शरण आँसु

चेपा
यो गाउँकी चराचर देवी थिई

मेरो नजिककी
साथी थिई -ऊ

हामी फाङमुठी बाँडेर
चपाउँथ्यौं

ख्याल ख्यालको बिहे गर्थ्यौं
र
संगै ढुंगामा सुत्दथ्यौं

रैछौ कुरै कुराले मन छुन सिपालु
एकैछिनमा नजिकैको हुन सिपालु

तिमी बाहेक अरु क्वै छैन यो सहरमा
मायाले मायाको दाग सबै धुन सिपालु

मुक्तक १

-म भुइंचालो पिएर बाँचिरहेछु
-मुटुको चिरा सिएर बाँचिरहेछु
मैले मेरै हत्केलाहरूमा उठाउनु पर्नेछ -नयाँ धरहरा :
हो, म यै अठोट लिएर बाँचिरहेछु

म त्यै आँगनमा उभिइरहेछु – नाच्न भनेर
जहाँ मान्छेहरु मरिरहेछन् – बाँच्न भनेर

जुन हाँगोमा जिन्दगीको हाँसो फुल्दैछ
त्यै हाँगो सबैले समाती रहेछन्- भाँच्न भनेर

लौरी टेक्ने बेतै भन्दिनू
बस्यो माया त्यतै भन्दिनू

यो दिलको बारीमा पिरतीको
आरु फुल्यो सेतै भन्दिनू

म काँचको शहरमा
आएको छु ।

यहाँका हरेक चीज
काँचले बनेका रहेछन्
जस्तो कि –
घर, सडक र तिनीहरूको सांस्कृतिक परिवेश ।

यै मेरो माटोले जिते पो जित हुन्छ मेरो
जे जे बोल्छ माटोले त्यै – गीत हुन्छ मेरो

म मिर्मिरे भेट्न हिंडेको छु रात समातेर
जसलाई भेट्छु यो बाटोमा त्यै – मित हुन्छ मेरो

घामले खाएका पैताला
पानीजुत्तामा घुसार्दा
यसरी मुस्काउँछे खरीपुतला
कि –
उसको अगाडि इन्द्रेनीका
रंगहरू फिक्का लाग्छन् ।

फूलको के कुरा !
जुनको के कुरा !!

पहिलोपल्ट
मैले यै बाटोमा टिपेको हूँ –
हाँगाबाट खसेको फूलको कविता |

र मैले त्यै बेलादेखि
मेरा वरिपरि खसेका वस्तुहरुलाई
मन पराउन थालेको हूँ |

बाटोमा –
म सल्लाका पातहरुबाट चिप्लन्थें –
र पनि तिनीहरुलाई प्रेम गर्थें |

समय हल्लियो ।
यो लिङ्गे पिङको कात्रि जस्तै
बाटो हल्लियो ।

रहरै रहरको दुधिलो मकै
चपाउन लागेको
लैनो भैंसी माटोमा पुरियो ।

मान्छेहरु – १

मान्छेहरु मैले दिनदिनै हिंड्ने गरेको बाटोलाई भीर भन्दछन्
मैले बोकेर हिंडेका यी यावत् खुसीहरुलाई पीर भन्दछन् ||

मलाई थाह छ – भन्न मात्र जान्ने यी मान्छेहरुले जे पनि भन्दछन् –
असारे हिलो नै नखेली आएको-समयलाई पनि यी मान्छेहरु मङ्सिर भन्दछन् ||

म चराहरुको भाषा
सिकिरहेथें –
रनवन घुमेर

मलाई त्यो वन छाडेर आउने मन
छँदै थिएन

सानो छँदा
म
समयको कविता
लेख्दैनथें ।

समय मेरै
कविता लेख्दथ्यो ।

म
घामका झुल्काहरूमा–
सुरेली खेलेर
आकाश उक्लन्थें ।

छ्याङ्ङ खुलेको
हिमाल हेरेर
रमाइरहन्थें ।

म खेतहरूमा
नाङ्गै भुतुङ्गै
दौडिरहन्थें
अनि
रुम्टी खोलाको
रहमा पौडिरहन्थें ।

म बग्थें रहरका–
खोल्सीहरूमा
अनि
म चिप्लन्थें–
रहरकै सल्लेरीहरूमा ।

पोखिन्थें म जताततै
मैले हिँडेर बनेका
बाटाहरूमा ।

म
मेरो निर्वाण यात्राका
अनुक्रमहरूमा
अगणित अपदार्थहरूले बुनेर
ईश्वर बनाउँथें
अनि
म पुरै रित्तिएर
पूर्णताहरूको खोजी गर्थें ।

म
मेरो प्रेमको प्रार्थना
दमिनी साइँलीको अनुहारमा
पढिरहन्थें ।

समय

संरक्षण कविता आन्दोलन कविताको माध्यमबाट जीवन र जगतको संरक्षण यात्रामा क्रियाशील नेपाली कविताको मौलिक राष्ट्रिय आन्दोलन हो । कविहरूले कुनै ठाउँको प्रकृति र संस्कृतिका विम्बहरू टिपेर कविता लेखेपछि सर्वप्रथम तद्स्थानीय मानिसहरूको माझमा नै ती कविताहरू सुनाइनु पर्दछ र कविताको वास्तविक उद्वोधन पनि हाम्रा गाउँघरका जनजीवनको अध्ययनबाट नै हुन सक्तछ भन्ने अवधारणा एवं “जीवनका लागि संरक्षण र संरक्षणका लागि जीवन” भन्ने उद्घोषका साथ नेपाली साहित्यका मूर्धन्य हस्ताक्षर तथा कवि सरुभक्तको संयोजकत्वमा २०५५ साल आश्विन २६ गते मुस्तांगको मुक्तिनाथस्थित रानीपौवामा पाँच सूत्रीय घोषणा पत्र जारी गरी स्थापना भएको यस संरक्षण कविता आन्दोलनले मधेश र पहाडका ग्रामीण क्षेत्र तथा चेपांग बस्तीहरूमा पुगेर कविता यात्राको ५८ वटा शृंखलाहरू पार गरेको छ र हालै यसको पछिल्लो अर्थात् ५८ औ शृंखला चितवनका कविहरूको विशेष सक्रियता र मौलाकालिका धार्मिक संरक्षण समिति एवं सूर्यभक्त – पतनादेवी मेमोरियल (एस पि एम ) कलेजको व्यवस्थापकीय संयोजनमा नवलपरासीको गैंडाकोटमा सम्पन्न भएको छ ।

प्राय: म
जिरो किलोमिटरमा जिन्दगी
पर्खिरहन्छु

बिना मूल्य र मान्यता
आवेग भएर आउँछ -ऊ
र
मेरो हुर्मत पिएर छट्टाउँछ

मान्छे उडाउने
हुरीको याम छ अहिले

भुमरीमा
मान्छेसित मान्छेत्व उडिरहेछ

माटो उडिरहेछ –
र माटोसित
माटोको सुगन्ध उडिरहेछ

म हिंड्छु प्राय:
मेरा सपनाहरूको धुले बाटो

म
फूलपातहरूमा झुण्डिन्छु,
खेतमा दौडन्छु,
खोलामा पौडन्छु

आज पनि
बेगारीबाट घर फर्कंदा
एउटा नवजात लाटो कविता
कोक्रैमा
जलाएर आएको छु
र
समय कुल्चेको अन्दाजमा
आफैंलाई मचक्क कुल्चिरहेछु ।