Skip to content

विविध भाषाका रचना

नेपालमे भोजपुरी भाषा साहित्य के विकाश

प्राचिनकाल से भारत बिहार, के भोजपुर, आरा, बलिया, छपरा, सिवान, गोपालगंज आ उतर प्रदेशके जनपद जिलाके भाजपुरी भााषा, नेपार९भारत के नारहके अब अन्तरराष्ट्रिय भोजपुरी भाषा होगइल बाटे । वर्तमान मे नेपाल, भारत, मौरीसस, फिजी द्दिप समुह, ट्रिनीडाड, सुरिनाम, गुआना, मलेशिया लगायत अउरी देश मे भि बोलचाल के रुपमे प्रचलीत होगइल बाटे ।

अमेरीका के हार्ड९वर्ड युनिभारसिटी कालेज मे भोजपुरी भाषा सिखावे के व्यवस्था कइलगइल बाटे ।भोजपुरी भाषा आ संस्कृतिके बारेमे सयकडो किताब अंग्रेजी भाषामे वेलायतमे बहुत पहिले जब ब्रिठिस शासक भारत मे साशन करत रहे ओही कालमे छपल किताब के प्रेरणा से आज अंग्रेज लोग भोजपुरी भाषा साहित्य कला के खोज के प्रति रुची राखेला ।

ङादा ङ्योइजी बिसाम (गजल)

ङादा ङ्योइजी बिसाम ज्याबान मुला बिसाइ
घाल घाल ताबा तिङ्दा ख्याबान मुला बिसाइ

ब्लेक ख्लासी फ्याङ्सी थारेङ तासी थे टिसाइ
खाला बिसी दिन म्हुन घ्याम च्याबान मुल बिसाइ

आक्राउ आमा तिराकुनु (गजल)

आक्राउ आमा तिराकुनु खाला ताम्सालिङ
बेनान छार्बा म्हेन्दोम्राङ ताला ताम्सालिङ

गादे म्हेन्दो छार्जी गादेल च्योदो क्युत्ची
लेबाफेबा चुस्पा गे थुम्ना लाला ताम्सालिङ

न्यँ

जिं भविष्यबाणी याना च्वना
न्यँ न्यँ
जिं भविष्यबाणी यानाच्वना
न्यँ न्यँ न्यँ
न्यनावना च्वंगु सः
गायब जुयावनी
ल्ह्वोना च्वंगु अल्याख ल्हाः
माथं वंका बी
ब्वाँय् वना च्वंगु तुतित

अजिमा युक्त शक्तीपिथ

पौराणिक धार्मिक मान्यता कथं श्री सतीदेवीया अङ्ग पतन जुगु थाय्हे शक्ति पीठ खः धईगु मान्यता जुया वयाच्वंगु खने दु । अथेहे देवगणया मिसा स्वरुप (स्त्री रुप) या शक्ति स्वरुपा मान्य जुया वयाच्वंगु दु । क्वसिमाक्वे मसानघाट सतिकं दुगु अष्टमात्रिकाया बास दुगु वा अष्टमात्रिकाया बास जुयाच्वंगु थाय्हे शक्ति पीठ खः धईगु पौराणिक व धार्मिक मान्यता कायम जुयावयाच्वंगु थन झीसं खनाच्वनागु दु ।

नख चख मध्ये छगु नख दिगु पुजा

झी नेपाःमि तयेसं कःघाना हना वया च्वंगु थी थी नःखः चखः मध्य दिगु पूजा न छगु खः। दिगु पूजा धयागु कुलदेवताया पूजा खः ।

कंग अजिमा

नेपाः देय्यात म्हसिका वयाँच्वंगु हलिमय् थनया थी थी जात जाति, भाषा भाषी, तजिलजि विधि व्यवहार, जात्रा पर्व व संस्कृति खः ।

तलेजु भवानी

नेपालय् तलेजु भवानी ने.सं.४४४ दँय् सिम्रौनगढं (आया बारा जिल्लां) कर्णातक राज्यया जुजु हरिसिंहदेवं हगु खः धईगु थन इतिहासय् झीसं ब्वनाच्वना तर वास्तवय् हरिसिंहदेवं थन तलेजु भवानी हय् न्ह्यः हे न थन तलेजु भवानी दु धईगिु थन दसु खनेदु । सायद अवलेया थनया भवानीयात तलेजु भवानी मधासें तानी भवानी धाइगु ज्वीमा । तानी भवानी धा बाय् तलेजु भवानी धा राज्यं हनेकनेय्याना मानेयाना वयाच्वंम्ह राज्यया अधिस्थात्रि देवी हे खः । न्हापा निसें हे झी नेपाःमितय् थःथःगु कुलया रक्षाया लागिं मातृशक्तितय्त थःगु इष्टदेवी कथं कःघाना हना मानेपयाना वयाच्गंगु परम्पपरा खनेदु । भवानी न छम्ह मातृशक्ति हे खः ।

