Skip to content

पुस्तक/कृति समीक्षा

गैरसाहित्यमा खोजमूलक कृति : ‘लघुवित्त दिग्दर्शन’

  • by
NandaLalAcharya-09

दुई दशक अघिदेखि विशेष गरी कविता, गीत, गजल र लघुकथाको फाँटमा फुटकर रूपमा उदाउँदै कृतिकारका रूपमा ‘हमर मनोरथ’ नामक कृति प्रकाशन गराएका देवकरण माझी नेपाली र मैथिली भाषामा सराबरी कलम चलाउने सर्जक हुन् ।

Read More »गैरसाहित्यमा खोजमूलक कृति : ‘लघुवित्त दिग्दर्शन’

तरङ्गित विद्रोही चेत

  • by

दिनहुँ पत्रिकामा अशुभ समाचार देखेर दिक्क लाग्छ
सत्तामा पुगेका देश लुट्ने गद्दार देखेर दिक्क लाग्छ
हजारौं जनताको आहुतीको खै क्षमा याचना ! सम्बोधन?
तिनै निष्ठुरी हत्याराको सरकार देखेर दिक्क लाग्छ

Read More »तरङ्गित विद्रोही चेत

“भूमिकामा राममणि” पुस्तकको चर्चा

  • by
NandaLalAcharya-09

१. “भूमिकामा राममणि” पुस्तकको बाह्य स्वरूपब

“भूमिकामा राममणि” पुस्तकको अग्रपृष्ठमा एक वृद्ध व्यक्तिको आकर्षक तस्वीर छ । त्यहाँ तल लेखिएको छ- “भूमिकामा राममणि” सम्पादक – हरि गौतम ।

Read More »“भूमिकामा राममणि” पुस्तकको चर्चा

“माटो खोज्दै” कृतिकाे फन्काे मार्दा

  • by
NandaLalAcharya-09

१. शुरुआत

धेरै समय भयो साहित्यकार मित्र राजेश विद्रोहीमार्फत् एउटा सानो आकारको पुस्तक हात परेको ।

Read More »“माटो खोज्दै” कृतिकाे फन्काे मार्दा

कुरा ‘पुण्य कार्कीको कथाकारिता’ कृतिको

LaxmiRijal

नेपाली र मैथिली साहित्यमा नाटक, एकाङ्की, आख्यान, निबन्ध, कविता र समालोचना फाँटमा उदाउँदै गरेका उदयपुरे प्रतिभाको नाम हो– नन्दलाल आचार्य ।

Read More »कुरा ‘पुण्य कार्कीको कथाकारिता’ कृतिको

“संकलित गद्यरचना” माथि एक पाठकीयता

  • by

सामाजिक सञ्जालमा भर्च्युअल चिनजानका धेरै अग्रज तथा समकालीन साथीहरू हुनुहुन्छ साहित्य क्षेत्रका। ती मध्ये एक मेरा आदरणीय अग्रज दाजु हुनुहुन्छ हरि अधिकारी।

Read More »“संकलित गद्यरचना” माथि एक पाठकीयता

ओशोः अचम्म जो मैले देखेँ, वोधीसत्त्व स्वामी आनन्द अरुण, पढ्दा जे देखेँ

यस समालोचनात्मक लेखमा स्वामीजी भनेर अरुण स्वामीजीलाई र आचार्यजी भनेर भगवान  रजनीश ओशोलाई भनेको छु । उहाँहरु दुबैलाई सादर नमन गर्दै सुरु गरौँ यी भावनाहरुबाट । स्वामीजी देख्दा आफुलाई अनुभूति भएका कुराहरुबाट । 

Read More »ओशोः अचम्म जो मैले देखेँ, वोधीसत्त्व स्वामी आनन्द अरुण, पढ्दा जे देखेँ

बिसौनी वल्तिर भेटिँदा

  • by

बिसौनी वल्तिरैबाट भेटेँ भेष रिजाल यी
उम्दा साहित्यका स्रष्टा देखेँ भेष रिजाल यी
पूर्व पश्चिमको यात्रा, यात्रा दक्षिणको पनि
नेपाली वाङ्‌मयी उर्जा लेखेँ भेष रिजाल यी।
अनुष्टुप, मुक्तक

Read More »बिसौनी वल्तिर भेटिँदा

जापान सँ आयातीत साहित्यक विधा हाइकुक सन्दर्भ मे

  • by

मैथिली आ नेपाली साहित्यक विविध विधा पर कलम चलाबऽ बला विनीत ठाकुरक बहुआयामिक साहित्यिक व्यक्तित्व प्रखर रुपेँ अग्रसारित भऽ रहल छन्हि ।

