पौराणिक धार्मिक मान्यता कथं श्री सतीदेवीया अङ्ग पतन जुगु थाय्हे शक्ति पीठ खः धईगु मान्यता जुया वयाच्वंगु खने दु । अथेहे देवगणया मिसा स्वरुप (स्त्री रुप) या शक्ति स्वरुपा मान्य जुया वयाच्वंगु दु । क्वसिमाक्वे मसानघाट सतिकं दुगु अष्टमात्रिकाया बास दुगु वा अष्टमात्रिकाया बास जुयाच्वंगु थाय्हे शक्ति पीठ खः धईगु पौराणिक व धार्मिक मान्यता कायम जुयावयाच्वंगु थन झीसं खनाच्वनागु दु ।
प्राचिन नेपाः उत्पत्ति जुई धुंका नेपाल मण्डलया येँ दक्षिण–मंजुपतन, यंगाल कोलिग्राम बस्ती उत्तर–यंगु कोलिग्राम बस्ती नां या थीथी बस्ती दुगु । थ्व निगु बस्ती छगु खडगाकारया भूमि (जमीन) जुयाच्वंगु । थ्व खडगाकार भूमिया स्वखेरं खुसि–विष्णुमती, बागमती, इक्षुमती (टुकुचा) व रुद्रमती (धोविखुसि) व छखे भिर व सिंगुगु दयाच्वन । सामरिक दृष्टिकोण थ्व नगर पलिस्था याय्त तस्कंहे पायेक व पाय्छि जुगुखना कलिगत संवत ३८२७ पाखे लिच्छिविकालीन राजा गुणकामदेबं थ्व निगु कोलिग्राम बस्तीयात समायोजित याना विष्णुमती, बागमती, इक्षुमती (टुुकुचा) व रुद्रमती धोब्या खुसिया सिथय् कान्तिपुर नगर पलिस्था यागु व थ्व नगरया प्यखेरं खड्गआकारय् अष्टमात्रिका व अजिमायुक्त शक्तिपीठ (दुर्ग) नगर सुरक्षा घेरा पलिस्था यागु खँ प्राचिन नेपाल उत्पत्तिया इतिहासय् च्वयातगु खने दु । नेपाः उत्पत्ति कालय् थन मात्रिशत्तात्मक राज्य प्रणाली जुगुलिं न्हापा न्हापा तान्त्रिक आधारे मात्रिशक्ति पुजा याय्गु परम्परा दुगु खःसानं आ–वया तान्त्रिक रुपं पुजा याय्गु चलन म्हो जुया वंसानं शक्तिस्वरुप अजिमायुक्त शक्तिपीठत पुजायाना हनेगु ज्या थन झीसं याना वयाच्वंगुहे दु । शक्तिपीठय् हिन्दु व बौद्ध धर्मालम्वीतय्सं तसकं श्रद्धाभक्ति तया हना वयाच्वंगु दु । थ्व झी नेपाःमी समाजया धार्मिक समन्वय, सहिष्णुता व सह अस्तित्वया म्हसिका खः ।
येँ कान्तिपुर नगर सुरक्षा घेराय् (दुर्गय) लापिं अष्टमात्रिका शक्ति गणय् लापिं अजिमायुक्त शक्तिपीठत खः लूमढी अजिमा (भद्रकाली), कङ्ग अजिमा (चण्डेश्वरी, कंकेश्वरी) म्हैपी अजिमा (ज्ञानेश्वरी), म्हैपि, मैती अजिमा (पञ्चकुमारी) मैतीदेवी, मैती, दूई अजिमा (बसलादेवी) ग्वँलं, पशुपति व लूति अजिमा (इन्द्रायणी) ढल्को, न्यत मरु अजिमा (स्वेतकाली, नरदेवी), टकटी अजिमा (निलबाराही, टंकेश्वर ।
येँ कान्तिपुर नगर दुने लापिं मेमेपिं थीथी थासेया थीथी अजिमायुक्त शक्तिपीठत खः – नई अजिमा पचली, ख्वना अजिमा पचली, मनमैजु अजिमा मनमैजु, चन्द्र अजिमा – नारायणहिटी दरवार परीसर दुने, पासीको अजिमा–कमलादी, फिस अजिमा–आर्मी हेडक्वाटरं माइतीघर वनेगु लयँ, कलंकी माई–कलंकी, असंभुलु अजिमा (अन्नपूर्णदेवी) असं, लूचूभूलू अजिमा – केलत्वाः, जनबहा, कुलांभुलु अजिमा (रक्तकाली) कुलांमरु, हारती अजिमा – स्वयम्भू, बिजेश्वरी अजिमा – बिजेश्वरी, ममता अजिमा – भाटभटेनी, त्वरः द्यः अजिमा (टुडालदेवी) –प्राचिन बौद्ध अजिमा– बौद्ध खः । अथेहे मेमेपिं थीथी थासय थीथी शक्तिपीठ त खः – मचली (नवदुर्गा)–टेकु, ज्वालादेवी–त्यर, तमद्यः(उग्रतारा माई)–न्यहयंकतला, त्रीदेवी(दक्षिणकाली, कामारुकामक्ष व ज्वाल्पादेवी) त्रीदेवी मागु ठमेल, मनमानेश्वरी–हाडीगाउँ, नक्साल भगवती–नक्साल, तलेजु (तुलाजा) भवानी, – हनुमानढोका, लाय्कु, सङ्कटा–टेबहाः, कालिकास्थान देवी–कालिकास्थान, डिल्लीबजार, शोभाभगवती–शोभाभगवती, गुहेश्वरी–गुहेश्वरी, पशुपति, महालक्ष्मी–जनसेवा, बिशालबजार, नयाँसडक ।अथेहे येँ कान्तिपुर नगरया पिने लापिं शक्तिपीठ खः– दक्षिणकाली–छैमले फर्पिङ्ग, बज्रजागिनी–फर्पिङ्ग व बज्रयोगिनी– सक्वः ख । नेपाःया प्राचिन कालंनिसे शक्तिस्वरुपा गुहेश्वरी, शोभा भगवती व दक्षिणकाली शक्तिपीठयात उल्लेखनीय रुपं हना वयाच्वंगु खने दु । दक्षिणकाली शक्तियात शाहवंशीय राजखलं तय्सं कुलदेवताया रुपय हना वयाच्वंगु दु । श्री सतिदेवीया अङ्ग पतन जुगु थाय्हे शक्तिपीठ खः धइगु पौराणिक व धार्मिक मान्यता जुया च्वंगु खः सानं श्री श्री श्री स्वस्थानी बाखँनय् च्वयातगु ५१ शक्तिपीठ त मध्ये येँ कान्तिपुर नगरय लागु शक्तिपीठ धासा गुहेश्वरी शक्तिपीठ छगुहे जक खः बाकी थन थीथी थासयेया शक्तिपीठ त क्वँ सिमा क्वे मसानघाट सतिकं अष्टमात्रिकाया बास लानाच्वंगु वा अष्टमात्रिकाया बास जुयाच्वंगु शक्तिस्वरुपा शक्तिपीठ त खः ।
