डा. रामदयाल राकेश
मैले देखेका ‘फाइभ स्टार’
म साधारण परिवारमा जन्मेँ-हुर्कें। अर्को शब्दमा भन्दा म सडकछाप मानिस हुँ। मेरो शिक्षादीक्षा पनि साधारण देहाती विद्यालय र गाउँले परिवेशमा भएको हो। म जन्मिँदा शिक्षाको प्रकाश मेरो गाउँसम्म पुगेको थिएन। मेरो जिल्ला सर्लाहीमा सम्भवतः एउटा पनि हाइस्कुल थिएन। मेरो छिमेकी गाउँमा एउटा ‘मिडल’ स्कुल थियो, जहाँ ७ कक्षासम्म पढाइ हुन्थ्यो।
नेपालीका महाकवि लक्ष्मीप्रसाद देवकोटा
नेपाली भाषका महाकवि लक्ष्मीप्रसाद देवकोटाको शतवाषिर्की समारोह धुमधामका साथ मनाइनु सर्वथा स्वाभाविक हो । उहाँ बहुमुखी प्रतिभासम्पन्न साहित्यकार हुनुहुन्थ्यो । उहाँका साहित्यिक रचना असङ्ख्य छन् । उहाँद्वारा सिर्जित केही रचना अझै अप्रकाशित छन् । शतवाषिर्की समारोहको समयावधिमा उहाँका अप्रकाशित कतिपय रचना प्रकाशन भए । यो उल्लेख्य र उदाहरणीय योगदान हुनसक्छ- नेपाली साहित्यको श्रीवृद्धिका लागि ।
भियाना भ्रमण
भियाना अस्ट्रियाको राजधानी हो । अहिले युरोपियन युनियनको सदस्य राष्ट्रको रूपमा पनि परिचित भएको छ । यो मेरो सपनाको सहर पनि हो । मेरो सपनाको सहर सिड्नी पनि थियो जसको भ्रमण २००६ को अक्टुवरमा सम्पन्न गरेको थिएँ । त्यतिबेला म राष्ट्रिय मानव अधिकार आयोगको सदस्य थिएँ । मेरो सपनाका सहरहरूमा फ्रान्सको राजधानी पेरिस, बेलायतको राजधानी लण्डन र स्विट्जरल्यान्डको राजधानी जेनेभा पनि हो । तर यसको भ्रमण सम्भव होला कि नहोला भन्न सकिन्न ।
नयाँ नेपालको नयाँ भाषिक नीति
अचेल दिनहुँ जस्तो संविधानसभामा भाषा नीतिबारे चर्काचर्की र चियाचर्चा हुनु सर्वथा स्वाभाविक हो । राज्यको पुनर्संरचना हुनुछ, नयाँ संविधानको निर्माण हुनु छ र शान्ति प्रक्रियालाई तार्किक निष्कर्षमा पुर्याउनु छ । यी प्रश्नहरू यक्ष प्रश्नहरूको रूपमा राष्ट्रको सामूमा प्रस्तुत छन् । अर्कोतिर सशस्त्र समूह देशको भाषा र भूगोलको विभाजनको बुलन्द नारा लगाइ राखेका छन् ।
भवानी भिक्षुः शतवाषिर्की विशेष ‘नेपालको छोरा, म कसरी अनेपाली’
भवानी भिक्षुको जन्म वि.सं.१९६६ साल जेठ २१ गते बृहस्पतिवार भएको हो । पश्चिम नेपालले दुईवटा सुपुत्र जन्माउने सौभाग्य प्राप्त गरेको छ । एउटा गौतम बुद्ध जसलाई ‘एसियाको प्रकाश’ भनिन्छ र जसमाथि नेपालले मात्र होइन विश्वले नै गर्व गर्न थालेको छ । हाम्रो देश नेपाल गौरवान्वित भएको छ, सम्मानित भएको छ र लाभान्वित भएको छ । हाम्रो शिर सगरमाथाभन्दा पनि बढी उचो भएको छ, उन्नत भएको छ । अर्को सुपुत्र भवानी भिक्षु हुन जसमाथि नेपाली वाङ्मय गौरव गर्दछ ।
चराहरुको चिरवीर र मोहन कोइरालाको मोह
नेपाली संस्कृति सिमसार प्रधान हो । यो देशमा धेरै नदीनाला भएकोले यहाँ सिमसारको सङ्ख्या असङ्ख्य छ । यो निर्जीव, निष्प्राण होइन, सजीव र सप्रमाण हो किनभने यसमा तीन तìवहरूको सम्मिश्रण हुन्छ । यी तीन तìव हुन् – जल, जमिन र जीव । सिमसारका राजदूत मोहन कोइराला आज सशरीर, सप्रण र सजीवरूपमा हामीबीच हुनुहुन्न । उहाँ यस्तो देशमा गइसक्नुभएको छ जहाँ जान राहदानी र प्रवेशाज्ञा आवश्यक पर्दैन ।
म के लेखूँ ?
मैले विद्यार्थी जीवनमा एउटा लेख पढेको थिएँ जसको शीर्षक थियो ‘मैं क्या लिखूँ ।’ यस लेखको विषयवस्तु के थियो अहिले बिर्सिसकेको छु तर शीर्षक चाहिँ अहिलेसम्म याद छ । आज आएर यस्तै स्थितिको सामना स्वयंले गर्नु परेपछि यसको मर्म अलिअलि बुझ्न थालेको छु । लेखन एउटा कठिन साधना हो । एउटा कठोर तपस्या हो । लेखनमा निरन्तरता हुनुपर्दछ ।
ओसाका अन्तर्राष्टिय एयरपोर्टको अनुभव
घुमीफिरी रुम्जाटार भन्ने नेपाली उखान कै जस्तो अनुभव भयो ओसाका अन्तर राष्टिय एयरपोर्टमा । र्सवप्रथम यस एयरपोर्टमा सन् १९७५ को अगस्त महिनामा मैले पाइला टेक्ने अवसर पाएको थिएँ । त्यस बखत म यहाँ ट्रान्जिट पेसेन्जर (यात्रु) थिएँ । सबै सामानहरू यहाँको लकरमा राखेर म क्योटो गएको थिएँ । क्योटोको दुइ दिनको भ्रमण सकेर फेरि यहाँ आएको थिएँ । यहाँबाट जाल (JAL) को उडानबाट हङ्गकङ्ग पुगेको थिएँ । हङ्गकङ्गमा एक हप्ता बसेपछि सिंगापुर गएको थिएँ । सिंगापुरमा दुइ दिन बसेर बैंकक र बैंककमा राति बास बसेर भोलि पल्ट काठमाडौं पुगेको थिएँ ।