जीवन भट्टराई

भोलि उठ्दा
मेरो खल्तीमा
एक पैसा हुने छैन
के अनि म
मेरो खल्ती जस्तै रित्तिए त ?
के म
मैले आफैले लगाएका
कपडाहरूको खल्ती मात्र हुँ?

हो,मैले पढे
थुप्रै सडकमा हिड्नेहरुको अनुहार
अनि पढे
समिप भएकाहरुको मन
मेरो अनुहार पढ्छौ?
पढ !
खैरा आँखाहरु
नमेटिने गरि लागेको
टाँका लगाएको खत
प्राय: सधै हुने
झुसिला दारी
अनगिन्ती काला कोठीहरु
कति सजिलो छ
छैन त ?
मैले मात्र सडकमा भेटिएकाहरुको
मन कहिले पनि पढिन
तिमि मेरो अनुहार पढ !
अनुमति दिन्छु
तिम्ले मलाई
मात्र सडकमा भेटिकी हौ
म
मेरो मन पढ्ने अनुमति दिन सक्दिन !

सगरमाथाको उचाई बढ्दै छ
अनि,ग्रेट वालको क्रमशः घट्दै
विश्वास लागेन?
तिमीहरू सत्य के पचाउथेउ?
म मेरो सगरमाथाको कुरा गर्दै छु
अनि तिमीहरूको ग्रेट वालको
सगरमाथा -मेरो सपना
ग्रेट वाल -सपनाका अवरोधहरू
गलत पो बुझेउ कि क्या हो ?

दिनहुँ
जित्नु छ आफैलाई
कस्तो प्रतिस्पर्धा हो यो ?
आफैसँग हार्नु पर्ने
म
हार्न नचाहने मान्छे
हरेक दिन हार्छु
आफैलाई जिताउन

तँ चस्मा लगाउछ्स
माक्स लगाउछ्स
तँलाई
यो शहरको धुँवा धुलो देखि
कति डर लाग्छ है ?
अनि डर लाग्दैन?
यो धमिलो शहरका
धमिला मान्छेहरु देखि

त्यो संयोग
हाम्रो पहिलो भेटको
र,सायद अन्तिम पनि
ऊ खित्का छोडेर हाँस्थी
र भन्थी “म खुशी छु”
म पनि उसैसँग सहमत हुन्थें
कृतिम हाँसो हास्दै
निर्वस्त्र बर्सिइन् उनी
म ओत लाग्न खोजिरहें

टक्क अडिए
र, हेरिहहें
त्यो ऐनालाई
जुन झुन्ड्याईएको थियो
कुनै ठेलामा डोरी मार्फत
हावा जोडले चल्दा,
ऐना पनि जोडले घुम्थ्यो

म अरुलाई बुझ्न चाहने
आफूलाई कम बुझाउन चाहने मान्छे
प्रभात बुझेको छु
सन्ध्या जस्तै
प्रभातले स्वागत गर्छ
सन्ध्याले विधाई गर्न चाहदैन मलाई
अनि,आफैलाई प्रश्न गर्छु
किन सन्ध्याले विधाई गर्न चाहदैन ?

आफ्नै मनलाई सोधे
आज यो फोहोरी शहर पनि सफा देंखे
किन ??
मनले जवाफ यसरी दियो
हिजो रातभर तैले सम्झाएको हैन मलाई
लोग्ने मान्छे भएर नि रुन्छन ??

ठेसहरूले गिज्याउन थाले
हरेस खान्न भन्ने मन
चरेस खान समेत तयार हुञ्छ अचेल
एकादशी सम्झाउने
ब्रत बस्न सिकाउने शहर
पूर्णरुपमा मौन छ
मन्दिर भित्रका देउता जस्तै

साच्चै, त्यो क्षण !
तिम्रो मुटु त्यति तेजले
नधडकिएको भए
त्यो स्पर्श काफी हुने थिएन,
जीवनभर तिम्रो सम्झनाको लागि

मेरो जस्तै तिम्रो
मुहारको रंग परिवर्तन हुनु
साएद संयोग थियो
त्यो संयोग प्रयाप्त थिएन

१ खाली पैताला
चप्पले आशाहरू
साला ! जिन्दगी

२ भुताहा घर
काठमाडौँ शहर
एउटै लाग्छ

हो, तिमी जस्तै म जस्तै
एक हुल मान्छेहरू
लिप्सा भएर बसेका छन्
पर्खालको दुरी मेट्न …
तिमी जस्तै म जस्तै
एक हुल मान्छेहरू

जीवन जीउनु संघर्ष हो भने,
म जीवन जिउदैछु
अनि, जीवन भोग्नु संघर्षभन्दा केही माथि हो भने
अहो ! मैले जीवन जीउनै जानेनछु
जीवनलाई संघर्षसँग परिभाषित गरी
जीवन जीउने म
अनि, संघर्ष त जीवनको पाटो ठान्ने तिमी
त्यसैले, त हामी पर्खाल वारिपारि भएछौ