Read More »जापान सँ आयातीत साहित्यक विधा हाइकुक सन्दर्भ मे

अनुस्मृतिका तरङ्गहरूमा तरङ्गित हुँदा

  • by
SadanandaAbhagi-03

परिचय –
विवेच्य विषयवस्तुको चित्रात्मक वर्णन कला, विश्लेषणत्मक क्षमता, तार्किकता र खरो अभिव्यक्ति नै पूर्णप्रसाद अधिकारीका नैबन्धिक विशोषता हुन् ।”
–केदारनाथ खनाल

Read More »अनुस्मृतिका तरङ्गहरूमा तरङ्गित हुँदा

युद्ध साहित्यको नयाँ उचाइ “अफगानी रणमैदान”

केदार संकेत सुनुवारजीसँग मेरो दशक पुरानो चिनजान छ। शब्दसिर्जनाले भर्च्युअल दुनियाँमा भेटिएर हामी आजपर्यन्त न्यानो र आत्मीय मित्रतामा बाँधिएका छौँ ।

Read More »युद्ध साहित्यको नयाँ उचाइ “अफगानी रणमैदान”

श्रम–साधना महाकाव्यमा केही श्रम लगानी गर्दा

  • by
SadanandaAbhagi-03

परिचय –

भेटिन्छिन् साधना लक्ष्मी श्रमवीर प्रसाधना
सारा प्रगतिमा जुट्ने देवता श्रमसाधना

Read More »श्रम–साधना महाकाव्यमा केही श्रम लगानी गर्दा

निमुखाका पक्षमा लेखिएका कथा

  • by

असङ्ख्य मौरीहरूको अथक परिश्रमपछि अमृततुल्य मह चाकामा भरिए जसरी अनेकौं अथकित सर्जकहरूका साहित्यिक सिर्जनाले साहित्यभण्डार भरिने कार्य निरन्तर चलिरहेको छ । यस्तै एक अथकित स्रष्टा हुनुहुन्छ, राममणि पोखरेल !

Read More »निमुखाका पक्षमा लेखिएका कथा

कथाका ‘ग्रामीण शिरोमणि’ बारे महामन्थन

  • by
NandaLalAcharya-09

साहित्यिक सर्जक राममणि पोखरेलको उमेरगत, अनुभवगत र सरसंगतको दाँजोमा म एकदमै मामुली मान्छे हुँ । उहाँको छोरानाति कहलिने काँचो माटो नै हुँ । यत्तिखेरसम्ममा म कसैका साहित्यिक कृतिको भूमिका लेख्ने हैसियतमा पनि पुगेको छैन ।

Read More »कथाका ‘ग्रामीण शिरोमणि’ बारे महामन्थन

मैले बुझेको जीवन कति सरल कति कठिनमा अनुशील

  • by
SadanandaAbhagi-03

हो जिन्दगी अद्भुत एक सृष्टि
चल्ने कुनै आकृति तुल्य दृष्टि
आरोह हुन् या अवरोह धेर
बन्यो यही जीवन गाँसिएर

Read More »मैले बुझेको जीवन कति सरल कति कठिनमा अनुशील
20210131_ChandraMadenAnchhan-Lekh

रुदिना र शिव प्रधान

हङकङमा नियमित हुने साझा साहित्यको ९९ औं शृंखलामा साहित्यकार दाजु गुरुङ मार्फत साहित्यकार शिव प्रधानद्वारा लिखित उपन्यास “रुदिना” हामी उपस्थितहरुलाई निशुल्क वितरण गर्नुभयो । जस्मा दुई-तीन जना साथीहरुको हस्तलिखित नामै सम्बोधन गरेर प्रधानजीले सप्रेमले पठाउनु भएको रहेछ, तर वहाँहरू व्यस्तताले नै होला यो धारावाहिक कार्यक्रममा कहिल्यै उपस्थित हुनुभएन ।