नेपाः निर्माणय् छेला वंगु मूलगु ज्याभः “चन्द्रहासखड्ग” ऐतिहासिक ज्याभः म्हसीका

आदिकाले प्राचिन नेपाः उत्पति वा नेपाः निर्माण ज्वी न्हयः थनया कालीदह जुयाच्वंगु लःया दथुसं उत्पन्न जुयाच्वंगु अलौकिक जोतिरुप श्रीस्वयम्भू धर्मधातु दर्शनयाये अभिलासाकया पंचशीर्षपर्वत–सँदेय् (चीन) निसें निम्ह सहयोगितः बरदा शक्ति वा मोक्षदा शक्ति नापं दक्षिण ल्हासापाकू (आया ख्वपः जिल्लाया सुडाल गा.वि.स.) या भूगर्भ मार्ग जुया महामंजुश्री नेपाः वया श्रीस्वयम्भू जोति दर्शनयाय् धुंका स्वयम्भु (सिंगू) च्वकाय् च्वना कालीदह अवलोकन याबले थ्व दहया लःख हतेयाय् फुसा थ्व स्वँनिगः (उत्पत्यका) छगु मनुष्यया वासस्थान देक्यनिम्ति अनुकुलवं पायछि जुगु मनंताय्का स्वनिगःया पेखेरं च्वनाच्वंगु जामाचो पर्वत (नागरजुन डाँडा) फूचो पर्वत (फूलचोकी डाँडा), ध्यानचो पर्वत (चम्पादेवी, चन्द्रगिरी डाँडा) व सिधिफूचो पर्वते (शिवपुरी डाँडाये) (थ्व प्यगु गुँ पर्वतयात प्यम्ह तकेंहेपिं न धाईगुया) वना दृश्यावलोकनयाना क्वदुवा न्हूसिकाप, गोकर्ण न्हूसिकाप (गोकर्ण), आर्यघाट न्हूसिकाप, व क्वय्ना न्हूसिकाप (चोभार) पर्वतयात छसिकथं मंजुश्रीं थःगु थ्वहे खड्गं प्रहारयाना लः पिहांवनेगु लँपु दय्काबिया, प्राचिन नेपाः निर्माणे श्रीगणेशयाना महामंजुश्रीं छ्यःगु ज्याभः खः “चन्द्रहासखड्ग” । थ्व खँ श्रीस्वयम्भू पुराणे बर्णनयाना तैतःगु दु ।

शिल्पका् समुदाय छगु म्हसीका

१. न्ह्यःखँ ः
नेपाः देय् थीथी जात, जाती , धर्म, कला , संस्कृिित व विधि व्वय वहारय ानामं जागु देय् खः । नेपाः देय्या जाती बाय् समुदाय् मध्य नेवाः स ममुदाय् दुने लमु गुंगु थरया संयोजनया रुपय् मानेजुया वयाच्वंगु उदाय्(उदास) जाति दुनेलागु आदिकालंनिसें सिंज्यायात हे थःगु मूलजगाःया रुपय् छ्यला वयाच्वंपिं बाय् काष्ठकलाया शिपय् लगय् जुया्च्वंपिं अझ स्पष्तकथं धाय्गु हे खसा पुस्स्तौ पुस्तानिसें हे काष्ठपकलाया सिंज्या(सिं बृ्त्ताज्या यायाइपिं) याइपिं श्रमिक वर्ग शिलपकार (कःमि,ििसंकःमि,स्थापित)तः खः ।

नेवाः झी नेवाः थितिं हे मोहनि नखः हने ।

नेपाः मितय् दकलय् तःधंगु नखः मोहनि नखः धका मान्यता काय्म जुया वयाच्वंगु थ्व नखःयात थीथी मूल्य मान्यताया लिधंसाय् हनेगु चलन दु । नेपाः विविध भाषाभाषी व धर्मालम्वीतय्गु देय् खः थीथी कालखण्डया थीथी शासकतय्सं नेपालमण्डलय् नखः चखः यात गुकथं हन प्रजान नं उकथे नखः चखः हंकेगु प्रवृति जुया वयाच्वंगु थन खने छु । अथेहे सताय.

नेवाः,यःमरी पुन्हि व ज्यापु दिवस

नेवाः नेपाःया छगु जातिय समुदाय जक मखु नेपाःया म्हसीका हे खः । अलय् नेवाः छगु राष्ट्रियता हे खः । नेवाः सामुदाय्या निर्माण उत्तर दीिक्षण एशियाया मनुतय्गु समिकरण नं जुगु खः धईगु बिज्ञतय्गु थन भनाई दु । अथय्जुया नेवाःतय् छगु थःगु हे बिशेष म्हसीका दुगु संस्कृति दुगु खः । गुगुकि उत्तर व दक्षिण एशियाया जात जातितय्गु स्वयाँ बिस्कं बिस्कं संस्कृति दु । च्वापुगुँया मुलय् नेपाःया मध्य पहाडी भूभाग नेपालमण्डलय् बिकसित थ्व नेवाः जाति प्राचिनकालनिसें बनेज्या (ब्यापार) व थीथी ज्याया सिलसिलाय् एशियाया मुलुक व बिश्वया थीथी देशय् फिजेजुया च्वंसा न थुमिसं थःगु मूल तजिलजि संस्कृति,रितथिति तधं बाय् चिधं कथं हना म्वाका हे वयाच्वंगु दु । थ्व खँया जानकारी थीथी ईलय् फलानागु देशय् च्वंपिं नेवाःतय्सं ई कथंया नखः चखः हनधइगु संचार माध्यमं संचार जुगु ब्वखँ झीसं न्येना सिका हे च्वना ।

artworks-000050378393-xf0xuv-t200x200

नेवाः


नेवाः नेपाःया छगु जातीय समुदाय् जक मखु नेपाःया म्हसीका हे खः । धायतेनागु खँ छु धासा– नेवाः थःहे जात मखु, छगु राष्ट्रियता हे खः । नेपाः एकीकरण न्हय यें स्वनिगः (काठमाण्डौं उपत्यका) यात नेवाः, नेपाःगाः (नेपाल मण्डल) व नेपाः दुने बसोवास याना बयाच्वंपिं न्हयागु हे जात जाती वा धर्मसम्प्रदाययात न नेवाः हे धाई ।