ढोगौंला जस्तो गर्छ ।

मोरङ्नीले बेवारिसे महिलालाई सुरक्षित सुत्केरी गराउने र बच्चाको सालनाल काट्ने काम गरिन् । नयाँ तन्ना, सारी र म्याक्सी ल्याइन । सरसफाई गर्ने काममा कुनै कसर बाँकी छाडिनन् ।

विकास र सर्मिष्ठा उच्च शिक्षाको दौरान टाढा हुँनुपर्दा जीवन शहयात्रीको रुपमा जोडिन नपाए पनि आत्मीय जोडी थिए । लामो समयपछि भेटिएको सहपठी जीवनयात्राको अनुभव साटासाट गर्न एकान्त स्थल पुगेर एक अर्कामा नलुकाई, गृहस्थी भोगाइ भन्न लागे ।

एक सूफी फकिर आफ्नो रोजीरोटी कमाउनका लागि नदीमा मानिसहरुलाई नाउबाट वारपार गराउँ थे । एकदिन गाउँको पण्डित नदी पार जानचाह्यो । त त्यस फकिरले भने, “तपाईंसित के पैसा लिनु ।” पैसा लिदाँ पनि उनी एक दुई पैसा लिन्थे । “तपाईंलाई त्यसै पार गराइदिन्छु ।”

“हाम्रो सात जनाको परिवार थियो । तीन जनामा झरियो । आफ्नो धन बटुल्न सकिएको छैन । आमाहरूले जस्तो अर्काको खेतमा सिला खोज्न जाने मन नगर् ।” आँखा रसिला पार्दै हजुरबाले गुनासाको पोको खोल्नुभएको थियो ।

छोरा शहर छिरेपछि शून्य र रुखो भएको मन भर्न पँधेरा बनाउने निश्चय गरे। बुढाबुढी नै खटेर भौतिक संरचना तयार गरे । छोराले घरपूजामा शहर बोलायो ।

आज शनिबार, कसैलाई पर्खेर म चौतारामा बसिरहेको थिएँ, निकै मोजमस्ती गर्ने दिमागी तानाबाना बुन्दै।

उसले निकै गम्भीर हुँदै भन्यो, “बल्ल मलाई एहसास भयो हजुर ! आजभोलिका केटीहरूको मानसिकता समाप्त नै भएको हुदो रहेछ । त्यसैले त आज उनीहरू पैसा र नोकरीको लागि सबैथोक दिन तैयार हुन्छन । त्यसमा हामी जस्ता सिन्दा र सोझा मान्छेलाई भने प्यारको नाटक गरेर रफूचक्कर हुन बेर नै लाग्दैन नि !”