‘सवाई काव्यको सैद्धान्तिक परिचय’ को सामान्य परिचय

डा. स्व द्रेणकुमार उपाध्यायको २०६७ सालमा मीरादेवी पौडेलको प्रकाशकत्वमा प्रकाशित पुस्तक हो ‘सवाई काव्यको सैद्धान्तिक परिचय’ । यो कृति आकारमा सानो भएर पनि कृतिले समेटेको विषय अत्यन्त महत्वको र विषद किसिमको रहेको छ । नेपाली साहित्यको फाँटमा सवाई साहित्य एक अलग विशेषता बोकेको साहित्यिक फाँट हो जसको आफ्नै परम्परा, इतिहास र साक्षी छ । सवाईका बारेमा कृतिकार स्वयंको प्राक्कथन र प्रकाशिकाको सानो प्रकाशकीय मन्तव्यका साथ यो कृतिमा सवाईको सिद्धान्तलाई केलाउन चिनाउने र यसको नेपाली साहित्यमा के कस्तो इतिहास छ त्यस कुरालाई पर्घेल्न खोजिएको छ ।

SadanandaAbhagi-03

भेषराज रिजालको पछिल्लो नियात्रा सङ्ग्रह बिसौनी वल्तिर

साहित्यकार भेषराज रिजाल “बालुवाको मुठ्ठी (गीति कविता सङ्ग्रह,२०५७)”बाट कृतिकारको रूपमा उदाएका हुन्। आफ्नै दाजुभाइको मारामारले देश रोएको देख्दा उनको मन पग्लिएर देश रुन दिनुहुन्न भन्ने सन्देश दिँदै “देश सधैँ रुने छैन (कविता सङ्ग्रह,२०५९)” सिर्जना गरे । देश प्रदेशको यात्रासँगै उनको लेखनीले निरन्तरता पाइरह्यो। यात्रामा उनका पाइला जति अघि बढ्थे, त्यति त्यहाँको आर्थिक, सामाजिक, प्राकृतिक, सांस्कृतिक, भौगोलिक, धार्मिक आदि यथार्थतालाई कोर्दै २०६८ सालमा “मेरा पाइलाहरू” र २०६९ सालमा “छरिएका पाइला कोरिएका डोब” नामक नियात्रा सङ्ग्रहहरू पाठकसामु ल्याइपुर्याए। प्रथमतː आफूलाई कविको रूपमा चिनाउन सफल भएका भेषराजको कलम कविताबाट कहाँ अलग्गिन सक्थ्यो र ? २०७२ सालमा “अनमोल पुरस्कारहरू” नामक कविता सङ्ग्रहमार्फत पाठकमाझ फेरि झुल्किए। आज भने रिजालको पछिल्लो साहित्यिक कृति “बिसौनी वल्तिर” (नियात्रा सङ्ग्रह, २०७७)मा घोत्लिन थालेको छु म।

मनोहर कुमार पोखरेलको ‘समाचार’

समाजका जल्दाबल्दा परिस्थिति र घटनालाई कथानक बनाई कथा लेख्ने कथाकार मनोहर कुमार पोखरेलको समाचार शैलीमा लेखिएको ‘समाचार’ कथामा वर्तमान परिस्थितिमा आम युवाहरूको भोगाइलाई हुबहु लेखोट गरिएको छ ।

मनमा आँधी चलाउने खालको नियतिले ठगिएको परिस्थिति समेट्ने ध्येयले सिर्जित ‘समाचार’ कथाले साहित्यको क्षेत्रमा नवीनता भित्र्याएको छ । हातमुख जोर्ने क्रममा विदेसिँदाको पीडा कथामा वर्णित छ । सोचेजस्तो नहुने, नियतिले पढाएजस्तो मात्रै हुने र समग्रमा सम्झौतामा जीवन बाँच्नुपर्ने अवस्थालाई सफलताका साथ चित्रण गर्ने क्रममा कथाले आकार लिएको देखिन्छ ।

कमल आचार्यको कोसेली भित्र पस्दा

परिचय–
होनहार प्रतिभा कमल आचार्यजी (वि.सं.२०००)को ७५औं जन्म दिनको अवसरमा दुईओटा कीर्तिहरू ‘‘कोसेली’’(२०७५) र ‘‘व्यवहारिक दर्पण’’ (२०७५) विमोचनमा आए । त्यसै दिन विमोचन समारोहमा म पनि सहभागी हुने मौका पाएको थिएँ । उहाँ मसँग पूर्व परिचित भए पनि उहाँको कवित्व शक्तिको बारेमा मलाई थाहा थिएन । उमेरको हिसावले उहाँ मेरो दाज्यू नै पर्नुहुन्छ भने भावनात्मक रूपमा उहाँ मेरो सहृदयी मित्र हुनुहुन्छ ।