नरमेन्द्र लामा

नेपालमा धेरै वर्ष दरोसँग जरो गाढेको राजा गयो । राजा गएपछि राजतन्त्र पनि स्वतः जाने भइहाल्यो, गयो । उही सानातिना र झिनामसिना राजतन्त्र रहृयो भने, त्यो बेग्लै कुरा हो । त्यो त पार्टीहरूभित्र पनि विचित्रसँग टाँसिएर रहेको हुन्छ । जहाँ ठूलोमान्छेको आज्ञा सानोमान्छेले पालना गर्नुपर्छ, त्यहाँ अपरिहार्य र अटल हुन्छ । जेहोस् मूलरूपमा राजतन्त्रको पुल भाँचियो, खाँबो ढल्यो । राजतन्त्र गएपछि छुमन्त्र गरेझैँ प्रजातन्त्र-लोकतन्त्र भएभरको तन्त्रलाई पनि नाघेर एकैचोटि गणतन्त्रको स्थापना भयो । गणतन्त्र भएपछि हामीले ल्याएको भनेर, जस् लिने होडबाजी चल्यो । मैले छातीमा हात राखेर, फुर्तीका साथ भन्नुपर्दा, छ पार्टीको नेतृत्वमा जनताले ल्याएको हो-हो ! अरू कसैले थपक्क ल्याइदिएको होइन । कसैको बाबुको बपौति होइन ।

आजकल कुनै कार्यक्रम सुरु हुनुअघि, ज्ञात-अज्ञात सहिदहरूप्रति श्रद्धाञ्जली एकएक मिनेट मौनधारण गरेर मात्र थालिने गरिएको छ । मैले थाप्लोमा हात राखेर यसो सोचेँ । माथ्लो दाँतले तल्लो ओठ टोकेँ, ९०’ डिग्री निहुरिएर सालिकलाई ढोगें । यो सहिद भनेको के हो ? आफ्ले-आफैँलाई मनमनै प्रश्न गरेँ । वर्षैंपिच्छे सहिद सप्ताह मनाएर सहिदको गुणगान गाएको, कान टट्याउने गरी सुन्दै आएको आधा शताब्दी व्यतित भइसक्दा पनि शब्दको अर्थ बुझिन भन्नु त लाजै मर्नु भइहाल्छ नि, भन्ने लाग्यो । एक मनले त, जेसुकै होस् ! मान्छेले गोली खाएर त मरे भने, म लाजले मर्नु परे के भो र … आरामले मरिदिउँला भन्ने जस्तो पनि लाग्यो । हुन त अहिले ‘शहिद’ शब्द पनि सहिद भएको छ ।